Azərbaycan demokratik respublikasi
Yüklə 0,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MUSTAFABƏY VƏKĠLOV
49
MUSTAFABƏY VƏKĠLOV Odlar yurdu, № 4. fevral 1989. Mustafabəy Nadir oğlu Vəkilov 1896-cı ildə sentyabr ayında Azərbaycanın Qazax mahalında anadan olmuşdur. O, Bakı gimnaziyasını bitirərək, 1912-ci ildə Moskva Universitetinin hüquq fakultəsinə daxil olmuş və həmin dövrdən öz doğma xalqının milli – azadlıq mübarizəsində yaxından iştirak etməyə başlamışdır. Mustafabəyin siyasi dünyagörüşünün formalaşmasında onun əmisi Məmməd Rza Vəkilovun və yaxın qohumu Ə.Topçubaşovun böyük təsiri olmuşdur.
Mustafabəy universitetdə azərbaycanlı tələbələrin həmyerlilər təşkilatının başçılarından biri idi.
1917-ci ildə məktəbi bitirən M.Vəkilov həmin ilin mart ayından coşğun siyasi fəaliyyətə başlamışdır. O, apreldə Bakıda çağırılmış Qafqaz müsəlmanlarının qurultayında, Kiyevdə ukraynalı professor Qruşevskinin rəhbərliyi altında keçirilmiş qeyri – rus millətlərin qurultayında, mayda isə Rusiya müsəlmanlarının Moskva qurultayında fəal iştirak etmişdir. Onun Bakı mətbuatında aktual siyasi və ictimai hadisələrlə əlaqədar xeyli məqaləsi çap olunmuşdur. M.Vəkilov həmin ildə açılması nəzərdə tutulan Rusiya parlamentinə Azərbaycandan millət vəkli seçilmişdir.
M.Vəkilov ―Türk ədəmi – mərkəziyyət partiyası ―Müsavat‖-ın birinci qurultayında (21- 31oktyabr 1917. Bakı) MK üzvü seçilmişdir. Bu qurultaydan sonra M.Ə.Rəsulzadənin rəhbərliyi ilə ―Azərbaycana muxtariyyət!‖ şüuarı altında Bakıda və qəzalarımızda geniş xalq hərəkatı başlamışdır. Çarizmin müstəmləkə zülmünə qarşı yönələn və milli – azadlıq qayəsi daşıyan bu mübarizə tarixə milli Azərbaycan hərəkatı kimi daxil olmuşdur. M.Ə.Rəsulzadənin yaxın silahdaşlarından olan M.Vəkilov həmin hərəkatın rəhbərlərindən biri idi.
M.Vəkilov 1917-ci il noyabrın 15-də yaranmış Zaqafqaziya komissarlığında daxili işlər komissarı A.İ.Çxengelinin məsləhətçisi vəzifəsini icra etmişdir. O. Bundan başqa Zaqafqaziya seymində müsəlman fraksiyasının fəal üzvlərindən biri idi.
1918-ci ilin sentyabrında daxili işlər nazirliyində işləyən M.Vəkilov dekabrın 7-də Bakıda təntənəli surətdə açılmış Azərbaycan parlamentinə üzv seçilmişdir. O, 1919-cü ilin dekabrında ―Türk ədəmi – mərkəziyyət partiyası ―Müsavat‖ın ikinci qurultayında yenidən MK üzvü seçilmişdir. M.Vəkilov nazirlər şurasının sədri Nəsib bəy Yusifbəylinin 23 dekabr 1919-cu ildə təşkil etdiyi ikinci hökümət kabinəsində daxili işlər nazirinin müavini vəzifəsini icra etməyə başlamışdır.
1920-ci il fevralın 18-də iyirmi üç yaşlı M.Vəkilov Azərbaycan www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları 50
Respublikasının daxili işlər naziri təyin olunmuşdur. O, hökümətin ən gənc naziri idi.
1920-ci il aprelin əvvəllərində inqilabçı Əli Bayramovu öldürmüş cinəyatkarların həbs edilməsi və onlar haqqında cinayət işi qaldırılması üçün M.Vəkilov özü şəxsən göstəriş vermişdir.
1920-ci il aprelin 27-də baş verən hadisələrdən sonra M.Vəkilov Tiflisə, sentyabrda isə oradan İstambula yola düşmüşdür. O,burada nəşr olunan ―Yeni Qafqasya‖ (1923 – 1927), ―Azəri türkü‖ (1928 - 1931), ―Odlu yurd‖ (1920 - 1930), ―Azərbaycan yurd bilgisi‖ (1932- ci ildən nəşr olunur) jurnallarında Azərbaycan tarix və ədəbiyyatı haqqında məqalələr yazmışdır.
M.Vəkilov Parisdə nəşr olunan fransızca ―Prometey‖ (1929 - 1938), rusca ―KAВКАЗ‖ (1932 - 1938) və Berlində çıxan ―Qurtuluş‖ (1934 - 1938) jurnallarında siyasi mövzularda bir çox yazılar çap etdirmişdir. O, Polşanın paytaxtı Varşavada yaşadığı dövrdə müharibəyə qədər mövcud olan və ―Prometey‖ adlanan siyasi klubun ikinci rəisi idi. Klubun birinci rəisi isə ukraynalı professor Roman Snal – Stotski idi.
İkinci dünya müharibəsindən sonra Anqarada yaşayan M.Vəkilovun ―Azərbaycan‖, ―Mücahid‖ və s. jurnallarda Azərbaycanın tarixi ilə əlaqədar siyasi memuarları çap olunmuşdur.
M.Vəkilov güclü ədəbiyyat həvəskarı idi. M.Ə.Sabir və Vəkilovlar ailəsindən olan Səməd Vurğun onun ən çox sevdiyi şairlər idi. O, Azərbaycan musiqisinə də bütün qəlbi ilə bağlı idi.
M.Vəkilov 1965-ci il noyabrın 1-də 69 yaşında Anqarada vəfat etmişdir.
Mövsüm Əliyev.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları Yüklə 0,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|