Azərbaycan respublikasi təhsil nazirliyi azərbaycan döVLƏt iqtisad universiteti fakultə : «Əmtəəşünaslıq»

31 

 

Müxtəlif fasonlu 

qənddan 

350 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

1 

Müxtəlif fasonlu süd 

qabı 

500 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

Yağ qabı 

325 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

- 

Qab yaxalayan 

750 

- 

- 

1 

1 

1 

1 

1 

- 

Suxari qabı 

270 

1 

- 

- 

- 

- 

1 

1 

- 

Xırda boşqablar 

155-

175 

- 

6 

12 

- 

- 

6 

12 

- 

Altlıq və qapaqlı yağ 

qabı 

200 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

1 

- 

Altlıq və qapaqlı yağ 

qabı 

100 

- 

- 

- 

- 

- 

1 

- 

- 

Meyvə üçün ayaqlı vaza 

240 

- 

- 

- 

- 

- 

1 

1 

- 

Mürəbbə üçün ayaqlı 

vaza 

120 

- 

- 

- 

- 

- 

1 

1 

- 

Mürəbbə üçün nəlbəki 

90-

110 

- 

- 

- 

- 

- 

6 

12 

- 

Qəhvədan 

1000 

1 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

Cəmi: 

17 

22 

40 

16 

28 

32 

56 

14 

 

Ən  çox  yayılmış  nəlbəki  diametri  110-120  mm-dən  və  satışa  adətən 

fincansız buraxılır. Mürəbbə nəlbəkisi çox zaman razetka adlanır. Bunlar müxtəlif 

fasonlarda olur və diametri 90-100 mm təşkil edir. 

Serviz çaynikləri adətən 600 sm

3

, yerdə qalan çayniklər isə müxtəlif tutumla 

buraxılır.  Qabyaxalayan  müxtəlif  fason  və  ölçülərdə  buraxılır.  Orta  Asiya 

respublikasında yarım şar formasında üzəri saya və relyef naxışlı qab yaxalayanlar 

çox yayılmışdır. 

Yağ qabları qapaqlı və boşqablı yaxud boşqabsız qapaqlı buraxılır. 

Qənddanlar fincanın fasonuna uyğun istehsal edilir. 

---

32 

 

Stəkanlar silindrik və konus formada qulplu və qulpsuz 240-250sm

3

 tutumda 

buraxılır. 

Stəkana  oxşar  formalı,  qulplu,  tutumu  400-600  sm

3

  olan  məmulata  bokal 

deyilir.  Vazalar  mürəbbə  (ayaqlı,  hündürlüyü  25-30  sm  və  ayaqsız  qulplu)  və 

meyvə üçün olur. 

Qəhvədan 

çaynikdən 

fərqli 

olaraq 

çox 

uca 

və 

burnu 

uzun                              

olur. 

Qəhvədan 

müxtəlif 

fasonlarda 

çinidən 

hazırlanan 

tutumu 

500-                       

1400 sm

3

-dir.  

Yeməkxana  qablarına  xırda  və  dərin  boşqablar,  sup  üçün  vaza,               

kompot  və  sous  üçün  vaza,  salat  qabı,  balıq  qabı,  krem  qabı,  duz,  istiot                   

qabı daxildir. 

Çini  boşqablar  tutumuna  görə  dərin  və  dayaz,  formasına  görə                      

düz  və  kənarlı,  kənar  səthinin  xarakterinə  görə  hamar  və  kənar  qabarıq    naxışlı 

olur. 

Çinidən  olan  dərin  boşqablar  240  və  200  mm  (uşaq  üçün)  diametrli,  dayaz 

boşqablar isə 200, 240, 175 və 150 mm diametrdə istehsal edilir. 240mm diametrdə 

dayaz  boşqablar  ticarətdə  altlıq  (podtarelnisa)  200  mm  diametrdə  olanlara 

qəlyənaltı  boşqab,  175  mm  diametrdə  olan  desert  boşqabı  və  150  mm  diametri 

olanlara pirojna boşqabı deyilir. 

