Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

6-c
ı Cədvəl: Inkişaf etmiş ölkələrdə korrupsiya ilə bağlı baxışlar və yanaşmalar   
Ölkələr  siyahısı: inkişaf etmiş ölkələr 
Korrup-
siya 
prob-
leminin 
dərəcəsi 
Əsas korrup-
siya prob-
lemi/(dəyi-
şən) 
Siyasi 
şəraitin 
əhə-
miyy
əti 
Strateji 
qiymət-
ləndirmə 
prosesi 
Dəyişim 
idarəetmə 
yanaşması 
Kənar 
(xarici) 
dəstək 
tələb 
olunur-
mu? 
Vətəndaş cə-
miyyətinin ro-
lu 
Dəyi-
şən 
(izo
lə 
edil
miş 
haldan 
sis-
temlili-
yə qə-
dər) 
Daha çox 
narkotikl
ə 
bağlıdır. 
Ön
əm-
lidir; 
qanun-
lara 
d
əyi-
şiklik 
ehtiya-
cı ola 
bil
ər; 
siyasi 
irad
ə 
proble
m ola 
bil
ər 
Bir çox 
ölk
ədə 
praktika-
dan 
keçmiş-
dir; 
əsas 
prob-
leml
ər 
tez-tez 
media t
ə-
r
əfindən 
mü
əyyən 
edilir; 
korrupsi-
yaya 
meylli sa-
h
ələrdə 
risk qiy-
m
ətlən-
dirm
əsi 
h
ələ də 
davam 
edir. 
Çox
tərəf-
li, möv-
cud anali-
tik imkan-
la
rın üzə-
rin
də qu-
raraq. 
Transfor-
masiya 
gətirən 
rəhbərliyə 
ehtiya
cın 
açıq-ay-
dın qəbul 
edil
mə-
si(
həmişə 
açıq –ay-
dın olma-
sa da) 
Yox 
H
ə,mühüm-
dür.;  
ictimai asa
yış 
m
əsələlərinə 
v
ə 
 
şikayət  
sisteml
ərinə  
baxmaq üçün 
m
əsləhətləş-
m
ə komitələ-
rinin 
 qurulma
sı  
ictimai  
hesabat
lılıgı  
t
əmin edir. 
 
T
əəssüf  ki,Nyu-York və  Filadelfiya(Pensilvaniya Cinayət Komissiyası  1974)  polis 
korrupsiya
sına dair komissiya hesabatları kimi ilkin analizlərə və polis korrupsiyası ilə 
mübariz
ə üçün verilən təkliflərə baxmayaraq
32
,polis korrupsiya
sı ilə bağlı son çox sayda 
nümun
ələr sübut  edir ki, Qərbin demokratik ölkələrində  də  bu problem həll  olmaqdan 
uzaq
dır. Əldə olan dəlillər,inkişaf etmiş ölkələrdə polis korrupsiyasının ümumilikdə digər 
ölk
ələrdən aşağı olduğunu göstərsə də, fakt ondan ibarətdir ki, bu ölkələrdə də əsaslı də-
60 

---

r
əcədə korrupsiya vardır və vaxt aparan təhqiqat komissiyaları sübut edir ki, inkişaf etmiş 
ölk
ələrdə görüləsi çox işlər vardır. Az inkişaf etmiş və qeyri sabit ölkələrdə polis uyğun-
suz  h
ərəkətinin ümumi  dərəcəsi inkişaf  etmiş  ölkələrdən yüksək olsa  da,  daha çox  bu 
korrupsiya kiçik s
əviyyəli olur (məsələn,yol polisi ilə əlaqədar). Əgər belə nisbətən kiçik 
korrupsiya bütöv r
əsmdən çıxarılarsa,inkişaf etmiş ölkələrlə digər növlü sistemlər arasın-
da
kı fərq az hallanar. Paradoksal haldır ki, yəqin ki,inkişaf etmiş ölkələrdə korrupsiyanı 
izah ed
ən əsas amil dəqiqliklə qanun-aliliyi mədəniyyətidir; bu, sosial problemlərin artan 
ictimai anla
mı ilə birləşərək,polislərin hesab etdiyi şəkildə qanunu pozanların cəzalandı-
rılmasını istəyən polis işçilərini məyus edə bilər.  
    Inki
şaf etməkdə olan ölkələrdə əsas fikir verilməli sahələrin siyahısı: 

 
Polisl
ərin özlərinin  nəcib səbəbli korrupsiyaya verdikləri bəraətlərə bax 

 
Öz
əlləşdirmənin polis korrupsiyasını artıra biləcək tərəflərinə bax 
 
6-c
ı Maddə: Uğurlu anti-korrupsiya strategiyaları 
1-ci  F
əsilin bu 6-cı Bölməsi, iki uğurlu anti-korrupsiya strategiyasını qiymətləndirir-
sınaqdan keçirilən və qiymətləndirilən uzun müddətli koordinasiyalı fəaliyyət planlarını.  
6.1.  Sinqapur 
Bu  öl
kə,tez-tez  korrupsiyanın  miqyasının  azaldılmasında  (həm  ümumilikdə,həm də 
polis korrupsiya
sını)və onun aşağı səviyyədə saxlanmasında böyük uğurlar qazanan ölkə 
kimi halla
nır. Onların təcrübəsi “ən yaxşı təcrübə” modelini təşkil edir.Aparılan çox say-
da korrupsiya sor
ğularına görə,bir çox illər ərzində Sinqapur bütün Asiya ölkələri arasın-
da 
ən az korrupsiyaya uğramış ölkə və dünya ölkələri arasında da ən az korrupsiyaya uğ-
rayan öl
kələr sırasında durur.Ona görə də,Sinqapurun qəbul etdiyi və polis korrupsiyasını 
azaltma
ğa yönəlmiş tədbirlərinə  diqqəti yönəltməyə dəyər. 
Sinqapu
run  uğurlarının  səbəblərinə  dörd  istiqamətdə  baxmaq olar
33
.  Birincisi,siyasi 
ira
də,hökümətin öhdəliyi,anti-korrupsiya tədbirlərinin uğur dərəcəsi üçün yeganə əhəmiy-
yətli dəyişəndir.Ikincisi,maaşlar və iş şəraiti,üçüncüsü,polis işçilərinin tapılması və seçil-
məsi prosedurları,dördüncüsü, təlim  və sosiallaşma Sinqapur strategiyasının uğurlarının 
əsas elementləridir.  
Sinqapur hakimiy
yəti belə nəticəyə gəlmişdir ki, polis rəhbərliyi öz işçiləri ilə yaxşı  
davran
dıqları  halda,polis  işçiləri  rüşvət  götürməyə  çox az meylli olurlar. 1972-ci  ildə, 
1971 Le Soo Ann Ma
aş Baxışı Komitəsi təklifindən sonra, aşağı rütbəli polis işçilərinin 
təkcə maaşları yüksək dərəcədə artırıldı(iyirmi və ya iyirmi beş faiz),həmçinin polis işçi-
ləri pulsuz tibbi müalicə və evli polis işçiləri pulsuz evlə təmin olundu.  Eynilə, polis işçi-
61 

---