15
dedim. Ömər: “Elə isə bir daha bağlanmaz” dedi. (Ravi deyir ki) Biz
Xuzeyfə - radıyallahu anhu – dan: “Ömər qapının kim olduğunu
bilirdimi?” dedik. O: “Gecənin gəldiyini bildiyi kimi. Mən ona uzaq bir
hədisi xəbər verdim” dedi. Biz Xuzeyfə - radıyallahu anhu – dan
soruşmağa cəsarət etmədik və Məsruk - radıyallahu anhu – dan bunu
xahiş etdik. O: “Qapı kimdir?” dedi. Xuzeyfə: “Ömər” dedi
33
. Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və səlləm – in buyurduğu həqiqət oldu. Ömər
-
radıyallahu anhu – şəhid edildi və qapı qırıldı. Fitnələr və bəlalar ortaya
çıxdı. Rəşidi Xəlifəsi Osman - radıyallahu anhu – İraq və Misirdən gələn
azğın bir topluluq tərəfindən öldürüldü. Mədinəyə girib Osman -
radıyallahu anhu – nu evində ikən şəhid etdilər
34
.
SİFFİN, CƏMƏL VƏ HƏRURİYƏ DÖYÜŞLƏRİ
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – Osman - radıyallahu anhu –
ya başına gələcək bir bəlanın isabət edəcəyini söyləmişdir. Bu üzdən
Osman - radıyallahu anhu – bu bəlaya səbr etdi və ona görə qan
tökülməsin deyə azğın topluluğa qarşı çıxması üçün səhabəyə izin
vermədi
35
. Əbu Musa əl-Əşari - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki,
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in yanına Osman - radıyallahu
anhu – gəldi və yanına girmək üçün izn istədi. Peyğəmbər: “İzn verin
gəlsin və Ona isabət edəcək bir bəladan dolayı Cənnətə girəcəyini də
müjdələyin” deyə buyurdu
36
. Osman - radıyallahu anhu – nun
öldürülməsiylə müsəlmanlar qruplara ayrıldılar və səhabələr arasında
savaşlar oldu. Fitnələr və sapıq görüşlər yayıldı, ayrılıqlar çoxaldı. Bunun
nəticəsində səhabə zamanında sonu heç də yaxşı olmayan döyüşlər baş
verdi. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – səhabə zamanında olacaq
fitnələri bilirdi. Usamə b. Zeyd - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki,
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – Mədinənin yüksək binalarından
birinə çıxaraq: «Mənim gördüklərimi görürsünüzmü?» deyə buyurdu.
Səhabələr: «Xeyr» dedilər. O: «Evlərinizin arasına (şiddətli yağan)
yağışın (açdığı yaralar) kimi fitnələrin yağdığını görürəm»
37
. Peyğəmbər –
sallallahu aleyhi və səlləm – Əli
- radıyallahu anhu – ya, onunla Aişə
-
radıyallahu anhə – arasında hadisənin olacağını xəbər vermişdi. Əbu
Rafidən gələn hədisdə Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – Əli -
radıyallahu anhu – ya buyurdu: “Səninlə Aişə
- radıyallahu anhə –
33
Fəthul-Bəri, Buhari “Mənakib” 6/603-604, Nəvəvi Şərhi Müslim “Fitən” 13/48.
34
“Bidayə” 8/180–191.
35
“əl-Avasim minəl-Qavasim” s: 132-137.
36
Fəthul Bəri, Buhari “Fitən” 13/48.
37
Buxari, Müslim.
16
arasında bir hadisə baş verəcəkdir?”. Əli: “Mənimləmi ya Rəsulallah?”
dedim. Peyğəmbər: “Günahkar mənmi olacağam ya Rəsulullah?” dedim.
Peyğəmbər: “Xeyr, lakin belə bir şey olarsa onu əmin olacaq bir yerə
götür” deyə buyurdu
38
. İbn Abbas - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki,
Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və səlləm – xanımlarına buyurdu:
“Sizlərdən biri tüklü bir dəvəyə minər və Həvəbin (Məkkə ilə Bəsrə yolu
üzərində Bəsrəyə yaxın bir yerdir. Cahiliyyə vaxtında ərəblər sularını
buradan götürərdilər
39
) itlərinin hürdüyü yerə qədər gələr. Sağında və
solunda çoxlu ölülər olur. O, da öldürülməkdən qurturulur”
40
. Aişə -
radıyallahu anhə – Bəni Amir məntəqəsinə gəldiyi zaman köpəklər
üzərinə hürməyə başladılar. Aişə: “Bu haranın suyudur?” dedi. Ona: “Bu
Həvbədir” dedilər. Aişə: “Zənn edirəm ki, dönmək lazımdır. Çünki
Peyğəmbər: “Siz qadınlardan biri Həbvənin köpəkləri üzərinə hürdüyü
zaman halı necə olur” dediyini eşitdim
41
. Əbu Hureyrə - radıyallahu anhu
– rəvayət edir ki, Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «İki
böyük İslam ordusu bir-biri ilə savaşmadıqca Qiyamət qopmaz. Bu iki
toplumun ikisi də eyni iddiada olduqları (ikisi də İslamiyyət və haqq
iddiasında olduqları) halda aralarında böyük savaş olacaqdır...”
42
. İbn
Həcər
– rahmətullahi aleyhi -
deyir ki: “Bu iki topluluqdan biri Əli -
radıyallahu anhu – və onunla birlikdə olanlardır, digəri isə Muaviyə
-
radıyallahu anhu – və onunla birlikdə olanlardır”
43
. Bu iki toplum
arasında Siffin adlanan yerdə Hicri
36-cı ildə Zil Hiccə ayında döyüş baş
verdi. Döyüşdə hər iki tərəfdən 70000 minə yaxın insan öldü. Zeyd b.
Vəhb rəvayət edir ki: “Biz Xuzeyfə - radıyallahu anhu – nun yanında
idik. O: “Din, Din qardaşlarımız çıxmış və bir-birilərinə qılınc
qaldırmışlar. Siz nə düşünürsüz?” dedi. Biz: “Sən nə etməmizi əmr
edirsən” dedik. O: “Əli - radıyallahu anhu – nun tərəfində olan qrupu
tapın və onlarla olun. Çünki haqlı olan Əli - radıyallahu anhu – dur”
dedi
44
.
Xaricilər - Əli
- radıyallahu anhu – ya qarşı çıxmalarıdır. Abdullah b.
Şəddaf b. əl-Hadi rəvayət edir ki: «Sayı 12 minə yaxın, qəlbində mərəz
olan Xəvariclər Rəsulullah – sallallahu aleyhi və səlləm – in yolu ilə
gedən Əlinin başçılıq etdiyi cəmaatdan Kufədən 2 mil uzaqlıqda olan
38
Müsnəd 6/393, Kənzul-Ummal, “Fəthul-Bəri” 13/55, Heysəmi “Məcmuaz-Zəvaid” 7/234.
39
“Mucəmul-Buldan” 2/314.
40
“Fəthul-Bəri” 13/55, Əhməd, Əbu Yəla, Bəzzar, İbn Hibban, Həkim, əl-Albani “Səhihdə” 1/4,
5/223,233, H.475.
41
“Mustədrək” 3/120, “Fəthul-Bəri” 13/55, Heysəmi “Məcmauz-Zəvaid” 7/234, “Musnəd” 6/52.
42
Fəthul-Bərî, Buxari “Fitən” 13/8, Nəvəvî Şərhi, Müslim “Fitən” 13/12-13.
43
“Fəthul-Bərî” 13/85.
44
“Fəthul-Bəri” 13/85.