53
Dəmir qarmaq (yuxanda) lllinoysun Çikaqo şəhərində açıq domna peçində
polada bərkidilmişdir. Açıq domna peçində polad istehsalı - belə peçlər
bahalı neftdən istifadə edir və geniş miqdarda qaz e'mal edir - 1950-ci ildən
bəridir ki, Birləşmiş Ştatlarda tədricən süqut etmədə idi; bu dövrdə Birləşmiş
Ştatlar poladtökmə prosesinin açan idi.
1980-ci illər Birləşmiş Ştatlar polad sənayesi üçün çətin olub, çünki
xarici rəqabət get-gedə artır və bir çox Birləşmiş Ştatlar zavodları
öz fəaliyyətini dayandırmışdı. Çətinlikdən yaxa qurtarıb, işləyən şirkətlər
dəyişiklik etmək, fəaliyyətini konkret bir sahəyə yönəltmək və
qiymətləri azaltmaq baxımından bazar şəraitinə uyğunlaşırdı. Sağda,
Uortinqton Sənayesində ixtisası polad istehsalı olan mütəxəssislər
polad parçasını avtomatik şəkildə müxtəlif uzunluqda və endə kəsirlər.
Əmək haqqına əlavə olaraq, Uortinqton Sənayesi zavodun əldə
etdiyi mənfəəti fəhlələr arasında bölüşdürür.
54
Yuxanda, Miçiqanın Haylənd Parkında 1913-cü ildə Ford avtozavodunda dünyanın ilk mütəhərrik
quraşdırma konveyerlərindən birində təkərlər ilə maqnetoları birləşdirirlər.
Kompüter və avtomatlaşdırma təyyarə və avtomobil kimi mürəkkəb maşınların quraşdırma
konveyer istehsalını sür'ətləndirir. Əvvəlki səhifədə: illinoysun Belvider şəhərində maşın hissələrini
quraşdırma zavodunda sənaye robotları Kraysler avtomobil korpuslarını qaynaq edərkən.
58
Birləşmiş Ştatlarda Yeni İngiltərə (Nyu Inqlənd) toxuculuq sənayesinin ilk mərkəzi
olub. 20-ci əsrin əvvəllərində fabrikaların əksəriyyəti pambıqla təchiz olunan yerlərə
daha çox yaxınlaşmaq üçün Cənub ştatlarına doğru hərəkət ediblər. Yuxarıda,
gənc bir qız 1912-ci ildə Şimali Karolinada toxuculuq fabrikində işlərkən.
59
Birləşmiş Ştatlar toxuculuq
firmaları dünya bazarında
rəqabət apara bilmək üçün
qiymətləri azaltmalı və
keyfiyyətə diqqəti artırmalı
oldular. Solda, Cənubi
Karolinada Miliken Toxuculuq
fabrikində fəhlənin başı
üstündəki yazı fəhlələrə
xəbərdarlıq edir ki, əgər istehsal
olunan paltarda nöqsan tapılsa,
hər bir şəxsin istehsalat
konveyerini bağlamaq
səlahiyyəti var.
Dünyanın daş kömür ehtiyatının
dörddə bir hissəsinə yaxını
Birləşmiş Ştatlara məxsusdur.
Sağda, Uyominqin Cilet
şəhərində Kordero Daş Kömür
Şaxtasında kran daş kömür
qaldırır. Qərbi Birləşmiş
Ştatlarda daş kömürün çoxu
açıq şaxtada və ya yerüstü
şaxtada istehsal edilir.
62
1895-ci ildə Pensilvaniyada şaxtaçılar (aşağıda) 4,8 kilometr dərinlikdə yerin altında
işləyirdilər. Mexanikləşdirməyə qədər şaxtaçılar külüng və beldən istifadə edərək, daş
kömürü sındırır və onu daşımaq üçün qatır arabalarına yükləyirdilər.
64
Yuxanda, Çariz A. Lindberq Spirit of St. Louis-də mühərriki yoxlayır. Lindberq
1927-ci ilin mayında həmin mühərriklə təkbaşına birbaşa ilk transatlantik üçüş
keçirmişdir. Lindberq sonraiar dünyanın hava yollarının tədqiqi ilə məşğul
olmuşdur.
65
ilk reaktiv ticarət təyyarəsini Birləşmiş Ştatların mühəndisləri quraşdırmışlar. Reaktiv ticarət təyyarələrinin ən
yeni nəslindən biri Boinq 767 (yuxarıda) saatda 925 kilometrdən daha sür'ətlə uçur və yerə enmədən 3200
kilometr və ya daha artıq məsafəni qət' edə bilər.
66
67
Birləşmiş Ştatlar dünyada ən çox neft istehsal edən və təmizləyən ölkələrdən biridir.
Yuxanda, Cənubi Luizianada Oklahomanın Tulza şəhərində yerləşən və dünyanın
ən böyük nettçıxarma şirkətlərindən biri olan Loflənd Qardaşları Şirkətinin quraşdırdığı neft
mə’dəni vışkası.
19-cu əsrin sonlarında və 20-ci əsrin əvvəllərində Birləşmiş Ştatların başlıca neft
e’malı ştatlarına çevrilməsi üçün Kaliforniya və Oklahoma Texasa birləşdi. Sağda,
bir saylı Harnel Neft Quyusunda neftqazma vışkasındam fəvvarə vurur.
Birləşmiş Neft Şirkətinin qazma briqadası bu quyuya -Neft Yapıncısı» adı vermişdir.
Zəmanəsinin ən böyük fəvvarəsi olan «Neft Yapıncısı- heç bir nasosun köməyi olmadan
iki ildən artıq müddət ərzində axmaqda davam edir.
68
69
AMERİKA İQTİSADİYYATININ
ƏSAS CƏHƏTLƏRİ
DÖRDÜNCÜ HİSSƏ
KIÇIK BIZNESDƏN
KORPORASİYAYA
DOĞRU:
AMERİKA
AZAD MÜƏSSİSƏ
SİSTEMİ
Dostları ilə paylaş: |