Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ
Yüklə 0,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
26
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, nəqliyyat sisteminin inkişafı və ixtisaslaşmış turistn nəqliyyatının meydana çıxması, az vəsait sərf etməklə xarici ölkələrə turist səfərlərini daha əlverişli etmişdir. Nəqliyyat vasitələrinin seçimi, turistin gəldiyi ölkənin coğrafi mövqeyindən, turisti göndərən ölkənin hansı məsafədə yerləşməsindən, eyni zamanda turistin sosial vəziyyətindən və onun maliyyə imkanlarından asılıdır. Reklam xidməti-.bu ictimai informasiyanın, daha doğrusu insanlar arasında münasibətlərin növ müxtəlifliyindən biridir. Bu informasiya, yeniliyin fəal elementləri özündə daşıyır. Turizmdə reklamın rolu böyükdür, çünki reklamın turist məhsuluna olan təlabatının xarakteri və ölçülərinə bilavasitə təsir göstərir. Bu və ya digər bir ərazinin turizm resursları və bazar təklifləri barədə əhalinin xəbərdar edilməsi səviyyəsini məhz reklam müəyyən edir. - turist agentlikləri tərəfindən həyata keçirilən xidmətlər (səyahət marşurutunun hazırlanması, mehmanxanada və nəqliyyat vasitələrində yerlərin bronlaşdırılması, yer kürəsinin hər hansı bölgəsinin turizm resursları haqqında bilgilər, turistin getdiyi bölgədə olan yerləşdirmə vasitələri, gömrük və sərhəd rəsmiyyəti, valyuta məzənnəsi və s. haqqında informasiya verilməsi). Səyahət və ekskursiya büroları tərəfindən həyata keçirilən xidmətlərə isə gid-tərcüməçi, ekskursiya bələdçisi, qrup rəhbərləri ilə təminat və s. aiddir. - turistlərin mənəvi təlabatlarının ödənilməsi(teatr, kino, konsert zalları,muzey, sərgi, rəsm qaleriyası, parklar, tarixi və təbiət qoruqlarına gedişlərin təşkili, tarix və mədəniyyət abidələrinə baxışların keçirilməsi, festivallarda, idman yarışlarında və digər tədbirlərdə iştirakın təmin edilməsi) üzrə göstərilən xidmətlər. - turistlərin mənəvi təlabatlarının ödənilməsi(teatr, kino, konsert zalları,muzey, sərgi, rəsm qaleriyası, parklar, tarixi və təbiət qoruqlarına gedişlərin təşkili, tarix və mədəniyyət abidələrinə baxışların keçirilməsi, festivallarda, idman yarışlarında və digər tədbirlərdə iştirakın təmin edilməsi) üzrə göstərilən xidmətlər; - turistlərin işgüzar və elmi maraqların təmin edilməsi (konqress,assambleya, konfrans, simpozium, toplantı, seminar, yarmarka və sərgilərdə iştirak etmək) üzrə göstərilən xidmətlər;
27
- inzibati-nəzarət orqanlarının(sərhəd,valyuta,karantin,polis xidmətləri, pasport,viza və s. sənədlərin hazırlanması) göstərdikləri xidmətlər; - informasiya vasitələrinin (qəzet,jurnal,radio,televiziya və s.) göstərdiklərixidmətlər; - dövlət turizm idarələrinin (komitə, departament, nazirlik və s.) göstərdikləri xidmətlər; - turist birliklərinin göstərdikləri və s.xidmətlər daxildir. Həmçinin turizm təsərrüfatı ilə məşğul olan subyektlər öz fəaliyyətlərini daimi etmək üçün müxtəlif əmək vasitələrinə malik olmalıdırlar.Turizmdə istifadə olunan əmək vasitələrinin məcmusu onun maddi-texniki bazasının əsasını təşkil edir. Turizmin maddi-texniki bazasına,turizm tikililəri (binalar), onların texniki təchizatı (avadanlıq), nəqliyyat vasitələri və digər əsas fondlar daxildir. Azərbaycanda daxili turizmin inkişafında ekoloji problemlərin yaranması
