3
ÖN SÖZ
XUTBƏTUL-HACƏ
Həmd ancaq Allahadır, Ona həmd edir, Ondan yardım və məğfirət
diləyirik. Nəfslərimizin şərindən və pis əməllərimizdən Allaha sığınırıq.
Allah kimi hidayətə yönəltmişsə, onu heç kəs azdıra bilməz, kimi də
azdırmışsa, heç kəs onu hidayətə yönəldə bilməz. Mən şəhadət edirəm ki,
Allahdan başqa ilah yoxdur. O, təkdir, şəriki də yoxdur və şəhadət edirəm
ki, Muhəmməd onun qulu və elçisidir.
«Ey iman gətirənlər! Allahdan lazımınca qorxun. Yalnız müsəlman
olduğunuz halda ölün». (Ali-İmran 102).
«Ey insanlar! Sizi tək bir şəxsdən (Adəmdən) xəlq edən, ondan
zövcəsini (Həvvanı) yaradan və onlardan da bir çox kişi və qadınlar
törədən Rəbbinizdən qorxun. (Adı ilə) Bir-birinizdən (cürbəcür şeylər)
istədiyiniz Allahdan, həmçinin qohumluq əlaqələrini kəsməkdən
qorxun. Şübhəsiz ki, Allah sizin üzərinizdə nəzarətçidir». (ən-Nisa 1).
«Ey iman gətirənlər! Allahdan qorxun və doğru söz söyləyin! (Əgər
belə etsəniz) Allah əməllərinizi islah edər və günahlarınızı bağışlayar.
Hər kəs Allaha və Peyğəmbərinə itaət etsə, böyük bir səadətə (Cənnətə)
nail olar». (əl-Əhzab 70-71)
1
.
Şübhəsiz ki, sözlərin ən doğrusu Allahın kəlamı, yolların ən xeyirlisi
Muhəmməd - sallallahu aleyhi və səlləm - in yoludur. Əməllərin ən pisi
sonradan uydurulanlardır. Sonradan uydurulub dinə salınan hər bir əməl
(iş) bir bidətdir, hər bir bidət isə zəlalətdir (sapıqlıqdır), hər bir zəlalət isə
oddadır
2
.
1
Xutbətul-Hacə adı ilə məşhur olan bu duanı, cümə və s. xütbələrdə Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və
səlləm - oxumuşdu. Səhabələrinə də bunu əmr etmiş və özü də onları öyətmişdir. Hədisin ilk hissəini
bizə: – Əhməd 1/392-393,432, Əbu Davud 2188, Tirmizi 1105, Nəsəi 3/104-105, 6/69 və «Əməlul
Yəum vəl Leyl» 488, İbn Məcə 1892, Darimi 2202, Tayalisi «Musnəd» 1557, AbdurRazzaq
«Musənnəf» 10449, Bəzzar «Musnəd» - Kəşful Əstar 1/314, Əbu Yəla «Musnəd» 5233-5234,5257,
Tahavi «Şərhul Müşkilil Asar» 1-3, Təbərani «Məcmuul Kəbir» 10/10079-10080, Həkim
«Mustədrək» 2744, Beyhəqi «Sünnənul Kubra» 3/214-215, Bəğavi «Şərhus Sunnə» 2268 İbn Məsud -
radıyallahu anhu – yolu ilə, Müslim «Şərhu Nəvəvi» 6/156-158, Əhməd 1/302,350, Nəsəi 6/89-90,
İbn Məcə 1893 və Tahavi «Şərhul Müşkilil Asar» 4 İbn Abbas - radıyallahu anhu – yolu ilə, Tahavi
«Şərhul Müşkilil Asar» 5, Beyhəqi «Sünnənul Kubra» 3/215 Nubeyt b. Şərit - radıyallahu anhu –
yolu ilə, Əbu Yəla «Musnəd» 7221, Nəsəi «Sünnənul Kubra» bax: «Tuhfetul Əşraf» 6/472 № 9148
Əbu Musa əl-Əşari - radıyallahu anhu – yolu ilə.
