T
kkürl r
Az rbaycanda korporativ idar etm nin haz rk qiym tl ndirm si 2009-cu ilin
yanvar ay nda Standart v Normalara m l Olunma Hesabatlar Proqram
ç rçiv sind Dünya Bank n n Qlobal Kapital Bazarlar n nki af Departamentinin
Korporativ dar etm öb sinin m kda lar Ketrin Hiki v Devid Robinett
t r find n h yata keçirilmi dir. Hesabatda 2009-cu ilin sentyabr ay na q d r ba
vermi bütün d yi iklikl r ks etdirilmi dir. Bu, Tatyana Nenova v Syu Rutledc
t r find n 2005-ci il üçün haz rlanm SN H- n yenil dirilmi variant d r.
Komanda BMK-nin Az rbaycanda Korporativ dar etm Layih si, o
cüml d n Anar liyevin hüquqi icmal , AK L t r find n keçirilmi v n tic l ri
2007-ci ild d rc olunmu korporativ idar etm sor usu, ümumi m lumatlardan v
z ruri çal qanl n laq l ndirilm sind n ciddi d st k alm d r.
Qiym tl ndirm Qiym tli Ka zlar üzr Dövl t Komit si, Maliyy Nazirliyi,
Az rbaycan n M rk zi Bank , dliyy Nazirliyi, qtisadi nki af Nazirliyi, Bak
Fond Birjas , Auditorlar Palatas v USAID v , h mçinin, kommersiya banklar ,
emitentl r v bir çox bazar i tirakç lar il apar lm texniki müzakir l ri ks
etdirir.
Maykl Edvards, Aleksander S. Berq, Çarlz Kenfild, Yan Til, Kristos
Kostopolus, Keroline Brayt, Asad Alam v Qreqory T. Yedrjeyçak m sl h t v
rhl rini t min etdil r.
Korporativ dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan
sentyabr 2009
S hif 1
Ölk qiym tl ndirm si: Az rbaycan
2005-ci
ilin
Az rbaycanda Korporativ dar etm üzr Standart v Normalara m l
olunma Hesabat n n (SN H) haz rk yenil dirilmi variant qanun v t crüb l ri
T-in Korporativ dar etm Prinsipl ri (Prinsipl r) müqayis edir v sas n aç q
s hmdar c miyy tl rin h sr olunur.
Son
ill rd Az rbaycanda ciddi iqtisadi art m ba verib: yüks k neft qiym tl ri v
artm hasilat n tic sind ÜDM-in art m tempi 2007-ci ild 25% v 2008-ci ild 11%
t kil etmi dir. 2005-ci ild n sonra, vv lki ill rin ciddi institusional v hüquqi
d yi iklikl ri davam etmi dir. Yeni qanun v dig r normativ-hüquqi aktlar
investorlar n hüquqi müdafi sini art r b daha geni i güzar mühit yaratm d r. H min
d yi iklikl ri ks etdir r k, 2008-ci ild Az rbaycan n “Doing Business” hesabat nda
nvestorlar n Müdafi si reytinqi 110-c yerd n 18- v ümumi reytinq 97-d n 33-
qalxm d r. Korporativ idar etm nin t tbiqi v icras , h mçinin M rk zi Bank n
t
bbüsl ri v BMK, AYIB v dig r beyn lxalq donorlar v investorlar n d st yi il
yax la ma a ba lam d r. Bu, Qiym tli Ka zlar üzr Dövl t Komit si (QKDK)
t r find n icra t dbirl rinin canland r lmas istiqam tind göst rdiyi s yl ri n z r
alaraq davam etm lidir.
Lakin, ciddi ng ll r d mövcuddur. Kapital bazar n n sas infrastrukturu mövcud olsa
da, alq -satq v likvidlik minimald r v yaln z bir neç irk t maliyy l dirm
m nb yi üçün s hm bazar na müraci t etmi dir. Korporativ idar etm v investorlar n
müdafi si üzr hüquqi ç rçiv gücl ndirilib, lakin ictimaiyy tin h min d yi iklikl r
haqq nda bilgil ri kifay t deyil v yeni qaydalara a a s viyy d riay t olunur. Kritik
olaraq, n zar t obyektl rinin say n n çoxlu unu n z r alaraq QKDK-nin resurslar v
c rim t tbiq etm k imkanlar m hduddur. Konkret probleml r kiçik s hmdarlar n az
müdafi olunmas , mü ahid uras v idar hey ti, h mçinin t fti komissiyas kimi
aidiyy ti orqanlar üçün laz mi s viyy d mü yy n edilm mi hüquq v v zif l r,
mü ahid uralar nda müst qil üzvl rin çat mazl v aç qlama t l bl rin az riay t
olmas daxildir: bir çox irk tl r maliyy hesabatlar n münt z m olaraq d rc etmir;
sahiblik aç qlanm r v auditin keyfiyy ti birm nal deyil.
Bazar haqq nda m lumat
BFB-d alq -satq
f aliyy ti
m hduddur
Bak Fond Birjas Az rbaycan n yegan fond birjas d r. 100-d n çox s hmdar olan
234 s hmdar c miyy tind n (SC) s hml rin alq -satq üçün birjada yerl dirilm si
t l b olunur. Lakin, onlardan heç biri listinqin t l bl rini yerin yetirm yib v onlar n
s hml ri, h mçinin, birjadank nar bazarda al n b-sat la bil r, harada ki, altq -satq
qdl rinin ks riyy ti ba lan l r. BFB-nin verdiyi m lumatlara sas n, 2008-ci ild
dövriyy t xmin n 9.5 milyard manat t kil etmi dir, bu da 2007-ci ilin eyni
göst ricisind n 5.5 milyard manat yuxar d r. Dövriyy sas n hökum tin sabit g lirli
qiym tli ka zlar ndan ibar t olmu dur. BFB bazar n kapitalla mas il ba l statistik
uçot aparm r v ql rin az ba lanmas n n z r alaraq bu o q d r d m qs d müvafiq
deyil. Doqquz irk t birja vasit sil istiqrazlar burax b v onlar n dem k olar ki,
ham s banklar olmu dur.
ks r SC-l
öz ll dirm
vasit sil
yarad lm d r
irk tl rin ks r hiss si öz ll dirm n tic sind yarad l b. çil rin s hml r sahibliyi
geni yay l b v öz ll dirm d n sonra sahibliyin konsentrasiyas sabit art m
göst rmi dir. Qar l ql fondlar v ya pensiya fondlar yoxdur.