Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İctimai inkişaf
- İctimai təşkilatlar və birliklər
- İdarə olunma
- İftar
- İqtisadi hüquq
- İlayi-Kəlimətullah
- İnfaq
- İnsan
- İnsan hüquqları üzrə beynəlxalq sistem
- İnteqrasiya, qarşılıqlı təsir
141 Azərbaycanda Ali İcraedici şəxs Azərbaycan Respublikasının Prezidentidir. Ali Dövlət İcra Orqanı Azərbaycan Nazirlər Kabineti başda olmaqla Azərbaycan hökumətidir. İctimai inkişaf – cəmiyyətdə hamıya, hər kəsə aid olan ümumi inkişaf. İctimai mühit – cəmiyyətin hər bir üzvü tərəfindən istəyərək və ya istəməyərək formalaşmış ümumi hal, əhval-ruhiyyə, şərait. İctimai mühiti cəmiyyətin üzvləri formalaşdırır, ondan razı qalıb-qalmamaqda isə bir-birlərindən fərqli fikirlər irəli sürürlər. İctimai nəqliyyat – hər kəsin eyni hüquqda istifadə edə biləcəyi nəqliyyat növü (avtobus, troleybus, tramvay, metro, qatar, gəmi, təyyarə). İctimai təşkilatlar və birliklər – vətəndaşların qarşılarına qoyduqları məqsədi və ya məqsədləri həyata keçirmək məqsədi ilə könüllü birləşmələri nəticəsində meydana çıxan qurum. İctimai yerlər – Hər kəsin (ictimaiyyatın) istifadə etdiyi, xalqa açıq yerlər. Məsələn, parklar, küçə, bulvarlar, mağazalar, kino və teatrlar, kafe, bufet, restoran və s. İdarə olunma – İşi, davranışları bir başqası tərəfindən, yaxud hər hansı bir hüquqi sənədə görə idarə edilən. İdeya – 1. İnsan şöurunda varlığı (həqiqi və ya yanlış şəkildə) əks etdirən və onun bizi əhatə edən mühitə münasibətini ifadə edən anlayış, təsəvvür. 2. Dünyagürüşünün əsas və ən mühüm prinsipi; məfkurə, məslək, əqidə. 3. Fikir, qayə, məqsəd. İftar – din. Oruc açma, oruc açdıqda yeyilən yemək. İftira – Olmayan bir şeyi olmuş kim danışmaq və ya nağıl etmək. İftira son dərəcə pis hadisədir. Həm iftira edən, həm də ona iftira edilən adam üçün olduqca narahatedici edici bir davranışdır. İqtisadi hüquq – insanlararası iqtisadi münasibətləri tənzim edən hüquq normaları. İqtisadi idarəetmə – təsərrüfatı, idarəni, müəssisəni iqtisadi baxımdan, iqtisadi qayda və qanunların tələblərinə görə idarə etmək. 142 İqtisadiyyat – 1. Hər hansı bir ictimai quruluşun, Cəmiyyətin istehsal qövvələrinin inkişafına uyğun olan istehsal münasibətlərinin məcmusu. 2. Hər hansı bir ölkənin, rayonun və s.-nin təsərrüfatının vəziyyəti. Təsərrüfatın hər hansı bir sahəsinin maliyyə və maddi cəhətdən quruluşu, vəziyyəti. 3. Xalq təsərrüfatının hər hansı bir sahəsinin maliyyə və maddi tərəfini öyrənən elm. İlahi riza – Allahın razı qalması deməkdir. İnsan nə edirsə etsin, gördüyü işin Allah tərəfindən bəyənilib-bəyənilmədiyini nəzərə almalı, gördüyü işdən onun razı qalıb-qalmadığını hesaba almalıdır. İlahi riza, daha çox insanın Allahın onun üçün yazdığına razı olması, ona qarşı çıxmaması deməkdir. İslam əxlaqında İlahi rizaya qarşı çıxmaq axmaqlıq sayılır. İlayi-Kəlimətullah – Allahın adını ucaltmaq üçün iş görmək, Allahı inkar edənlərə qarşı mübarizə aparmaq. Cihad sözünün sinonimi kimi işlədilir. İlğım – Quru (susuz) çöllərdə buxarın yerə yayılıb uzaqdan su kimi görünməsi hadisəsi. İncil – Allah tərəfindən Həzrəti-İsaya göndərilən, Tövratın əslini təsdiq edən, Qurani-Kərim tərəfindən təsdiq edilən və bir mənası da "yol