226
lıq halında olacaqdır (çünki o, şərti olaraq adlandırdığımız “ideal
üzvi maddələrdən” təşkil olunub).
Beləliklə, biz insan kimi orta həddəyik. “İdeal üzvi maddələrlə”,
qeyri üzvi maddələrin qarışığındayıq. Bunlar biri-birindən ayrılsa
hər biri öz mühitində qərarlaşar. Bəs bunları bir-birinə meyillən-
dirən nədir? Parlaq nur istehsalı. Əgər ruhun mayası olmasa, bədən
aktivlik dərəcəsində olmaz. Aktivlik dərəcəsi olmayan bədən robo-
tdan fərqlənməz. Belə bədən ağrını hiss etməz, həyəcanlanmaz. Bir
topa ət yığnağının mexaniki hərəkət durumunda olar.
Ruhsuz bədən ölü kimi bir şeydir. Çünki həyəcanlanmayan ya-
şantı həyat deyil. Ruh isə bir başqa yaşantıdır. O da bədənsiz heç
bir ağrını hiss etməz, həyəcanlanmaz. Onunçün nə olacaqsa artıq
var. Özü kimi çoxları ilə bir yerdədir, lakin nə isə əldə etməyin
şirinliyini, nəyinsə kədərini dada bilmir. Ruhlar kiməsə, nəyisə
xatırlatmaları, ya nəyisə əldə etmələri üçün hökmən bir bədəndən
istifadə etməlidirlər.
Bədənin zatındakı hüceyrələrin nisbəti onun gələcək inkişafı-
nın perspektivini təyin edir. Düzdür, müəyyən məzmun əldə etmək
üçün qatışıqların da nisbətinin həddi var. Lakin müəyyən hədd
daxilindəki yaradılışın nisbətlər fərqi bəzən böyük dəyişikliklərlə
özünü göstərir. Bu dəyişikliklər isə çox vaxt ruhun necə olması-
nın təyinatını verir. Ancaq burada da bir məsələni yaddan çıxarmaq
olmaz. Ruhun mayasının haradasa imkanları var ki, daxil olduğu
bədənin quruluşunun müsbətə doğru inkişafının maksimum həd-
dindən istifadə etsin ki, sonda əldə etdiyi nəticələrin ondan daha
uğurlu ola biləcəyi haqqında düşünəndə heyfsilənməsin. Burada
üçüncü bir faktor da var, sərbəst insan normal şəraitdə edə biləcəyi
seçimdə, heç bir təzyiqin olmadığı şəraitdə hansı yolu seçib. Böyük
Yaradan dünyamızı ona görə akvarium şəklində yaradıb ki, ən azı
daha kiçik kainat hadisələrindən yan keçək, səbəb-nəticə ardıcıllı-
ğını öz həyatımızda qismən də olsa öz əlimizlə yarada bilək. Tale-
yimizin yolu belə keçir. Bəzi uğursuzluqlarımıza suçlana biləcək
bir
kəs varsa, o da özümüzük.
Pis ruh yoxdur, pis istiqamətə yönəlməyə meyilli bədən var. Bir
də bədənin ayrı-ayrı üzvləri içərisində aparıcı olan beyin mükəm-