T. C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı

27 
 
Filistliler’le  yapılan  savaşta  Saul’ün  üç  oğluyla  birlikte  öldürüldüğü,
140
  Filistliler’in 
Saul’ün başını kestikleri ve cesedini Beytşean Kenti’nin suruna çaktıkları, Yaveş-Gilat 
halkının Saul’la oğullarının cesetlerini Beytşean surundan indirip Yaveş’e götürdükleri, 
orada yaktıkları, sonra kemiklerini ılgın ağacının altına gömdükleri
141
  yazılıdır. 
 
2.2. Tabut’un/Ahit Sandığının İsrailoğulları’na Geri Gelişi 
 
İsrailoğulları,  Talut’un  hükümdar  olmasını  içlerine  sindirememişlerdi.  Veraset 
gerekçesiyle  kendilerini  hükümdarlığa  ondan  daha  layık  görüyorlardı.  Çünkü  Talut 
Yahudi  hükümdarların  soyundan  gelmiyordu.  Önemli  bir  savaşın  eşiğinde  olan 
Yahudilerin  karakter  yapılarındaki  bütün  bu  olumsuzlukları  düzeltecek,  kendilerini 
güvene  kavuşturacak  ve  onları  kesin  kanaate  vardıracak  açık  bir  mucize  göstermek 
gerekiyordu.  Kur’an,  bu  mucizeyi  Tabut’un  İsrailoğulları’na  tekrar  gelmesi  şeklinde 
açıklamıştır:
142
 
 
“Peygamberleri  onlara:  Onun  hükümdarlığının  alameti,  Tabut’un  size 
gelmesidir.  Meleklerin  taşıdığı  o  Tabut’un  içinde  Rabbinizden  size  bir 
ferahlık  ve  sükûnet,  Musa  ve  Harun  hanedanlarının  bıraktıklarından  bir 
kalıntı  vardır.  Eğer  inanmış  kimseler  iseniz  sizin  için  bunda  şüphesiz  bir 
alamet vardır, dedi.”
143
   
 
Yukarıdaki  ayette  İsrailoğulları’nın  şüphelerini  yatıştırmak  için  Tabut’un 
mucizevi  dönüşünden  bahsedilmiştir.  Talut’un  hükümdarlığının  alameti,  Tabut’un 
İsrailoğulları’na  geri  gelmesi  olarak  açıklanmıştır.
144
  Tabut’u  meleklerin  taşıdığı  ve 
Tabut’ta  Allah’tan  bir  sekine  ile  Musa  ve  Harun  ailesinin  geriye  bıraktıklarından 
kalıntılar  bulunduğu  ifade  edilmiştir.  Kur’an,  Tabut  hakkında  sadece  bu  kadar  bilgi 
vermekle  yetinirken  Müslüman  âlimler  Tabut’la  ilgili  bir  takım  yorumlarda 
bulunmuşlardır.  
                                                           
140
 Kitab-ı Mukaddes I. Samuel, 31/6. 
141
 Kitab-ı Mukaddes I. Samuel, 31/9-10. 
142
 Seyyid Kutup, Fî Zilali’l-Kur’an, Dar’üş-Şürûk, Kahire ty., I/267.   
143
 Bakara, 2/248.  
144
  Talut’a  tekabül  ettiğini  düşündüğümüz  Kitab-ı  Mukaddes’teki  Saul’ün  hükümdarlığının  alameti  ise 
Ahit Sandığı’nın İsrailoğulları’na geri gelmesi şeklinde değil, Tanrı’nın ona başka bir kişilik vermesi ve 
Tanrı’nın  Ruhu’nun  güçlü  bir  biçimde  üzerine  inmesi  şeklinde  açıklanmıştı.  Bkz.  Kitab-ı  Mukaddes,  I. 
Samuel, 10/9-11. 

---

28 
 
 
Zemahşeri bu sandığın Tevrat sandığı olduğunu, Hz. Musa savaştığı zaman onu 
önde  taşıdığını,  dolayısıyla  İsrailoğulları’nın  (bu  sandık  sayesinde)  sükûna 
kavuştuklarını ve (savaşta) dağılmadıklarını ifade etmiştir.
145
  
 
Taberi,  İsrailoğulları’nın  bu  tabutu  düşmanlarıyla  savaşmak  için  yola  çıktıkları 
zaman  önlerinde  taşıdıklarını,  onunla  ilerlediklerini,  tabutla  beraber  olduklarında 
Allah’ın  emrini  ihmal  etmedikleri  ve  peygamberlerine  karşı  çıkmadıkları  sürece 
düşmanlarının,  karşılarına  çıkma  cesareti  gösteremediklerini,  İsrailoğulları’nın 
peygamberlerine  karşı  çıktıklarında  ise  Allah’ın  bu  tabutu  ellerinden  aldığını,  zaman 
zaman da onlara geri iade ettiğini söylemiştir.
146
  
