229
enerji topası zatına görə öz mühitində qərarlaşır və hər bir yaşantı
topası özü də bir varlıqdır.
Biz bir insan kimi o, mühitin şirinliyini, acısını bilmərik. Çün-
ki o, mühit bizə yaddır. Ruhlar isə insan bədənində olarkən bir-
gə yaşantı zamanı nə dərəcədə ədalətə meyilliliyindən asılı olaraq
yaşadığı dövrdə insan fəaliyyətinin nəticəsi kimi yekunda Böyük
Yaradanın qanunları qarşısında cavablanmalıdırlar. Toplanmış hə-
yat təcrübəsi – ruhun mayasını örtən bir təbəqə, dönüşü olmayan
yolçuluğun müəyyən bir mərhələsindədir.
Qanunlar kainatın nizamını saxlayır. Kainatın ümumi nizamı
bir səbəbin məsuludur. Ancaq kiçik səbəbləri dağıdan digər kiçik
səbəblər kainatın ümumi nizamını poza bilməsələr də kiçik mər-
hələlərdə dəyişikliklər yarada bilirlər. Ruhların sakitləşib qərar-
laşdığı yerdə qiyamət günü belə başlayır. Bir vaxtlar bədəni tərk
edib gedən idrak məhsulları özlərini əvvəlki görkəmdə hiss edərlər,
çünki, onların içərisində olan ruhun mayası onları tərk edib gedər.
Nəticədə tənhalaşan idrak öz bədəninin yetkin quruluşunda onları
gözləyən aqibətlə üz-üzə qalarlar. Bir vaxt yaşadıqları yaşantıların
ədaləti üstün olmalıdır ki, onlar sürətlə parlaq nurun qovuşuğuna
istiqamətlənsinlər. Əks təqdirdə qara enerjinin üstünlüyü onu yan-
dırıcı alovların içinə sürükləyəcəkdir. Böyük Yaradanın qanunları
dəyişməzdir. Gözləyəcəyin aqibət əməllərinin nəticəsidir. Gələcək
həyatını hər kəs özü hazırlayır. Bədəni
tərk edən ruh incə materiya
növü kimi başqa mühitin məhsuluna çevrilir.
Bizim yaşadığımız dünyanın içərisində yaşanan bir dünya öz
tərkiblərinə uyğun fərqli qanunları ilə seçilir. Əslində kainat bütöv
bir sistemdir, həm də tam bir varlıqdır. Kainatın ən müxtəlif yerlə-
rində ən müxtəlif varlıqlar var. Bu varlıqlar hər biri və ya varlıqlar
qrupu kainata öz prizmalarından baxırlar. Kainat onların hər biri
üçün qavraya biləcəkləri bir sferadadır. İnsan üçün də kainat duyğu
üzvlərinin qəbul etdiyi bir materiya növü şəklindədir. Çox böyük
ehtimalla hər hansı bir varlıq hansı materiya növünün materialına
uyğundursa, o, materiya növü intervalında da yaşantıları dərk edə
bilir. Bu bir qanundur. Ona görə də iç-içə və ya paralel dünyala-
231
Böyük Yaradanın təyinatı dəyişməzdir. Əslində kainatda baş
verən dəyişikliklər hamısı qanunauyğun bir proseslə gedir. O cüm-
lədən bizim yaşadığımız dünya da məqsədli bir düşüncənin məhsu-
ludur. Hər başlanan səbəb öz qanuni ardıcıllığı ilə irəliləyir və bütün
səbəblər nəticə etibarı ilə iki qrupa bölünür. Onlar əksliklərin vəhdəti
şəklində inkişaf edirlər. Bu əks səbəblərdən biri digərini tamamlayır.
Bu əks səbəblərin hər ikisinin ortamında yerdə qalan bütün proseslər
gedir. Beləliklə, ən müxtəlif varlıqlar yaranır. Hər bir varlığın qanu-
ni təyinatı
olduğu kimi, hər birisinin də öz funksiyası var.
Bizim təsəvvürümüzə görə kainat çox böyükdür. Hətta, bəzi fi-
kir sahibləri onu sonsuz hesab edir. Lakin kainat öz qanunları ilə,
öz tükənməz enerjisi ilə, bizim üçün adicə toz zərrəciyi kimi hesab
olunan bir maddiyyatın yaşantısı ilə, daim təmasda olduğunu hiss
etdirən reaksiyaları ilə sanki ən böyük canlı bir varlıq olduğunu nü-
mayiş etdirir. Əslində bir-birini tamamlayan əksliklərin vəhdətini
yaradan səbəblər, vahid bir yaşantının hər hansı bir sahədə müm-
kün nüfuz dairəsinin yetişə biləcəyi qədər uzanan məsafəlidir. Acı
varsa, şirin var, çox acı varsa, çox şirin var. İşıq varsa, qaranlıq var,
çox işıq varsa, çox qaranlıq var. Başlanğıcın sonu , sonun başlan-
ğıcıdır. Bütün bunlar yaşanan qanunların dəyişməz təyinatıdır. Bu
kainatın təkrarsız yaşantılarının ardıcıllığını birləşdirən bir qanun-
dur. Bu kainatın özü, elə ən ali varlığın özüdür.
Hər yaradılan varlığın öz missiyası var. O cümlədən də insa-
nın. İnsan çox mükəmməl bir yaranışın nəticəsidir. O iki dünyanı
özündə birləşdirir: fiziki və mənəvi aləm. İnsanın fiziki aləminin, o
cümlədən beyninin normal olması şərtdir. Mənəvi aləm isə insanın
iç dünyasıdır. Lakin bütün bunlar yaradılışın verdiyi paydır. İnsa-
nın missiyası, onun yerinə yetirəcəyi ümumi işin nəticəsidir. O işin
ki, o ən ali varlığın düşüncələrinə xidmət edir.
Varlığın missiyasının başa çatması onun fiziki imkanlarının iti-
rilməsi deməkdir. Hər hansı bir varlıq kainatdan gələn fiziki təsir-
lərə müqavimət göstərə bilməyəndə öz yaşantısını itirir. Bu şərtdir,
qanuni bir yaşantı, qanuni bir keçiddir. Fiziki yaşantısını itirmiş
varlıq sonda təkamülün yeni formasının başlanğıcını qoyur.