turizm hərəkatının genişlənməsi, yeni istirahət mərkəzlərinin tikilməsi, dağlıq və dağətəyi, meşəlik ərazilərdə turizm yükünün artması ətraf mühitin qorunmasını aktuallaşdırır. Ölkədə daxili turizmin son illər sürətli inkişafı ətraf mühitə təsiri artırmışdır.Bu təsir regionlar üzrə müxtəlif olmaqla, əsasən dağlıq və dağətəyi bölgələri daha çox əhatə etmişdir. Tədqiqatlar göstərir ki, ölkənin daxili turizm bazarında Quba-Xaçmaz, Şəki-Zaqatala, Dağlıq Şirvan bölgələri daha intensiv mənimsənilmişdir. Bununla yanaşı Xəzər dənizinin sahilləri yay mövsümü dövründə ölkə vətəndaşlarının istifadə etdiyi ərazilərdən sayılır. Azərbaycanda rekreasiya yükü meşə, meşə-çöl, dəniz sahili ərazilər üçün daha çox mənimsənilmişdir. Turizm baxımdan daha çox istifadə olunan bölgələrdə əsasən meşələr, iqlim komfortluğu, dəniz sahili mövqe və digər təbii amillərə daha çox üstünlük verilir. Ölkədə turizm baxımından ən çox yüklənmə Xəzər sahillərində, alçaq dağlıq ərazilər və meşə landşaftı üstünlük təşkil edir. Belə ki, Xəzərin Nabran- Yalama, Abşeronun şimali ənənəvi turizm- istirahət mərkəzləri olduqlarına görə rekreasiya yükü çoxdur. Aparılmış tədqiqatlara görə mövsüm dövründə Nabran- Yalama sahillərində 5-8 kv.m. çimərlik sahəsi, 2-3kv.m. qədər meşəlik düşür. Əgər 28
Xəzərsahili bölgədə çimərliklərin yüklənmə səviyyəsinin 8-15 kv.m., həmçinin hər nəfərə düşən meşəlik sahəsinin 20 kv.m.-dən çox olmasını nəzərə alsaq Nabran- Yalama sahillərində turizm yükü normadan yüksəkdir. Abşeronun şimal sahillərində, qismən Lənkəranın Xəzər sahili çimərliklərində və sahildən 5-10 km daxilə doğru olan ərazilər turizm baxımdan daha çox mənimsənilmiş və rekreasiya yüklənməsi çoxdur.Turizm yükü qeyd olunan ərazidə ekoloji tarazlığın pozulmasına, meşə örtüyünün azalmasına səbəb olur. Onu da qeyd edək ki, Nabran-Yalama turizm bölgəsində mərkəzləşdirilmiş kanalizasiya sisteminin olmaması, məişət tullantılarının təkrar emalının aparılmaması ətraf mühitə daha çox ziyan vurur. Burada məişət tullantıları meşənin müəyyən basdırılır, kanalizasiyalar yeraltı suları çirkləndirir, çaylara və dənizə axıdılır. Burada yerli əhalinin meşələrdə mal-qara otarmasını əlavə etsək ekoloji gərginliyin yüksək olmasını təsəvvür etmək olar. Belə acınacaqlı vəziyyət digər istirahət mərkəzlərində də müşahidə edilir. Son illər aparılan iqtisadi islahatlar, əhalinin gəlir mənbəyinin artması turizm hərəkatına qatılanların sayını artırmışdır. Buna görə də mövcud istirahət mərkəzlərində xidmətin səviyyəsinin yüksəldilməsi, qiymətlərin tənzimlənməsi, ekoloji şəraitin və rekreasiya yükünün nəzərə alınması vacibdir. Qeyd olunan amillərin nəzərə alınması müvafiq icra hakimiyyəti və yerli bələdiyyə orqanları istirahət mərkəzlərində tikintiyə nəzarət etməli, ətraf mühitə dəyən ziyana görə cərimələrin miqdarı artırılmalı, əhali və turistlə turistlər arasında ətraf mühitlə bağlı maariflənmə işi aparılmalıdır. Onu da qeyd edək ki, dünyanın məşhur milli parklarında turistlərin ondan istifadə qaydası, məişət tullantılarının toplandığı qutular , dincəlmək üçün yerlər ayrılır ki, bu da ətraf mühitin qorunmasına şərait yaradır. Bununla yanaşırekreasiya yükünün tədricən az mənimsənilmiş kənd təsərrüfatının istifadəsindən çıxarılmış ərazilərə yönəldilməsi vacibdir. Belə ki, Abşeronun cənub sahilləri, Şabran-Giləzi zonası, Kürdili rayonu, həmçinin dağətəyi bölgələrdə istirahət mərkəzləri yaratmaq mümkündür ki, bu da rekreasiya yükünü azaltmış olar.
Yüklə 0,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|