Azərbaycan demokratik respublikasi
Yüklə 0,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SƏMƏDBƏY MEHMANDAROV
39
Həmin il sentyabrın 15-də Azərbaycanın paytaxtı tərkibi menşevik, eser və daşnaklardan ibarət olan və ―Sentrokaspi diktaturası‖ adlanan oyuncaq ―hökümətdən‖ təmizləndikdən sonra, Əliağa Şıxlinski Bakıya gəlmişdir. Bir müddət sonra o. Azərbaycan Respublikası hərbi naziri Səməd bəy Mehmandarovun (1855-1931) müavini təyin olunmuşdur. Tarixdə ilk dəfə xalqımızın hərbi təlim keçməsi və müasir silahların sirlərinə yaxından yiyələnməsi həmin dövrdə həyata keçirilmişdir. Onun sayəsində Azərbaycanda – Naxçıvan, Qarabağ və Zəngəzurda dinc azərbaycanlıları qıran daşnak Andronik Ozanyanın (1865- 1927) quldur dəstələrinin kökünü kəsmək mümkun olmuşdur.
Azərbaycan respublikasının baş naziri Nəsib bəy Yusifbəylinin (1881- 1920) 1919 –cu il 28 iyun tarixli 29 nömrəli əmrilə nizami Azərbaycan ordusunun təşkilində göstərdiyi xidmətlərə görə Əliağa Şıxlinskiyə artilleriyadan olan tam general rütbəsi verilmişdir. Beləliklə, Ə.Şıxlinski, S. Mehmandarov və H. Naxçıvanskidən sonra tam general rütbəsinə layiq görülmüş üçüncü azərbaycanlı hərbi döyüş sərkərdəsidir.
Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra görkəmli partiya və dövlət xadimi N.Nərimanovun 1920-ci il avqustun 10-da V.İ. Leninə yazdığı məktubunda S.Mehmandarovun və Ə.Şıxlinskinin hərbi qərargahda işləməsi üçün Moskvaya göndərildiyi qeyd olunmuşdur. 1921-ci ilin payızında Bakıya qayıdan Ə.Şixlinski Azərbaycan SSR hərbi – dəniz komissarlığında çalışmış, Azərbaycan hərbi məktəbində artilleriyadan dərs demiş, 1925-ci ildə isə həmin məktəbin rəisinin köməkçisi təyin olunmuşdur. Ə.Şıxlinskinin tərtib etdiyi ―Rusca – azərbaycanca qısa hərbi lüğət‖ 1926-cı ildə Bakıda nəşr olunmuş və o dövrdə xalqımızın öz doğma dilində hərbi təlim keçməsi üçün əsas vəsaitlərdən biri olmuşdur.
SSSR Elmlər Akademiyasının Azərbaycan filialının xahişi ilə Ə.Şıxlinski öz xatirələrini yazmışdır. Bu əsər 1944-cü ildə Bakıda çap olunmuşdur.
Görkəmli sərkərdə Əliağa Şıxlinski 1943-cü il avqustun 18-də Bakıda 79 yaşında vəfat etmişdir.
Mövsüm Əliyev.
www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları 40
SƏMƏDBƏY MEHMANDAROV Odlar yurdu. № 13, iyul,1988. Görkəmli sərkərdə Səmədbəy Mehmandarov 1885-ci il oktyabrın 16-da Lənkəranda anadan olmuşdur. Quberniya katibi işləyən atası Sadıqbəy Qarabağdan köçüb gəlmiş zadəgan idi. İlk təhsilini Bakı realnı məktəbində alan Səmədbəy on altı yaşında Peterburqda yerləşən ikinci Konstantinovka artilleriya məktəbinə daxil olmuş və 1875-ci ildə təhsilini başa vurmuşdur. O, 1875-ci ilin dekabrında podporuçik rütbəsi almış və üçüncü dərəcəli ―Müqəddəs Stanislav‖ ordeni ilə təltif edilmişdir. Öz üzərində daim çalışan və artilleriyanın sirlərinə dərindən yiyələnən S.Mehmandarov 1890-cı ildə kapitan rütbəsinə, 1891-ci ildə isə ikinci dərəcəli ―Müqəddəs Stanislav‖ ordeninə layiq görülmüşdür. 1894-cü ildə hərbi komandanlığının əmri ilə Səmədbəy Varşava hərbi Dairəsinin sərəncamına göndərilomiş və həmin şəhərdə hərbi məhkəmənin üzvü seçilmişdir. 1896-cı ildə o, ikinci dərəcəli ―Müqəddəs Anna‖ ordeni ilə təltif olunmuşdur. 1898-ci ildə podpolkovnik rütbəsi alan Səmədbəy Zabaykalye artilleriya divizionun komandiri təyin edilmişdir. O illərdə divizion Mancuriyada yerləşirdi. 1900-1901-ci illərdə Çində antiimperialist hərəkatının yatırılmasında S.Mehmandarovun komandir olduğu divizion da iştirak etmişdir. Lakin S. Mehmandarov silahsız Çin əsgərlərinə atəş açmağa razı olmamışdır. 1901-ci ildə Səmədbəyə polkovnik rütbəsi ilə birlikdə üçüncü dərəcəli ―Müqəddəs Vladimir‖ ordeni, habelə üstündə ―Qəhrəmancasına fərqlənməyə görə‖ sözləri yazılmış qızıl qılınc da verilmişdir.
Rus- yapon müharibəsi zamanı S.Mehmandarovun komandir olduğu divizion Port – Artur qalasını yaponlardan müdafiə etmişdir. Bu müharibədə Səmədbəyin sərkərdəlik məharəti yüksək qiymətləndirilmiş və 1904-cü ilin oktyabrın 22-də o, general – mayor rütbəsi almış, dördüncü dərəcəli ―Müqəddəs Georgi‖ ordeni ilə təltif olunmuşdur. 1907- 1910-cu illərdə S.Mehmandarov 3-cü Sibir ordusunda artilleriya rəisi işləmişdir.
1908-ci il iyulun 13-də hərbi xidmətlərinə görə Səmədbəyə general – leytenant rütbəsi verilmişdir.
Birinci dünya müharibəsi başlananda S.Mehmandarov Varşava əməliyyatı istiqamətində idi. Qərb cəbhəsinin Varşava qrupu alman qoşunlarının əsas zərbə qüvvələrinə qarşı yönəldilmişdi. Payızda burada baş verən qanlı vuruşmalar rus www.onlinekurs.az Pulsuz hazırlıq kursları – Dövlət qulluğuna hazırlıq, Ali məktəblərə hazırlıq, Magistraturaya hazırlıq, kompüter və xarici-dil kursları Yüklə 0,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|