Azərbaycan respublikasi təhsil nazirliyi azərbaycan döVLƏt iqtisad universiteti fakultə : «Əmtəəşünaslıq»
Yüklə 419,13 Kb. Pdf görüntüsü
|
39 19 1,18 1,05
0,7 0,22
1,02 21
1,27 1,11
0,7 0,22
1,06 23
1,36 1,16
0,7 0,22
1,10 25
1,45 1,20
0,7 0,22
1,14 27
1,59 1,23
0,7 - 1,18 29 1,73
1,25 0,7
- 1,22
30 1,80
1,26 0,7
- -
Tez təyin üçün 75 q FeCl 3 300 ml duz turşusunun normal məhlulunda həll edirlər. Ayrıca 50 q CuSO 4 300 ml distillə suyunda həll olunur və hər iki məhlul 1 l- lik kolbaya tökülür və ölçüyə qədər çatdırılır. Məmulatın səthinə bir damla hazırlanmış məhluldan tökülür və 30 saniyə saxlanılır. Misin açıq çəhrayı, yaxud da bürüncün sarə ləkəsi əmələ gələndə tədqiqat qurtarır. Beləliklə örtüyün yerli qalınlığı aşağıdakı düsturla hesablanır: i i t t h n h n H 1
burada, n t – tez təyin üçün olan məhluldan sərf olunan damcıların sayı; n i – yavaş təyin üçün olan məhluldan sərf olunan damcıların sayı; h t – tez təyin üçün olan məhlulun bir damcısı ilə verilən temperaturda çıxarılan örtüyün qalınlığı, mkm; h
i – yavaş təyin üçün olan məhlulun bir damcısı ilə çıxarılan örtüyün qalınlığı, mkm. Isti sinklənmiş örtüyün məsaməliliyinin təyini. Məmulatdan kəsilmiş 75x150 mm ölçüdə sinklənmiş metal nümunəsini yağsızlaşdırırlar və qurudurlar. Sonra tez CuSO 4 .
5H 2 O və 5 dəfə artıq distillə suyunda həll edirlər. 30 saniyədən sonra məhlula salınan nümunə tez axar su altında yuyulur və quruyana qədər silinir. Məmulatın səthində misləşmiş yer olmadıqda nümunə ikinci dəfə əvvəlki əməliyyat təkrar olunur. Qırmızı misin ləkəsi, ya da nöqtəsi əmələ gəldikdə misləşmə sayılır. Tədqiqat zamanı məhlulun temperaturu 15-20 0 S olmalıdır. 40 Örtüyün qalınlığının təyini. Örtüyün qalınlığı (DÜIST 14918-30) isti metodla təyin olunur. Bunun üçün sink örtüyü olan nümunə çəkilir və içərisində 10% H
2 SO 4 və 0,1% Al 2 O 3 olan sətkana salınır və 20 0 S-də tamamilə həll olana qədər saxlanılır. Sonra nümunə yuyulur, qurudulur və təzədən çəkilir. Örtüyün (h cp ) aşağıdakı formula ilə mkm-lə hesablanır: P S m m h cp 10000
1
burada, m – örtüyü çıxarılmamış nümunənin çəkisi, q; m 1 – örtüyü çıxarılmış nümunənin çəkisi, q; S – nümunənin səthi, sm 2 ; P – sinkin sıxlığıdır (7,14 q/sm 3 ) Alüminium üzərindəki anod örtüyünün keyfiyyətinin təyini. Alüminim və onun düralüminium, silimin kimi bir sıra ərintiləri əsasən təsərrüfat qablarının hazırlanmasına sərf olunur. Çünki onların üzərində olan örtük havanın təsirinə, yeyinti məhsullarına qarşı davamlı olurlar. Belə örtüklərin qalınlığı 0,0005-0,02 mkm arasında olur. Onların örtüklərinin qalınlığını 5-200 mkm çatdırmaq üçün elektrokimyəvi oksidləşmə metodundan istifadə olunur. Alınan örtük xrompiklə emal olunur ki, onların dekorativ görünüşləri yaxşı olsun. Örtüyün xassələrini təyin etmək üçün onun bir tərəfində dioqanal üzrə 3 nöqtədən istifadə olunur. Həmin nöqtələrə 3 damcı məhlul əlavə olunur və vaxt ölçülür və bu vaxt damcının yaşıl rəngə boyanmasına qədər davam etdirilir. Əgər 18-21 0 S-də 5 dəqiqə müddətində damcı tam yaşıl rəngə boyansın. 22- 26 0 S-də bu vaxt 3,5 dəqiqədə və 27-32 0 S-də 2,5 dəqiqə də olarsa, örtük keyfiyyətli hesab olunur. Emalın qalınlığının mexaniki davamlılığının təyini. Emal örtüyünün mexaniki davamlılığını 0,25 kq ağırlığında olan kürənin düşməsi ilə təyin edirlər. Bu kuro 0,4-dən 1 mm olan dəmirdən hazırlanır. Onun hazırlanması 24788-81 DÜIST-ə uyğundur.
41 Örtüyün qalınlığı MT-30H markalı qalınlıqölçənlə təyin olunur və 22261-82 DÜIST uyğundur. Çuqun əsaslı emalın mexaniki davamlılığı isə 24303-80 DÜIST uyğundur. Emalın kimyəvi davamlılığının təyini. Emalların kimyəvi davamlılığı, onun səthindəki ləkə nümunəsi ilə təyin olunur. Bunun üçün emalın tədqiq olunan hissəsi spirtlə silinir və sonra karandaşla nişanlanır. Bu sahənin ortasında 4% sirkə turşusu damcıladırlar və 1 dəqiqədən sonra damcı spirtlə silinir. Əgər damcı düşən yer tutqun ləkə olmazsa, onda emal kimyəvi davamlı hesab olunur. Emalın termiki davamlılığının təyini. Emalın termiki davamlılığı onun möhkəm qızdırılması və sonra tez soyudulması ilə təyin olunur. Bunun üçün məmulat yaxşı qurudulur və o, 600 Vt gücündə olan plitənin üzərində 232 0 S
0 S-yə kimi soyudulur. Bu əməliyyat 4 dəfə təkrar olunur və bu zaman çat və başqa dəyişiklik olmasa, onda emal termiki davamlı olur. Örtüyün məsaməliliyinin təyini. Örtüyün məsaməliliyi polad nümunədə yoxlanılır. Nümunənin səthi yağ təbəqəsindən təmizlənir, yuyulur, qurudulur. Sonra onun üzərinə 1 litr suda həll olmuş 10 q K 3 (Fe(CN) 6 ) və 15 q NaCl məhluluna salınmış filtr kağızı 5 dəqiqə müddətində qoyulur. Bu zaman emalın məsaməli hissəsində tupubil mavisi əmələ gəlir. Sonra filtr kağızı götürülür, quruducu şkafda 50-60 0 S qurudulur və kağızın üzərindəki mavi ləkələr sayılır. Nümunənin 1 sm səthindəki məsamələrin sayı təyin olunur. Yüklə 419,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|