Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Bakı Biznes Universiteti pedaqogika
Yüklə 2,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Bu yeniliklərdən birincisi
və ən bahlıcası əsərin «Milli pedaqogika» kimi təqdim edilməsidir. Müxtəlif milli dəyərlərə söykənərək keçmiş pedaqoji irsimizdən, klassiklərimizin, mütəfəkkirlərimizin pedaqoji fikirlərindən istifadə edərək, digər ölkələrin pedaqoji ənənələrinə, nəzəriyyə və təcrübələrinə, habelə respublikamızda mövcud olan qabaqcıl pedaqoji təcrübəyə istinad edərək fiındamental bir məktəb pedaqogikası yaratmışdır. Müəllifin mənəviyyatça böyüklüyü həmin əsəri öz millətinə, öz xalqına, öz məmləkətinin təliminə, tərbiyəsinə, təhsilinə, psixoloji inkişafina həsr olunmasına vadar etmişdir. Əsəri oxuyan hər bir kəs belə qənaətə gələ bilər ki, müəllifin milli mənafeyi şəxsi mənafedən üstün tutaraq öz təfəkkürünün və təxəyyülünün məhsulunu millətinə şamil 27 etməsi əsl vətənpərvərlikdir. «Milli pedaqogikanın əhatə etdiyi elmi yeniliklər hər hansı digər ölkənin və ya ölkələrin deyil, məhz Azərbaycanın məhsuludur, Azərbaycan xalqının milli mənəvi sərvətidir və yeganə məqsədi respublikamızda təhsil islahatının uğurla həyata keçirilməsinə, nəticə olaraq, dövlət müstəqilliyimizin möhkəmləndirilməsinə xidmət etməkdir»(səh. 5) deyən müəllifin fikrindən dedüdərimizi görmək çətin deyil, r Dərsliyin ikinci yeniliyi pedaqoji anlayışlann yeni pedaqoji təfəkkür süzgəcindən keçirilərək aydınlaşdıniması, onlann sərhədlərinin düzgün müə 37 ənləşdirilməsi, onların abstrakt və müştərək fimksiyalannın müstəqilləşdirilməsi və könkretləşdirilməsidir. N.M.Kazımov «Məktəb pedaqogikası» dərsliyində ilk dəfə olaraq «pedaqoji proses kateqoriyası»nı, «tərbiyə kateqoriyası»m, «təlim kateqoriyası»nı, «təhsil kateqoriyası»nı bərabər hüquqlu kateqoriyalar kimi venniş və bu kateqoriyalann pedaqoji proses kateqoriyasının tərkibində nəzərdən keçirməyi meqsədəmüvafiq hesab etmişdir. Bu kateqoriyaların mahiyyətini özünəməxsus bir şəkildə aydınlaşdıran müəllif onlann oxşar və fərqli cəhətlərinin də aydmlaş- dırılmasmı unutmamışdır. Dərslikdə üçüncü yenilik təlim, tərbiyə və təhsil üçün psixoloji inkişafın ümumi olmasıdır. Əgər pedaqoji psixologiyadan ağızdolusu danışınqsa, pedaqoji prosesdə psixoloji inkişafın üzərindən sükutla keçə bilmərik. Əgər hər hansı bir pedaqoq və ya müəllim pedaqoji prosesdə şəxsiyyətin psixoloji xarateristikasım, şəxsiyyətlərarası münasibətlərin psixologiyasını, diqqəti, nitq və ünsiyyəti, şəxsiyyətin idrak proseslərinin psixologiyasını (duyğular, davranış, hafizə, təfəkkür, təxəyyül), şəxsiyyətin fəaliyyətinin emosional iradi cəhətlərini (hisslər, iradə), şəxsiyyətin psixoloji xüsusiyyətlərini (temperament, xarakter, qabiliyyət) bir nəzəri stimul kimi qəbul edirlərsə, deməli, onlar bunu pedaqoji prosesdə, yəni təcrübədə də nəzərə almalıdırlar. Müəllifin təbirincə desək psixoloji proseslərin formalaşmasında təlim və tərbiyə fünksiyalannı fərqləndirməklə 28 kifayətlənmək olmaz. Bəzi pedaqoqlar güman edirlər ki, təlim şagirdlərdə yalnız elmi anlayışlan-məfhumlan formalaşdınr və buna görə də onlarda nəzəri təfəkkürü inkişaf etdirir. Bu fikri əsas götürən fənn müəllimləri təlim zamam şagirdlərin psixoloji inkişafına ciddi ziyan vururlar. Çünki onlar dərsi anlayışlar zəminində qurmağa çalışır, tənqidi mühakimələrə uyur, təxəyyülün emosionallığmı, digər psixoloji keyfiyyətlərin zəruriliyini isə unudurlar. Halbuki, təlim müvəffəqiyyəti üçün psixoloji inkişaf məntiqi təfəkkürün formalaşmasında da vacibdir. Nəzərə aimmalıdır ki, məntiqi təfəkkür digər psixoloji proseslərdən aynlıqda cərəyan edən müstəqil proses deyil. Bir çox elmi kəşflər obrazlı təfəkkürsüz, canlı təxeyyülsüz açıla bilməz. Gözə görünməyən mikroaləmin obrazı məhz xəyalda yaradılır və nəzəri təfəkkür süzgəcindən keçirilir: telimdə bunu unutmaq olmaz» (səh. 43). Məhz ona görə də prof. N.M.Kazımov haqlı olaraq yazır ki, «...tərbiyə ilə yanaşı təlim, təhsil və psixoloji inkişaf kateqoriyalan da Milli peda- qogikamn tədqiqat sahəsinə, pedaqoji proses kateqoriyasına daxildir» (səh. 10). Yüklə 2,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|