 
Razi,  Tabut’un geçmişini  Hz. Âdem’e kadar dayandırmış,  İsrailoğulları’nın  bir 
meselede  ihtilaf  ettikleri  zaman  tabuta  başvurduklarını  ve  tabutun  konuşup  meseleyi 
hükme kavuşturduğunu nakletmiştir:  
“Allah  Teâla,  Âdem’e  neslinden  peygamber  çıkacakların  resimlerinin 
bulunduğu bir sandık indirdi. Âdem’in çocukları onu Yakub’a kadar tevarüs 
ettiler.  Sonra  bu  sandık  Beni  İsrail’in  elinde  kaldı.  Onlar  bir  şeyde  ihtilaf 
ettikleri  zaman  (sandık)  konuşuyor  ve  aralarında  hüküm  veriyordu.  Savaşa 
çıktıkları  zaman  sandığı  ellerinde  taşıyorlar,  onunla  düşmana  karşı  üstün 
gelmek  istiyorlardı.  Düşmanla  çarpışma  esnasında  melekler  onu  askerlerin 
üzerinde  taşıyorlardı.  Tabuttan  bir  ses  işittikleri  zaman  kesinlikle  yardımın 
geleceğine inanıyorlardı.”
147
  
 
Doğrudan  Kur’an’da  bulunmayan  bu  bilgilerin  İsrailî  rivayetlere  dayandığı 
ortadadır.  Böyle  olsa  da  bu  bilgiler  müfessirler  tarafından  Kur’an’ın  muhtevasıyla 
uyumlu bulunmuştur.  
 
Kur’an,  Tabut’u  İsrailoğulların’dan  kimlerin  gasp  ettiğini,  ne  kadar  ellerinde 
kaldığını  ve  hangi  sebeple  İsrailoğulları’na  geri  iade  ettiklerini  açıklamamıştır.  Bu 
hususta tefsir ve tarih kitapları oldukça geniş bilgiler vermektedir. 
                                                           
145
 Zemahşerî, a.g.e., s. 142. 
146
 Taberî, Câmiu’l-Beyân fî Te’vili’l-Kur’an, V/316. 
147
 Râzî, a.g.e., VI/506. 

---

29 
 
 
  Râzî  bu  hususta  şunları  yazmaktadır:  “İsrailoğulları  isyan  edip  bozgunculuk 
çıkarınca  Allah  onlara  Amâlikalılar’ı  musallat  eder.  Amâlikalılar  onlara  galip  gelir  ve 
Tabut’u  gasp  ederler.  Sonra  kâfirler  Tabut’u  tuvalete  atarlar.  Bunun  üzerine  Allah  o 
kâfirlere  bir  bela  musallat  eder.  Kim  Tabut’un  yanında  küçük  ve  büyük  tuvaletini 
yapacak  olursa  basur  hastalığına  yakalanırdı.  Kâfirler  bu  hastalığa  Tabut’u  hafife 
almalarından  dolayı  yakalandıklarını  anlamışlardı.  Bunun  üzerine  onu  çıkarıp  iki 
öküzün üzerine koyarlar. Bu iki öküz koşmaya başlar. Allah öküzleri sevk edecek dört 
melek  tayin  eder.  Sonunda  melekler,  Tabut’u  Talut’un  evine  getirirler.  Sonra  o 
peygamberin kavmi (İsrailoğulları), sandığı Talut’un yanında görürler.”
148
 
 
Taberî’nin bildirdiğine göre Tabut’u gasp edenlerin onu iade etme sebebi olarak 
şu da söylenmiştir: 
 
“(Tabut’u  ele  geçirenler)  Tabut’u  putlarının  bulunduğu  eve  (put  haneye) 
koydular.  Onların  taptıkları  bir  putları  vardı.  Put  Tabut’un  üstünde  olacak 
şekilde  Tabut’u  putun  altına  koydular.  Ertesi  sabah  olduğunda  gördüler  ki 
put  Tabut’un  altında,  Tabut  putun  üstünde  duruyor.  Putu  aldılar  ve  iki 
ayağını  Tabut’a  çivilediler.  Ertesi  sabah  olduğunda  bu  kez  putun  elleri  ve 
ayakları kırılmış bir vaziyette tabutun altında buldular. Hemen getirdiler, bir 
köye  bıraktılar. Tabutu boyunlarında taşıdıkları için köylülerin  boyunlarına 
ağrı  girdi.  Orada  İsrailoğulları’ndan  esir  bir  cariye  vardı.  O  cariye  onlara: 
‘Siz  bu  tabutu  Beni  İsrail’e  götürmediğiniz  sürece  boyun  ağrısından 
kurtulamazsınız  ’dedi.  Onlar  hemen  iki  öküz  buldular  ve  onları  arabaya 
koştular.  Tabutu  arabaya  yüklediler  ve  köyden  çıkardılar.  Allah  meleklere 
emretti ve melekler o öküzleri Beni İsrail’e getirdiler.”
149
 
 
 
Kur’an,  Tabut’un  içerisinde  Rab’den  bir  sükûnet,  Musa  ve  Harun  ailesinin 
bıraktıklarından arta kalanların olduğunu söylemiş ancak bunların mahiyetiyle ilgili bir 
açıklama  yapmamıştır. Müfessirler ayette  geçen sekine hususunda farklı yorumlar dile 
getirmişlerdir. Bu husustaki görüşleri Râzî ikiye ayırır: 
 
a)  ‘Sekine  Tabut’un  dışında  bir  şeydir’  diyenler:  Bu  Ebu  Bekir  el-Esamm’ın 
görüşüdür. O sekineyi “kalp yatkınlığı” diye anlamıştır. 
                                                           
148
 Râzî, a.g.e., VI/506. 
149
 Taberî, Tarihu’t-Taberî, I/470-471. 

---