T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ kamu yönetiMİ ve siyaset biLİMİ (Sİyaset biLİMİ) anabiLİm dali
Yüklə 2,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
IV
ÖNSÖZ Sovyetler Birliği’nin çöküşü sonrasında yeni Türk Cumhuriyetleri’nin ortaya çıkışı ülkemizde de Turancılık akımının yeniden canlanması sonucunu vermişti. Dönemin Cumhurbaşkanının ağzından dökülen “Adriyatik’ten Çin Seddi’ne kadar Türk dünyası” ifadeleri bu canlanmanın devlet katında da yankılandığının işareti olmuştur. Tez konusu olarak Turancılığın seçilmesi işte böylesi bir ortamda şekillenmeye başladı. Türk Turancılığı üzerine ilk araştırmalara başladığımda karşıma bir de Macar Turancılığı olgusu çıktı. Bulunan burslar sonrasında tezin konusu Macaristan ve Türkiye’de Yirminci yüzyılın başından itibaren gelişmeye başlayan Turancı hareketlerin incelenmesine evrildi. Değişik iki ülkede aynı kavram üzerinden gelişen hareketlerin incelenmesi pan-milliyetçililik konusunda karşılaştırma olanağı sunması bakımından önemli görüldü. Bunun haricinde Türk milliyetçiliği üzerine yazılan hemen her eserde sözü edilen Macar Turan hareketinin derinlemesine incelenmesinin özgün bir katkı olacağı düşünüldü. Tez, pan-milliyetçiliğin genel yapısı üzerine kavramsal bir çerçeve ile Turancılığın ortaya çıktığı dönemin özelliklerini göstermeyi hedefleyen giriş bölümünden sonra, üç ana bölümde işlenmiştir. Tezin dönemlere ayrılmasında, bu dönemlemenin hem Macaristan ve Türkiye’nin iç yapıları, hem de bu iki ülkeyi ilgilendiren uluslararası gelişmeler açısından anlamlı olmasına çalışılmıştır. Birinci bölüm Macar Turan Cemiyeti’nin kurulması ile başlatılmış; hem Türkiye hem de Macaristan için yeni bir dönemin başlangıcını oluşturan 1920 yılında sonlandırılmıştır. İkinci ana dönem 1920 yılından her iki ülkedeki Turancı hareketler
V üzerinde etkili olacak Almanya’da Nazilerin iktidara geldiği 1933 yılına kadar olan dönemi kapsamıştır. Üçüncü ana bölüm de 1933 yılı ile başlatılmış ve II. Dünya Savaşı’nın sonunun göründüğü ve Macar Turancılığı ile Türk Turancılığının bu dönem için sonu olan 1944 yılında bitirilmiştir. Tezin ülkemizde üzerine çok şey bilinmeyen Macaristan üzerine olan kısımlarının daha rahat anlaşılabilmesi için, arka plan bilgisi olarak Macaristan kısmı daha uzun tutulmuştur. Çalışmanın Macaristan bölümleri için yararlanılan temel kaynaklardan bir tanesi Macar Ulusal Arşivlerindeki Turan Cemiyeti ve diğer Turancı örgütlenmelere ilişkin belgeler olmuştur. Arşivlerde Turan Cemiyeti belgeleri çok sayıdadır. Turan Birliği belgeleri bunun yanında son derece az, Turanlı Monoteistlerle ilgili belgeler ise bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıdadır. Turan Cemiyeti belgeleri Macar Ulusal Arşivleri’nde P 1384 dosya numarasında bulunmaktadır. Toplam 15 csomág(cs) [paket] vardır. Dolayısıyla kaynakçada verilirken P 1384 Turan Cemiyeti belgelerinin tümü için ortaktır. Bu ibareden sonra gelen csomág(cs) ifadesi belgenin bulunduğu Turan Cemiyeti paketini göstermektedir. Ayrıca bir de tétel ayrımı vardır. Bu tétel ayrımı bütün paketlerde bulunmamakta; içerisinde tétel ayrımı bulunan paketlerde tétel numaraları her seferinde baştan başlamamakta, bir önceki tétel ayrımı olan pakette kaldığı yerden devam etmektedir. Ayrıca paketler içerisinde belgelere sayfa numaraları verilmiştir. Bu sayfalandırma düzenli olmadığından, bu çalışmada kullanılan belgeler için sayfa numaraları belirlenebildiği ölçüde verilmiştir. Macar kurum adlarının ilk yazımında Macarca adı Türkçesiyle beraber verilmiş, bundan sonra metin içerisinde Türkçeleri yeğlenmiştir. Macar dergi adlarının kullanımında ise yine ilk kullanımda derginin Macarca adı olanaklı ise VI
Türkçesiyle beraber verilmiş, bundan sonraki kullanımlarda Macarcaları yeğlenmiştir. Macarca ifadelerinin okunuşları için Macar alfabesi üzerine aşağıdaki bilginin verilmesi uygun görülmüştür. Ural-Altay dil ailesinin Ural koluna mensup olan Macarca yazıldığı gibi okunan bir dildir. Toplam 40 harften oluşan Macar alfabesinin(q,x,w,ch,y gibi yabancı kökenli sözcüklerde bulunan harflerin de kullanılmasıyla bu sayı 45’e kadar çıkmaktadır) bütün seslerinin Türkçe olarak yazı dilinde ifade edilmesi zordur. Bu nedenle yabancı isimlerin Türkçe okunuşları metin içerisinde verilmemiştir. Bununla birlikte Türkçe karşılıkları tam olarak verilebilen harfler aşağıda gösterilmiştir. á: a/ cs: ç/ sz: s/ s: ş/ dzs: c/ zs:j/ j:y Macarca c harfi Türkçe ts sesini vermektedir. Macarca “a” harfi Türkçede kullanılan “a” sesinin daha kalın biçimde ifadesini gerektirmektedir. “é” harfi ise Türkçe’deki “i” ve “e” seslerinin bir karışımıdır. Yukarıdaki harflerin yanı sıra dz, gy, ly, ny, sz, ty harflerinin Türkçe ifadesi son derece zordur. Türk alfabesine göre iki farklı sesten oluşan bu harfler tek bir ses vermektedirler. Ayrıca ú,ó,í,ű,ő,é harfleri de bulunmaktadır.Bunlar haricindeki kalan 18 harf Türkçedeki ses karşılıklarını verirler. Tezin geliştirilmesi sırasında tez danışmanım Prof. Dr. Sina Akşin’in desteği ve tez izleme komitesi üyeleri Prof. Dr. Yavuz Sabuncu ve Prof. Dr. Raşit Kaya’nın katkıları belirleyici oldu. Tezin Macaristan ile ilgili bölümleri için Lorand Etvös Üniversitesi Türkoloji Bölümü öğretim üyesi ve Macaristan’ın eski Ankara Büyükelçisi Prof. Dr. István Vásary ve gönderdiği kabul mektubuyla Macaristan çalışmalarımı kolaylaştıran yine Yüklə 2,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|