göstərici, aydınladıcı" olan (əl-Maidə, 5/46-48), dörd böyük kitabdan biri. Bu gün əldə olan İncil dörd variantdan ibarətdir. Bu da onun insanlar tərəfindən necə dəyişdirildiyinə sübutdur. Qurani-Kərimdə Uca Allah buna işarə edərək İncilə görə hökm çıxarılmamasını, ona görə hərəkət edilməməsini əmr edir: İnfaq – Nəfəsə verib keçindirmə, bəsləmə, Allah yolunda xərcləmək. İnfrasturuktur – latın dilindən alınma söz olub infra — «aşağı», «alt». lаt. structura — «quruluş», «yerləşmə, mövqe» mənalarını bildirir. Termin olaraq sosial, nəqliyyat, mühəndislik, iqtisadiyyat, hərbi və b. sahələrin mövcud olmasında iştirak edən vasitələrə verilən ümumi addır. İnkişaf – İrəliyə doğru tərəqqi etmə, artma, yüksəlmə; tərəqqi, yüksəliş. İnkişaf etdirmək – 1) irəlilətmək, tərəqqi etdirmək, yüksəltmək. 2) kamilləşdirmək, təkmilləşdirmək, daha da artırmaq, daha da yaxşılaşdırmaq, möhkəmləndirmək, qüvvətləndirmək. Inkişaf etmək – 1) tərəqqi etmək, irəliləmək, artmaq, yüksəlmək, genişlənmək. 2) kamilləşmək, yetkinləşmək, artmaq. 3) 143 böyümək, yetişmək, möhkəmlənmək, qüvvətlənmək. İnkişaf etmiş. 1) yüksək səviyyəyə çatmış, sənaye, mədəniyyət və s. cəhətdən çox irəli getmiş, tərəqqi etmiş. İnkişaf etmiş ölkələr; 2) yetkinləşmiş, yetişmiş, kamilləşmiş, göröş dairəsi geniş, geniş məlumatlı; mədəni, hər cəhətdən yetkin. İnkişaf etmiş adam. İnsan – 1. Adam, bəşər. Ruh və bədən meydana gələn ağıl sahibi varlıq. İnsan fəaliyyəti – 1. İnsanın bütün sahələrdə fiziki, əqli çalışması. İnsan hüquqları – Konstitusiya ilə insana verilən hüquq və səlahiyyətlər məcmusu. İnsan hüquqları üzrə beynəlxalq sistem – Beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən hüquqlarının qorunması məqsədi ilə qurulmuş sistem. Haaqadakı Beynəlxalq İnsan Haqları Məhkəməsi də bu sistemə daxildir. İnteqrasiya, qarşılıqlı təsir – Əlahiddə hissələrin tamda birləşməsi haqqında sistemlər nəzəriyyəsi anlayışı və bu nəzəriyyənin obyekti olan təbii və ya ictimai proseslər. İrq – Mənşə və bəzi irsi xüsusiyyətlərinə (saçlarının, dərilərinin rənginə, başlarının quruluşuna və s.) görə bir olan tarixən təşəkkül tapmış insanlar qrupu. Heyvan və bitki təsnifatını bildirmək üçün bir termin kimi də işlənir. İrqçilik – is. “Yüksək” və “aşağı”, “kamil” və “qeyri-kamil” insan irqləri olması fikrinə əsaslanan ifrat mürtəce, dinə və elmə zidd nəzəriyyə və siyasət; irqlər (xalqlar) arasında nifaq və ədavət salma. İslam dininə görə haqqın, hüququn qaynağı İlahi iradədir. Buna görə də İslamda hüquq dini hökmlərin çıxarıldığı qaynaqlara (kitab, sünnət, icma, qiyas) istinad edən ilahi ehsanlardır. Hər hansı bir dini dəlilə istinad etməyən dini haqdan söz edilemez. Haqqın qaynağı Allahu Təaladır, çünki ondan başqa hakim yoxdur. Dini haqlarda, haqqın sahibi Allah, digər haqlarda həqiqi və ya hökmi şəxslərdir. İslam hüququna görə şəxsiyyət sağlam doğulmaq şərti ilə, uşağın ana bətninə düşdüyü andan etibarən başlayır və onu hər hansı şəkildə öldürmək cinayət yətlərə görə də müvafiq cəzalar tətbiq edilir. İslamda müharibə intiqam almaq, öldürmək, yağmalamaq, təzyiq altına salmaq və zülm etmək üçün deyildir, əksinə bu cür halları aradan qaldırmaq üçün Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|