ondadır ki, bu pedaqogikada kişi savadsızlığının
aradan
qaldınlması psixologiyası daha geniş şəkildə öz əksini tapır. Bu
gün Avropa alimlərini narahat edən problemlərdən biri məhz
Avropada «maviləri» özündə birləşdirən qurum və təşkilatlann
günü-gündən artması və yeniyetmə və gənc oğlanlann da bu
qurum və təşkilatlara cəlb olunmasıdır.
Göründüyü kimi, pechqoji prosesdə uşaqlann təlimi,
tərbiyəsi və təhsili üçün onlara həm də psixoloji cəhətdən
düzgün yanaşılmasına zəruri ehtiyac vardır. Məhz ona görə də
pedaqogikada psixoloji inkişaf problemi müfəssəl bir fəsil kimi
öz əksini tapmalıdır.
Mən təklif edirəm ki, psixoloji inkişaf kateqoriyası
«psixoloji yanaşma və psixoloji inkişaf kateqoriyası» kimi ifadə
olunsun. Çünki pedaqoji prosesdə uşağın psixoloji inkişafının
təmin olunması üçün ona ilk öncə
psixoloji cəhətdən düzgün
yanaşılmasını tələb edir.
Dünyanın ən böyük körpüləri Amerika və Yaponiyada
salınmışdır. Amerikadakı «Corc Vaşinqton» körpüsünün
uzunluğu 4 km, Yaponiyadakı «Akasi-Vaikri» körpüsünün
uzunluğu isə 6 km-dir. Bu körpülər dünyanın ən möhtəşəm
körpüləri hesab edilir. Amerikada bu günə qədər salınmış yanm
milyondan artıq körpülərin təxminən 40%-i uçmuş və minlərlə
insan tələfatına səbəb olmuşdur. Mən nə üçün körpünü misal
gətirirəm? Çünki «Pedaqogika» elmi
insanlarla elm-təhsil və
tərbiyə arasında əsl körpü rolunu oynayır. Bu körpü elə
möhtəşəm qurulmalıdır ki, yüz illər boyu insanlann təlimi,
tərbiyəsi və təhsilinə xidmət edə bilsin. Bu gün körpü
mühəndisliyi sənəti elə bir zirvəyə yüksəlmişdir ki, adam o
zirvəyə tamaşa edəndə heyrətdən uğunur. Körpü mühəndisləri
Yaponiya ilə Alyaskanı, İtaliya ilə Siciliyanı birləşdirəcək
körpü
layihəsi
hazırlamışlar.
Cəbəllütarix
boğazını
birləşdirəcək körpünün tikilməsinə yaxın
zamanlarda
başlanılacağı ehtimal olunur. Bu nəyin sayəsində baş verir?
Dünya mühəndislik sənətinin karifeylərinin birləşməsi
sayəsində. Biz də pedaqogika elmini yüksək zirvələrə ucaltmaq
üçün beləcə birləşməliyik. Respublika Təhsil Şurasınm
pedaqoqlanmız
25
arasında birlik yaratmaq təşəbbüsünü yalnız alqışlamaq lazımdır.
Əmrulla Paşayev və Fərrux Rüstəmov tərəfindən
hazırlanmış və ali məktəb tələbələrinin istifadəsinə verilmiş
«Pedaqogika» adlı dərs vəsaitində (Bax: Bakı, Çaşıoğlu, 2002,
552 səh.) yeni məsələlər, o cümlədən «pedaqoji aksiologi- yanm
əsaslan», «pedaqoji innovasiyalan>, «tərbiyə texnologiyası»,
«yeni təlim texnologiyalan», «öyrənənin motivizasi- yası»,
«təlimin diaqnostikası», «sosial yönümlü işlərin mahiyyəti»,
«ictimai tərbiyə və ailə tərbiyəsi» problemləri Azərbaycan
təhsilinin Avropa və dünya təhsilinə inteqrasiyası şəraitində
yeniliklər kimi təqdirəlayiq hesab olunmalıdır.