2
Hədisin Ikinci Hissəsini – Müslim «Şərhu Nəvəvi» 6/153-156, Əhməd 3/319,371, Nəsəi 3/188-189,
Beyhəqi «Sünnənul Kubra» 3/214 Cabir b. Abdullah
- radıyallahu anhu – yolu ilə. Bu ləfz Nəsainin
ləfzidir. Hədisi Əhməd 3/371 və Müslim: «Sözlərin ən doğrusu» ləfzi yerinə: «Sözlərin ən xeyirlisi»
ləfziylə rəvayət edilmişdir. İmam Əhmədin digər rəvayətlərində isə 3/319: «Sözlərin ən gözəli»
şəkilindədir. Müslim: «Sonradan uydurulub dinə salınan hər bir əməl (iş) bidətdir» ləfzi yerinə: «Hər
bir bidət bir zəlalətdir (sapıqlıqdır)» ləfziylə ravayət etmişdir. Hədisin sonunda olan: «Hər bir zəlalət
isə oddadır» ləfzini zikr etməmişdir. Bu beş səhabədən başqa hədsi: Aişə - radıyallahu anhə –, Səhl b.
Sad - radıyallahu anhu – mərfu olaraq. Hədis səhihdir. Muhəddis Muhəmməd Nəsrəddin əl-Albani –
4
«Ey Rəbbim! köksümü açıb genişlət, işimi yüngülləşdir, dilimdəki
düyünü aç ki, sözümü yaxşı anlasınlar». (Ta ha 25–28).
Möhtərəm müsəlman bacı və qardaşlarım! İlk öncə hamınızı Allahın
salamı ilə salamlayıram. Allahın kitabına və Rəsulullah - sallallahu aleyhi
və səlləm – in yoluna uyaraq öz risaləmi «Bismilləh» ilə başlayıram.
Çünkü Allah Rəsulu - sallallahu aleyhi və səlləm - də öz məktublarını
«Bismilləh» ilə başlamış və buyurmuşdu: «Hər mühüm bir işə
«Bismilləh» ilə başlanılmazsa, o işin sonu kəsikdir»
3
.
Əhli Sünnə vəl Cəmaat axirət gününə etiqad edir və inanırlar. Bunun
mənası da Qiyamət günü Allahın kitabında, Rəsulullah
– sallallahu aleyhi
və səlləm – in sünnəsində ölümdən sonra Cənnətliklərin Cənnətə,
Cəhənnəmliklərin də Cəhənnəmə girəcəyi zamana qədər meydana gələcək
şeylərə dair verilmiş xəbərlərin hamısına inanmaqdır. Axirət günü Allahın
insanları haqq-hesab və cəza (əməllərinin qarşılığını verməsi) üçün
dirildəcəyi Qiyamət günüdür. Ona bu adın verilməsinin səbəbi, ondan
sonra gün olmayacağına görədir. Çünki artıq Cənnətliklər Cənnətə,
Cəhənnəmliklər də Cəhənnəmə yerləşdiriləcəklər. «Qiyamət mütləq
gələcəkdir, ona heç bir şəkk-şübhə yoxdur. Lakin insanların çoxu
inanmaz». (əl-Mumin 59). «Sizə vəd olunan (Qiyamət) həqiqətdir. Haqq-
hesab (cəza və mükafat) da labüddür». (əz-Zariyat 5-6). «O, kəslər ki,
sənə göndərilənə (Qurana) və səndən əvvəl göndərilənlərə (Tövrat, İncil,
Zəbur) iman gətirir və axirətə də şəksiz inanırlar». (əl-Bəqərə 4).
İnsan oğlu gözlərini dünya malına dikib axirəti unutmasın deyə, Allah,
Qiyamət qopmadan öncə bəzi əlamətlər göndərmişdir. Peyğəmbər –
sallallahu aleyhi və səlləm – doğru sözlü və doğru sözü təsdiq olunan bir
Peyğəmbərdir. Şübhəsiz ki, Qiyamət əlamətlərindən bir çoxu artıq
görsənmişdir. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – nə xəbər
vermişdirsə həqiqət olmuşdur. Hər əlamətin görsənməsiylə müsəlmanların
təsdiqi və imanı daha da artmaqdadır. Həqiqət olan bu əlamətlər
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in möcüzəsidir.
İmanın altı şərtindən biri də Axirət gününə imandır və bu İslamın
təməllərindən biridir. Çünki Allahın birliyinə iman, Axirətdə təkrar
dirilməyə imanı vacib edir. Axirət gününə və onun başlanğıcı olan
əlamətlərə inanmaq insan ağlının düşünməyəcəyi şeylərdir. Bunlar yalnız
vəhy yolu ilə gələn dəlillərlə bilinir. Buna görə də biz dəhşət dolu bu günə
rahmətullahi aleyhi – hədisin bütün rəvayətlərini bir yerə toplayaraq «Xutbətul Həcə» isimli bir kitab
yazmışdır. İstəyənlər bu kitaba baxa bilərlər. Ayrıca bax: əl-Albani «Muxtəsər Səhih Müslim» 409,
«Mişkətul Məsabih» 3149,5860.
3
Əbu Davud.