Bulud  forma  etibarı  ilə  girdə  və  oval  olur.  Girdə  buludun  kənarı  hamar 

yaxud dilikli düz və tilli olur. 

Oval 

buludlar 

müxtəlif 

fasonlarda 

buraxılır. 

Adətən 

girdə                       

buludun diametri  300-350 mm, oval buludların isə 350-400 mm və 450 mm olur. 

Sup  vazası,  oval  və  girdə  formalıdır.  Bunun  qapağında  bir  tərəfində 

çömçənin qulpuna yuva qoyulur. Bunların tutumu 2 və 3 litr olur. 

Bulyon qabları girdə fasonda, ikiqulplu və qapaqlı buraxılır. Qapaqda buxar 

çıxma  üçün  xırda  deşik  qoyulur.  Bulyon  qabının  tutumu  0,6  litrdən  2,4  litrədək 

olur. 

---

33 

 

Sous qabı sup  vazından  xırda ölçüdə buraxılır (0,8 litr). Salat qabları  forma 

cəhəddən dörd bucaq, oval, girdə olur, müxtəlif  ölçüdə hazırlanır. Bunların tutumu 

120-1400 sm

3

 -ə qədərdir. 

ərimiş  yağ  qabları  (podlivoçnik)  çinidən  hazırlanan  ərimiş  yağ  qabı  altı 

boşqablı  və  altı  boşqabsız  30-400  sm

3

-dək  tutumda  müxtəlif  formalarda  buraxılır. 

Süd  qabı  çinidən  hazırlanan,  iri  (500-1000  sm

3

)  və  burnu  başqa  formada  olmaqla 

qaymaq qabından fərqlənir. 

Dolça müxtəlif fasonlarda və müxtəlif formalarda, tutumu (750-900, 1000 və 

1400sm

3

) buraxılır. 

Xardal  qabı  qapaqlı,  gövdəsində  qaşıq  yuvası  olan  və  digər  fasonlarda 

hazırlanır və tutumu 35-50 sm

3

-dur. 

Istiot qabı bunun  gövdəsində  istiot tökülməsi  üçün bir sıra deşik olur. Istiot 

qabının altında qeşik qoyulur və buda tıxacla qapanır. 

Duz qabı müxtəlif fasonlarda buraxılır və tutumu təxminən 40 sm təşkil edir. 

Pendir  lövhəsi  düzbucaq  qabdan  ibarətdir.  Bunun  bir  tərəfi  yaraşığa  salınır  və 

burada  asmaq  üçün  deşik  qoyulur.  Çini  pendir  lövhəsinin  ölçüsü  270x180  mm 

təşkil edir. 

Dəst qablar. Çini qablar ticarətə serviz, nabor və qarnitur halında daxil olur. 

Dəst qablar təyinatına görə aşağıdakı kimi bölünür: 

1.  Yeməkxana: 6 və 12 adamlıq serviz, 4 və 6 adamlıq yeməkxana dəsti; 

2.  Çay və qəlyanaltı: 6 və 12 adamlıq qəhvə servizi, səhər yeməyi üçün dəst; 

3.  Başqa dəstlər: likyor dəsti, su dəsti, papiros  çəkmək üçün dəst və s. 

Naborun  tərkibində  məmulat  servizə  nisbətən  azdır.  Nabor  çay,  süfrə,  uşaq 

üçün  ola  bilər.  Naborların  tərkibi  müxtəlifdir.  Qarniturda  qabların  sayı  servizə 

nisbətən çoxdur. 

Bədii  çini  məmulatlar.  Sovet  incəsənətinin  xüsusiyyəti  onun  xalqın  həyatı 

ilə  sıx  əlaqədar  olmasıdır.  Gözəl  gəşəng  əşyalar  yalnız  yaşayışı  bəzədir,  onu 

sevincli və bəzəkli edir və estetik zövqü tərbiyələndirir. 

---