Professor Nurəddin Kazımov
tərəfindən çap etdirilən
«Məktəb pedaqogikası» adlı dərslikdə də bir sıra yeniliklər
vardır. Pedaqoji ali məktəb tələbələrinin istifadəsində olan
həmin dərslikdəki yeniliklərin həcmi isə daha genişdir. Hansı ki,
bu yeniliklər ölkəmizdə həyata keçirilən islahatlann tələblərilə
daha çox səsləşir.
Unutmaq olmaz ki. Təhsil İslahatı ilk növbədə təhsilin
nəzəri mənbələrinin yeniləşməsini, onun milli və bəşəri
dəyərləri özündə əks etdirilməsini tələb edir.
Çünki keçmiş
SSRİ məkanındakı 70 ildə təhsil Sov.İKP Proqramının
tələblərinə, marksizm, leninizm ideyalanna, sosializm
prinsiplərinə, kommunizm quruculuğunun əsas istiqamətlərinə
uyğun şəkildə qurulmuş, onun bütün nəzəri mənbələri məhz bu
direktivlərə istinad edilərək hazırlanmışdır.
Ona görə də Təhsil İslahatının qarşıya qoyduğu ən başlıca
vəzifələrdən biri təhsilə dair bütün nəzəri mənbələrin yenidən
hazırlanmasıdır. Onlardan biri də «Pedaqogika» dərslikləridir.
Əslində dərslikləri dövlət özü nazirliklərin, baş idarələrin,
institutların, universitetlərin vasitəsilə mütəxəssislərə sifariş
verir və planlı şəkildə hazırlatdıraraq nəşr etdirir.
Lakin elə
mütəxəssis var ki, içində cövlan edən vətəndaşlıq qeyrəti o
qədər güclüdür ki, o, heç bir sifariş və təklif gözləmədən əlini
-qolunu hamıdan əvvəl çırmalayaraq əsl vətənpərvər
26
tədqiqatçı-alim kimi həvəslə işə girişir və bəzən bir institutun
hazırlayacağı məhsulu özü təkbaşına hazırlayır. Belələrindən
biri pedaqoji elmlər doktoru,
professor, əməkdar elm xadimi,
Azərbaycan Dillər Universitetinin «Pedaqogika» kafedrasının
müdiri Nurəddin Kazımovdur. O, müstəqillik qazandığımız ilk
illərdən başlayaraq 50-dən artıq məqalə, «Pedaqogika» (1996),
«Ali məktəb pedaqogikası» (1999) dərslikləri, «Milli
pedaqogika yollannda» (2000) dərs vəsaitini ortalığa qoyaraq
Təhsil İslahatının tədqiqatçı-alimlərimizin qarşısında qoyduğu
vəzifələrin həlli işində ən uğurlu addım atdı. Omm bu sahədə
gördüyü şərəfli işlərdən biri də
ölkəmizdə ilk dəfə olaraq
«Məktəb pedaqogikası» yaratmasıdır. «Çaşıoğlu» nəşriyyatı
N.M.Kazımovım «Məktəb pedaqogikası» adlı dərsliyini nəfis
poliqrafiya üslubunda çapdan buraxmışdır. Dərslik ali pedaqoji
məktəblərin bakalavr pilləsində təhsil alan tələbələr, habelə
aspirantlar, dissertantlar və müəllimlər üçün nəzərdə
tutulmuşdur.
«Məktəb pedaqogikası» dərsliyi bu günə qədər istər
ölkəmizdə, istərsə də ölkəmizdən
kənarda çap olunan bütün
ənənəvi dərsliklərdən köklü surətdə fərqlənir. Özü də bu fərq
özünü hər şeydən əvvəl bu günümüzün aktuallığını özündə bariz
əks etdirən yeniliklərdən ibarətdir. Məhz ona görə də dərsliyin
təhlilinə həmin yeniliklərdən başlamaq istərdik.
Dostları ilə paylaş: