Korporativ dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan
sentyabr 2009
S hif 36
Qiym tl ndirm : Yerin yetirilmir
Yax n keçmi d , korporativ informasiya nadir hallarda aç qlan rd . llik hesabatlar n QKDK- t qdim ed n v d rc ed n
irk tl rin say az idi. irk tl rin ks riyy ti (xülas ) hesabatlar n t qdim edir v d rc edir. nvestorlar tam illik hesabatlar n
ld edilm sind h l d , ç tinlik ç kirl r.
BMK-nin 2007-ci ilin sor usuna sas n, potensial investorlar n irk tin idar edilm si, f aliyy ti v maliyy v ziyy ti
haqq nda m lumatlar asan ld etm k imkanlar yox idi. Respondentl rin yar s ndan bir q d r çox hiss si (63%) h min
informasiyan n ictimaiyy t aç qlanmas n göst rmi dir. Yaln z 13% aral q hesabatlar d rc edib v yaln z 10% h min
m lumatlar internet s hif l rind yerl dirmi dir. Sor uda i tirak etmi irk tl rin ks riyy ti (86%) h min m lumatlar n
sor u sas nda t qdim edilm sini bildirmi dir. Bununla, investorlar üçün m lumatlar n al nmas n n yegan yolu irk tin
özün müraci t etm sind n ibar t olmu dur.
Mühüm faktlar. Qanuna sas n emitentin maliyy -iqtisadi f aliyy tin t sir göst r n sas hadis l r v t dbirl r haqq nda
m lumat onlar n ba verm sind n sonra 15 gün rzind QKDK- aç qlanmal d r (Mülki M c ll §1078-43.4). Mühümlüyün
trafl t rifi v irk tl r üçün aç qlamalarla ba l misallar verilmir. T crüb d mühüm faktlar az aç qlan r.
D rc olunmu m lumat (s n dl r, internet). B zi banklar illik hesabatlar n kütl vi informasiya vasit l rind v BFB-nin
internet s hif sind d rc edir. B zi SC-l r, h mçinin, sas illik r q ml ri m tbuatda d rc edir.
Prinsip VF: Korporativ idar etm ç rçiv si analitikl r, brokerl r, reytinq t kilatlar v dig rl r t r find n t hlilin
apar lmas v m sl h tl rin verilm sini hat ed n v d st kl y n, investorlar n q rarlar na aidiyy ti olan, h min
t hlil v m sl h tl rin düzgünlüyünü l
v ed bil n maraqlar n mühüm toqqu mas hallar ndan s rb st olan
s m r li yana ma il tamamlanmal d r.
Qiym tl ndirm : Yerin yetirilmir
Analitikl r, brokerl r, reytinq t kilatlar t r find n maraqlar n toqqu mas hallar n n aç qlanmas . Brokerl r,
investisiyalar n idar edilm sind ixtisasla an irk tl r v banklar aras nda maraqlar n toqqu mas v münasib tl r
t nziml nmir. Bazarda t hlil apar lm r v reytinq t kilatlar yoxdur. Bu yax nlarda q bul olunmu geriy qüvv si olmayan
qaydalar banklara broker lisenziyas n n al nmas n qada an edir v broker f aliyy tinin tör m qurumlar vasit sil idar
olunmas na m cburiyy t yarad r.
H SS VI: MÜ AHID URASI V IDAR HEY TININ V ZIF L RI
Korporativ idar etm ç rçiv si irk tin strateji istiqam tl ndirilm sini, mü ahid uras v idar hey ti t r find n
idar etm y s m r li n zar ti v mü ahid uras v idar hey tinin irk t v s hmdarlara hesabatl l
n t min
etm lidir.
Prinsip VIA: Mü ahid uras v idar hey tinin üzvl ri tam m lumatl sasda, vicdanla, z ruri çal qanl qla v qay
il , irk tin v s hmdarlar n maraqlar nda h r k t etm lidir.
Qiym tl ndirm : Qism n yerin yetirilir
Mü ahid uras v idar hey tinin q sa t sviri. irk tin icra orqan kollegial (idar hey ti, müdiriyy t) v ya t kba na
(direktor v ya ba direktor) ola bil r (Mülki M c ll §107.4). dar hey tinin v zif l ri müqavil sas nda üçüncü t r f , y ni
kommersiya t kilat na v ya f rdi sahibkara tap r la bil rl r (Mülki M c ll §107.4). S hmdarlar n say 50 v daha çox olan
SC-l rin, h mçinin, idar hey tin n zar t ed n mü ahid uralar var v idar hey tinin üzvl ri mü ahid uras n n üzvü
ola bilm zl r. BMK-nin 2007-ci ilin sor usunda i tirak etmi irk tl rin 96%-nin mü ahid uralar var idi.
Qanuna sas n, idar etm s lahiyy tl ri idar hey tin verilir, lakin t crüb d , mü ahid uras n n üzvl ri v bir qayda
olaraq n zar t pay na malik olan s hmdar v ya ona yax n laq si olan t r f irk tin ofisind yerl
n daimi i yerind n
irk ti idar ed bil r. Mü ahid uras n n konkret s lahiyy tl ri v f aliyy ti, o cüml d n, iclaslar n keçirilm si müdd tl ri,
üzvl rinin say v q rarlar n verilm si prosedurlar irk tin nizamnam sind mü yy n edilir. (MM §107).
Banklarda s hmdarlar n ümumi y nca mü ahid uras n n üzvl rini seçilir v onlar n m k haqq n mü yy n edir (MM
§107).
Bank n mü ahid uras idar etm y n zar t edir v s hmdarlar n ümumi y nca na hesabat verir. Mü ahid uras ,
h mçinin, daxili pozuntu hallar haqq nda s hmdarlar n ümumi y nca v AMB-nin m lumatland r lmas , t kilat daxilind
maraqlar n toqqu mas hallar n n idar edilm si v aidiyy ti xsl rl v iri qdl rin t sdiqi üçün cavabdehdir.
Üzvl rin say il ba l t l bl r v üzvl rin s ciyy vi say . SC-l r üçün mü ahid uras nda üzvl rin maksimal say
qanunda mü yy n edilm yib, lakin nizamnam d mü yy n edilir. BMK-nin 2007-ci ilin sor usuna uy un olaraq mü ahid
uralar nda n çox be üzv qeyd al nm d r v üzvl rin orta say 3.4 olmu dur.
Banklar üçün, mü ahid uras v idar hey tinin n az üç üzvü olmal d r (MM §107, Banklar haqq nda Qanun §25.2, 26.2).
T crüb d , iri irk tl rin mü ahid uras v idar hey tind üzvl rin say 5-7 v kiçik firmalarda t xmin n 3 ola bil r.
Seçilm t l bl ri. Xarici v t nda l qla ba l m hdudiyy tl r qoyulmur. Banklar n mü ahid uralar n n üzvl ri AMB
t r find n mü yy n edil n laz mi v m qbul meyarlar na cavab verm lidir, lakin h min meyarlar n icra olunmas h l d ,
qiym tl ndirilm yib. Hüquqi xsl r mü ahid uras n n üzvü ola bilm zl r. Nizamnam il t l b olunmas istisna olmaqla,