3 cü FƏSİl neftin və qazin nəQLƏ hazirlanmasi

Cədvəl 3.1 
Neftin hazırlanmasının keyfiyyətinə qoyulan əsas tələblər 
 
Göstəricilər 
Neftin qrupu 
I 
II 
III 
Suyun miqdarı, %-dən çox olmamaqla 
0,5 
1 
1 
Xlor duzlarının miqdarı, mq/ 

 çox olmamaqla 
100 
300 
1800 
Mexaniki qarışıqların miqdarı, % çox 
olmamaqla 
0,05 
0,05 
0,05 
Təhvil məntəqəsində neftin temperaturunda 
doymuş buxarların təzyiqi, Pa çox olmamaqla 
66650 
66650 
66650 
Mədənlərdə istehsal olunan təbii qazların da, tərkibində əlavə qarışıqlar 
olur. 
Bu qarışıqlar əsasən bərk hissəciklər (qum, gil, korroziyadan yaranan 
hissəciklər), ağır karbohidrogenlərin kondensatı, su buxarları, hidrogen sulfid, 
karbon iki oksid və təsirsiz qazlardan ibarətdir. 
Qazda bərk hissəciklərin olması qazla təmasda olan kompressor 
hissələrinin tez yeyilərək sıradan çıxmasına səbəb olur. Bərk hissəciklər qaz 
kəmərlərində siyirtmələri, nəzarət-ölçmə cihazlarının sıradan çıxarır, kəmərin 

---

- 151 - 
ayrı-ayrı yerlərində toplanaraq canlı kəsik sahəsinin kiçildir, qaz yandırılan 
qurğuların işini pisləşdirir.
Qazın tərkibində olan maye hissəcikləri (su, kondensat) kəmərin çökək 
hissələrində yığılır, en kəsik sahəsini kiçildir, bundan əlavə borunun siyirtmə 
və cihazların korroziyaya uğramasına şərait yaradır. Qazda olan nəmlik qaz 
kəmərində bərk kristallar şəklində çökən hidratın əmələ gəlməsinə gətirib 
çıxarır. Bəzi hallarda əmələ gələn hidrat tıxacları qaz kəmərini tam bağlaya da 
bilir. 
Qazın tərkibində rast gəlinən hidrogen sulfid qazı çox zərərli qarışıqdır. 
İş zonasının havasında onun qatılığı 0,01

mq
-dən çox olduqda o artıq zəhərli 
hesab edilir. Bu qaz nəmlik olduqda metalları çox intensiv şəkildə korroziyaya 
uğradır. Karbon iki oksid qazının olması isə qazın yanma istiliyini xeyli azaldır. 
Yuxarıda qeyd olunan zərurətlərə görə təbii qaz magistral qaz kəmərinə 
verilməzdən öncə hazırlıq mərhələsindən keçməlidir. Yəni, qaz qurudulmalı və 
zərərli qarışıqlardan təmizlənməlidir. Bundan əlavə, təbii qaz odarizasiya da 
olunmalıdır ki, qaz sızmaları baş verdikdə onu tez aşkar etmək mümkün olsun. 
Bu məqsədlə qaza kəskin və xoşagəlməz iyə malik olan odarant (məsələn, 
merkaptan) qatırlar ki, bu da