R. V. İslamov
Yüklə 0,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İşin yerinə yetirilməsi
- 7 - Eyni zamanda anod sahəsi də yaranırki burada əks prosen baş verir. Sıxışdırıb çıxaran metal atomlarının ionlaşması baş verir. Anod və katod sahələri birləşdiyindən elektronlar anod sahəsinə keçir və burada çıxarılan metal ionlarının boşalması baş verir. Alüminiumda indiumun sementləmə prosesini aşağıdakı sxem üzrə göstərmək olar.
Sxem 2.1. İndiumun sementləmə prosesi. İndiumun sementləmə prosesinin sürəti və tamlığı ilkin məhlulda sulfat turşu (SO 2 4 ) və indiumun konsentrasiyasından asılıdır. Məhlulda indium ionlarının aktivliyinin azalması ilə sementləmə prosesində katod potensialı azalır. Bu özlüyündə sementləmə prosesini zəiflədir. Alüminiumda sementləmə xlorid ionların iştirakı prosesə müsbət təsir göstərir. Alüminiumda sementləmə reaksiyasının başlaması üçün məhlul 60 0 C temperatura kimi qızdırılır, sonra qızdırma saxlanılır, çünki proses istilik ayrılması ilə gedir. Ayrılmış indium məsaməsi alüminium təbəqədən asan ayrılır. Alınmış məsaməni indium su ilə yuyulur və briketləşdirilir. Miqdarından asılı olaraq qara metalda 96-99% Jn olur.
İşin yerinə yetirilməsi Üzvi şüşədən olan təknəyə indium sulfat məhlulu tökülür. İsti su ilə qız- dırmaq üçün təknə köynək ilə təchiz edilir. Təknə 60 0 C-yə kimi qızdırılır. İlkin indium sulfat məhlullu təknəyə əvvəlcədən asılmış təbəqə (qalınlığı 1-1,5mm) salınır. Sementləmə 1saat müddətindən həyata keçirilir. Hər 15 dəqiqədən bir nümunə götürülür və analitik olaraq məhlulda qalıq indium miqdarı müəyyən edilir və sementləmə qrafiki qurulur. G Jn = f (τ) (2.1)
- 8 - Təcrübə sona çatdıqdan sonra alüminium təbəqə çıxarılır,su ilə yuyulur və süzgəc kağızında qurudulur. Ayrılmış indiumlu məsamə kvars butaya ehtiyyatla boşaldılır. İndium məsaməsi qliserində ammonium xlorid məhlulu ilə doldurulur və məsamənin tam əriməsi üçün temperatur 160-170 0 C-ə kimi qaldırılır. Bundan sonra buta soyudulur. İndium su ilə yuyulur, süzgəc kağızında qurudulur və çəkilir. Sonra metalın çıxarılma dərəcəsi hesablanılır. İşə təhlükəsizlik texnikası üzrə təlimatlandırıldıqdan sonra başlamaq olar. Turşu və qələvilərlə işləyərkən təhlükğsizlik tədbirlərinə riayət etmək lazımdır. Qurğu və materiallar
1. Üzvi şüşədən hazırlanmış təknə. 2.
Termostat. 3.
Ölçü sınaq şüşələri. 4.
Konik sınaq şüşələri. 5.
Texniki tərəzi. 6.
Qliserin. 7.
30%-li NaOH məhlulu. 8.
Müxtəlif daşıyıcılar. Yoxlama sualları
1. İndiumun xassələri. 2.
3.
Sementləmə prosesinin fiziki-kimyəvi əsasları. 4.
Qara indiumun alınma üsulları. 5.
Prosesə təsir edən amillər. 6.
Qurğular Ədəbiyyat
1. В.К.Кулифеев и др. “Металлургия редких металлов и порошковая металлургия”. Лаб. практикум. М. МИС и С. 1987. 2. Зеликман А.Н. “Металлургия редких металлов”. М. 1980. 3. А.Н.Зелинман, Б.Г.Коршунов “Металлургия редких металлов”. М. 1991.
- 9 - LABORATORİYA İŞİ №3 URAN KONSENTRATLARININ EKSTRAKSİYALI TƏMİZLƏNİLMƏSİ İşin məqsədi
Laboratoriya şəraitində uran konsentratlarının ekstraksiyalı təmizlənməsi üsulunun və uyğun qurğularının öyrənilməsi işin əsas məqsədidir. Nəzəri hissə
Uran 1789-cu ildə Klapron tərəfindən uran qətranında (U 3 O 8 ) kəşf edil- mişdir. Kəşfdən sonra 40 ildən çox bir müddət metallik uran kimi onun dioksidi qəbul edilmişdir. 1841-ci ildə Peliqo kalsium xloridlə bərpa ilə metallik uran almışdır. Uran minerallarının radiaktivliyi 1896-cı ildə Bekkerel tərəfindən kəşf edilmişdir. 1900-cu ilə kimi az miqdar uran fililəri şüşə və keramikanı rəngləmək üçün rəngsazlıqda istifadə etmək məqsədilə uran birləşmələri almaq üçün emal edilmişdir. 1900-cü ildən 1942-ci ilə kimi uran filizləri başlıca olaraq radiumu çıxarmaq üçün emal edilmişdir. 1942-ci ildən hal-hazırkı müddətə kimi filizlərin emalında əsas məqsəd nüvə reaksiyaları üçün uran istehsal etməkdir. Təbii uran üç izotopdan təşkil olunmuşdur: 238(99,28%), 235(0,71%), və 234 (0,005%). Uranın üç şəkildəyişməsi var: 1. α – uran. 622 o C tremperatura kimi dayanıqlıdır. Ortorombik sistemdə kristal- laşır. 2. β – uran. 662-769 o C temperatur intervalında dayanıqlıdır. Tetraqonal struktura malikdir. 3. γ – uran. Kənarları mərkəzləşmiş kubik strultura malikdir. 769 o C
Uranın atom nömrəsi 92, atom çəkisi 18,5-19 q/sm 3 , ərimə temperaturu 1130 o C, qaynama temperaturu 3700-4200 o C və s. təşkil edir. Havada uran adi temperaturda oksidləşərək səthi qara oksid təbəqəsi ilə örtülür. 150 o C-dən yuxarı tez oksidləşir. Uranın 6 oksidi mövcuddur. Vacibləri UO 2 , U 3 O 8 , və UO 3 hesab olunur. Uran 250-300 o C temperaturda hidrogen ilə aktiv əlaqəyə girərək UH 3 əmələ gətirir. Uran 600-800 o C temperaturda U 2 N
və UN əmələ gətirməklə azotla əlaqəyə girir. Uran nitridləri turşularda çətin həll olur və qələvi məhlullarına qarşı təsirsizdir. Uran flüor ilə soyuqda, digər halogenlərlə isə qızdırdıqda əlaqəyə girir. Uran flüoridlərindən uran izotoplarının bölünməsi Yüklə 0,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|