ÜÇÜn təDRİs olunan «Fəlsəfə» FƏNNİNİN İŞÇİ TƏDRİs proqrami

M ö v z u: 4. Yeni dövr Avropa fəlsəfəsi
Yeni dövr fəlsəfəsi burjua fəlsəfi təfəkkürünün formalaşmasıdır. Dinin, ehkamçılığın, orta əsrlər sxolastikasının tənqidi.
XVII-XVIII əsrlər ingilis fəlsəfəsi – F.Bekon, T.Hobbs, C.Lokk, C.Berkli, D.Yum.
Yeni dövr fransız (R.Dekart, B.Qassendi, D.Didro, J.Lametri, P.Holbax, H.Helvetsi) maarifçilik fəlsəfəsi. B.Spinoza – dövrün böyük holland filosofudur. Q.Leybnits – yeni dövrün görkəmli alman filosofudur.
Klassik alman fəlsəfəsinin xarakterik xüsusiyyətləri. Bu fəlsəfənin yarandığı tarixi şərait və sosial kökləri. İ.Kant – klassik alman idealist fəlsəfəsinin banisidir. Kantın idrak nəzəriyyəsi. Dərk edən subyektin spesifikliyi biliyin və idrakın başlıca amilidir. Subyektiv empirik və transendental səviyyələri. Kant öz fəlsəfəsinin iki əsas istiqamətləri və iki əsas mənbələri haqqında Kantın antropologiyası. Etik və estetik baxışları.
Hegel obyektiv idealist filosofdur. Onun idealist sistemi və dialektik metodu. Mütləq ideya anlayışı. Dialektikanın qanun və kateqoriyalarının Hegel tərəfindən sistemləşdirilməsi. Triada pirnsipi. Hegelin təlimində əxlaq, ailə, dövlət məsələləri. Onun estetik baxışları. Din və dinin müxtəlif formalarının Hegel tərəfindən təhlili.
Feyerbaxın antropoloji fəlsəfəsi. Feyerbaxın varlıq və insan, idrak haqqında təlimi. Filosofun cəmiyyətə baxışı. Onun etikası. İnsanların qarşılıqlı məhəbbətinə əsaslanan yeni dinin yaradılmasının zəruriliyi haqqında fikirləri.
M ö v z u: 5. Orta əsrlər müsəlman Şərq və Azərbaycan fəlsəfəsi

Orta əsrlər Müsəlman Şərq fəlsəfəsi. İslamın yaranması Şərq dünyagörüşündə mühüm hadisədir. Orta əsrlər Şərq fəlsəfəsi fikir tarixindəki dini-ideoloji cərəyanlar və təlimlər, totalitizm sufizm, mutazililik və arilik.

Əl-Kindi, Əl-Fərabi – əpəbdilli fəlsəfənin banisidir. Əl-Kindinin fəlsəfə, tibb, hesab, həndəsə elmlərinin inkişafında rolu. Əl-Fərabinin əsərlərinin fəlsəfə və təbiətşünaslığın əsaslandırılmasında örnək olması. “Ərəb fəlsəfəsinin kralları”- İbn Sina və İbn-Rəşdi. İbn Sinanın dünya elminin və bəşər fəlsəfi fikrinin tnkişafındakı rolu.
İbn Rüşdün fəlsəfə və təbiətşünaslığa dair baxışları.
Əl- Qəzali – müsəlman teologiyasının ideoloqu, orta əsrlər fəlsəfəsinin görkəmli nümayəndəsidir.
Azərbaycanda islam dinin yayılması mühüm tarixi hadisədir. “Quran” islam dinin müqəddəs kitabı, orta əsrlərin ən böyük mədəniyyət abidəsidir. “Kitabi – Dədə Qorqud” Azərbaycanın qəhrəmanlıq epopeyasıdır. “Saflıq qardaşları”nın fəlsəfəsi. Onların varlıq təlimi, idrak nəzəriyyəsi və sosial baxışları.
Ə. Bəhmənyarın fəlsəfəyə, məntiqə, metafizikaya və təbiətşünaslığa dair traktatları və bu traktatlardan fəlsəfənin nəzəri məsələlərinin tədqiqi.
Şihabəddin Sührəvərdi işraqilik fəlsəfəsinin banisidir.
Siracəddin Urməvinin varlıq təlimi.
N.Tusi – böyük ensiklopedik alim, görkəmli filosofdur. “Əxlaqi-Nasiri”əsərində etik-əxlaqi məsələlərin tədqiqi. Tusinin ictimai-siyasi baxışları.
Mahmud Şəbüstərinin panteizmi..
Azərbaycanın orta əsrlər poetik fəlsəfəsi. Xaqaninin dünyagörüşünün idealist xarakteri.
Hürufilik fəlsəfəsinin ideoloqu olan Nəsiminin panteist fəlsəfəsi. Onun fəlsəfi təlimində insan anlayışının şərhi və humanist, etik-əxlaqi baxışları.
Görkəmli filosof – mütəfəkkir Füzulinin “Mətlə əl – etiqad” əsərində fəlsəfi məsələlərin şərhi. Onun varlığa və idraka dair baxışları, etik-əxlaqi fikirləri.