Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ
Yüklə 0,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
17
səviyyəsinə görə yoxsulluq həddindədir. Məhz bu qrup əhalinin turizmdən istifadəsini təşkil etmək predmeti olmayan təhlil deməkdir. Ona görə də adam başına düşən turizm məhsulunun orta statistik göstəricilər üzrə götürülməsi, bütövlükdə makrosəviyyəli təhlil üçün qəbul oluna bilər. Qrafik 1.1.
Ярзаг вя гейри-ярзаг истещлакы Э
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, hər bir turizm ilə məşğul olan sahibkar və iatehlakçı üçün üçün adekvat təsəvvür təhrik etmiş olur. Ev təsərrüfatlarının istehlak strukturu, ayrı-ayrı məhsulların istehlak strukturunda xüsusi çəkisini müəyyən edir. Adam başına düşən gəlir səviyyəsi istehlak üçün mövcud qiymətlərdə turizm məhsuluna ehtiyacların ödənilməsi üçün əsas olsa da, onun kifayət olması üçün mövcud gəlirlərin səviyyəsi ərzaq və qeyri-ərzaq tələbatını ödəməlidir. Əhaliyə göstərilən pullu xidmətlərin daha çox artması,bir sıra xidmətlərin istehlak dav- ranışında yer tutması və qiymətlərin artması ilə baş verir. Turizm məhsulunun qiymətinin dəyişməsi, onun xərc strukturu ilə və turist obyektlərinin keyfiyyətinin dəyişməsi ilə bağlıdır. Belə ki, otel təsərrüfatının inkişafı üç ulduzlu mehmanxanadan beş ulduzlu, içərisində bütün xidmət növü olan kompleks əyləncə mərkəzlərinə keçirilməsi, istirahət, müalicə və idman kompleksləri ilə kompleks xidmət obyektlərinin turizm müəssisələrində olması daha çox onun qiymətinin artması ilə baş verir. Rəqabət mühitində bu qiymətin aşağı düşməsi mümkün olsa da bütövlükdə dünya standartlarına uyğun qiymət dəyişməsi turist xidmətinin dəyərini və onun satış qiymətini artırır. Mədəni turizm sahələrinin bölməsi ilə funksional əhəmiyyət kəsb edən sağlamlıq obyektlərin, səhiyyənin geniş mülkiyyətinin artması turizm obyektlərinin, 18
subyektlərinin funksional təyinatını və onun resurs quruluşunu genişləndirir. Turizm məhsulunun qiymətinin dəyişməsi əhalinin alıcılıq qabiliyyəti ilə deyil, turizm xərclərinin çoxalması və dünya qiymətlərinin turizm sferasında daha üstün artması ilə izah oluna bilir. Turizm məhsulu daha çox yüksək təminatlı əhali qrupları və dövlətlər üçün xarakterikdir. Turizmin respublikada inkişafında yüksək amillərlə, onun inkişafını ləng edən amillərin öz ətalətini saxlamaq dayanıqlığı mövcuddur. Hər ölkədə idxal və ixrac xarakteri turizmin inkişafı ilə bağlı olmaqla bir-birinə qarşılıqlı təsir edir. Müsbət saldo əsasən neft məhsullarının ixracı ilə bağlıdır. Turizmin inkişafında gəlirlərin formalaşması baxımından ixrac məhsulları gəlirlərin başqa ölkələrdə istifadəsinə şərait
yaradır. O cümlədən, əhalinin gəlirlərinin qütbləşdirilməsində neft sektorunun payı artdıqca onların xarici ölkələrə getmək və xarici ölkədən mal gətirmək qabiliyyəti artır. İxracatın xarakteri və onun hansı ölkələrə ixrac olunması həmin ölkələrlə iqtisadi əlaqələr və turist birliklərinin yaradılması üçün maddi baza yaradır.Belə ki, respublikada turizm motivi olaraq iş birliklərinin olması vacibdir. İdxal həcmi respublikada məcmuu bazar tələbatına uyğun istehlak mallarını və həmçinin istehsal tələbatını ödəmək imkanlarını artırır, respublika daxili istehlakçıların və xarici ölkədən gələn iş adamlarının istehsal və istehlak xərclərini ödəmək üçün respublikada marketinq strukturunu təkmilləşdirir. Daha çox rəqabət mühiti yaratmaqla istehlak seqmentlərinin yüksək keyfiyyətli olması üçün zəruri tədbirlər görülür. Turizmin dinamikası, onun əsas istiqamətləri, respublika iqtisadiyyatında onun ictimai-siyasi, mədəni quruculuqda baş verən keyfiyyət dəyişmələri və dünya standartlarına uyğun təşkilati-iqtisadi tədbirlərin həyata keçirilməsi ilə ölçülür. Ölkədə turizmin inkişaf etdirilməsi, turizm infrastrukturunun yaradılması əsasən də mehmanxana və mehmanxana tipli obyektlərin inşası sürətlə həyata keçirilir. Fəaliyyəti dayandırılmış mehmanxanaların yenidən qurulmasına, digər tərəfdən bu tipli yeni obyektlərin inşasına yerli və xarici sahibkarlar sərmayə qoymaqdan çəkinmirlər.Turizm sferasının inkişaf etdirilməsi dövlət tərəfindən dəstəklənərək “Azərbaycan Respublikası Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaitinin istifadəsi
19
Qaydaları”nda turizm infrastrukturunun inkişafının maliyyələşdirilməsi baxımından bu istiqamətdə də güzəştli kreditlərin verilməsinə yer verilmişdir. Fondun vəsaiti hesabına regionların və turizm infrastrukturunun inkişafı istiqamətində bir çox turizm obyektlərinin genişləndirilməsinə və inşa olunmasına müvəkkil banklar tərəfindən güzəştli kredit ayrılmışdır.Ölkədə turizmi inkişaf etdirmək, turizm imkanlarından səmərəli istifadə etmək məqsədilə ölkənin sosial-iqtisadi inkişafını təmin edən vasitələrdən biri kimi təbii və insan resurslarından məqsədyönlü istifadə olunması istiqamətində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasında 2002-2005-ci illərdə turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramı” təsdiq edilmişdir. Bu Dövlət Proqramının məqsədi normativ hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsini, turizm fəaliyyətinin təşkili, onun inkişafının idarə olunmasını, marketinq tədbirlərinin görülməsini, turistlərə xidmətin beynəlxalq standartlar səviyyəsinə çatdırılmasını, turizm infrastrukturunun təkmilləşdirilməsini, bu sahədə elmi təminatı və daxili turizmin təşkili üçün tədbirlərin həyata keçirilməsini təmin etməkdən ibarətdir. Belə ki, turizm infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə yanaşmada Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı ilə “Turist-ekskursiya xidmətlərinin sertifikatlaşdırılması Qaydası”nın təsdiq edilməsi bu istiqamətdə artıq mehmanxana və mehmanxana tipli obyektlərin beynəlxalq standartlara uyğun qurulmasını və yüksək xidmət imkanları əldə etməsini təmin etmişdir. Bu da təbii olaraq dünyada qəbul olunmuş “ulduz” dərəcələrini müəyyən edərək beynəlxalq turizm xidmət dərəcələrinin əldə edilməsi istiqamətində həyata keçirilir. Azərbaycanın turizm sferasında beynəlxalq arenaya çıxması üçün 1975-ci ildə yaradılmış və bu gün 130-dan çox üzvü olan Ümumdünya Turizm Təşkilatında ölkəmizin də təmsil olunması inkişaf etmiş və geniş təcrübəyə malik olan ölkələrin təcrübələrindən istifadə etmək imkanı yaradır. Hazırda dünya xalqları arasında əlaqələrin inkişafına xidmət edən turizm sahəsi Azərbaycanda geniş inkişaf etməkdir və 140-dan çox turist şirkəti daxili və xarici turizmi reallaşdırmaq məqsədilə ölkəmizi beynəlxalq arenada uğurla təmsil edir. Bütün bunlar onu göstərir ki, yaxın gələcəkdə Azərbaycan gözəl turizm məkanına
Yüklə 0,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|