Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

lərinin polis xidmətindən kənarda başqa işlə məşğul ola bilməməsi haqqında da aydın şərt 
qoyuldu.. 
Sinqapur Polis Qüv
vələri(SPQ) tamamilə korrupsiyadan uzaq deyil. Məsələn, 17 nə-
fərdən  ibarət  bir qrup 1999-cu  ildə,  Ah Lonq San (Ah Lonq San qanunsuz  pul  krediti 
ver
ən idi)işində ittiham edildilər  Bu iş, Sinqapur yanaşmasının  digər tərəfini önə çıxardı-
tez reaksiya verm
ək. Işin ortaya gəldiyi həmən ildə, SPQ öz polis işçilərinə dəyərlər haq-
da təlim başlatdı. 
SPQ, 
həmçinin,çox az sayda başqa polis xidmətlərinin əlində olan praktikaları qəbul 
etmişdir: polis korrupsiyasını sadəcə abstrakt terminlərlə müzakirə etmək əvəzinə, SPQ 
korrupsiya
ya uğramış polis işçilərinin“adını çəkir və utandırır”. Qisa olaraq, bu praktika 
ba
ş vermiş işlərə isnad edərək ümumi analizlərə reallığı və detalları əlavə edir
34
.  
 
                   Sinqapu
run uğur amilləri 
1.
 
Siyasi ira
də. 
2.
 
Yax
şı maaşlar və iş şəraitləri 
3.
 
Diq
qətli  seçim  prosedurları,o  çümlədən,  müraciət  edənlərin  tərçümeyi-
ha
lının yoxlanması 
4.
 
Yax
şı  qəbul edilən  təlim  və  sosiallaşma prosedurları,o  çümlədən,adını 
çək ve utandır. 
 
6.2.  Honq Konq  
Korrupsiya
nın,o  cümlədən polis korrupsiyasının  azaldılması  istiqamətində  xüsusilə 
uğurlu olan digər “dövlət” nümunəsi (əvvəlcə BK-ın koloniyası və indi isə Çinin xüsusi 
bölg
əsi olan)Honq Konqdur.  Sinqapur kimi,korrupsiya sorğularında ən yüksək dərəcələri 
göst
ərməsə də, Honq Konq,Asiyanın ən az korrupsiyaya uğramış ölkələrindən biri kimi 
halla
nır. 
Onla
rın qavradığı korrupsiyanı, xüsusilə də polis xidmətlərində təhlükə yaradan kor-
rupsiya
nı azaltmaq səyləri üçün,Honq Konq hakimiyyəti 1974-cü ildə Korrupsiyaya Qarşı 
Müst
əqil Komissiya(KQMK) qurdu. Bu Komissiya,1966 və 1973-cü ildə baş verən kütlə-
vi nüma
yişlərdən sonra quruldu. Bu nümayişlərdə,xalq hakimiyyətin korrupsiyaya,əsasən 
d
ə polis korrupsiyasına nəzarət etmələrini tələb edirdi. 1973 –cü ildə polis korrupsiyasına 
qar
şı baş verən xalqın etirazı, korrupsiya təhqiqatı altında olan bir yüksək vəzifəli polis 
62 

---

zabitinin  öz  v
əzifəsində qazana biləcəyi vəsaitdən qat-qat artıq var-dövlət toplaması ilə 
əlaqəli olmuşdur. O,təhqiqat başa çatmazdan öncə  Honq-Konqu tərk etmişdir və bu hal 
ictimai q
əzəb yaratmışdır. Bu işlə məşğul olmaq üçün və 1971-ci il anti-korrupsiya qa-
nunvericiliyinin effektivliyini yoxlamaq üçün,Honq Konq hakimiyy
əti sorğu komissiyası 
t
əşkil etmiş və onun vəzifəsi polisdən və digər dövlət idarələrindən sərbəst olaraq korrup-
siya
nı təhqiq etmək üçün məsul olan bir struktur yaratmağı tövsiyə etmək olmuşdur.Belə-
likl
ə, əsasən polis korrupsiyası, hal-hazırda dünyada ən böyük hörmətə malik olan anti-
korrupsiya strukturunun yaranma
sına ,Honq Konq KQMK-nin yaranmasına gətirmişdir. 
KQMK-nin keçmi
ş rəhbəri Bertrand de Spevillenin, Honq Konq hakimiyyətinin BK-
dan Çin
ə verildiyi ildə yazdığı yazıya görə
35
,faktiki olaraq 25 illik KQMK-nin qurulma
sı 
t
əcrübəsi, öyrənilən ən əhəmiyyətli nəticələri aşağıdakı kimi göstərmişdir. 
Honq Konq-dan öyr
ənilən dərslər 

 
Korrupsiya il
ə mübarizə üçün siyasi iradə və qətiyyət 

 
Sad
ə  və açiq pozuntuları,dəstəkləyici dəlil maddələri,çoxtərəfli təhqiqat 
s
əlahiyyətləri və xəbərçilər üçün qoruyucu maddələri əhatə edən anti-korrupsiya 
qanunla
rının güclü çərçivə sənədi. 

 
T
əhqiqat, önləmə və təhsili əhatə edən ardıcıl və başa çatdırılmış strategi-
ya. 

 
Icmala
rın fəal cəlb olunması  

 
Uy
ğun və davamlı maliyyələşmə. 

 
Korrupsiyaya qar
şı mübarizəni davam etdirmək arzusu 
Bundan 
əlavə, yadda saxlamaq önəmlidir ki, Honq Konq müstəqil anti-korrupsiya ida-
r
əsi yaratmışdir; polisə isə özünü təhqiq etmə izni verilməmişdir.  
7-ci Böl
mə:  Yekun müddəalar və öyrənilən nəticələr – 1-ci Fəsil 
Bu F
əsilin içindən  əldə edilən nəticələr və əlaqəli tədqiqatlar aşağıdakı cədvəl vasitə-
sil
ə toplana bilər: 
 
1-ci  n
əticə 
Nisbi analiz gös
tərdi ki, “eyni ölçü hamıya yarayır” yanaşması səh-
vdir.  Polis korrupsiya
sının və pis davranışın bir çox tərəfləri hər yerdə 
eyni olsa da, di
gərləri unikal xarakterdə olur və ya ən azı müəyyən kon-
tekstdə və mədəniyyətlərdə daha gözəçarpıcı olur. Məsələn,inkişaf etmiş 
63 

---

öl
kələrin,öz ölkələrində sülhü qorumaları üçün və yeni sistemi qurmaları 
üçün,münaqi
şə sonrası ölkələr kimi xarici polis xidmətlərinin köməyinə 
ehtiyacla
rı yoxdur,lakin onlar da daha nəcib səbəbli korrupsiyaya uğraya 
bi
lər.  
Ris
klər – Bir növ sistemə uyğun olan model uyğunsuz şəkildə digər 
sis
temlərə də tətbiq edilir. 
Potensial man
eələr – Problemi həll etmək üçün yeganə “doğru” yolun 
oldu
ğunu göstərən köhnəlmiş inam. 
2-ci n
əticə 
Po
lis  işçiləri arasında,korrupsiyanın  və  digər uyğunsuz davranışın 
han
sı  yollarla  cəmiyyətə  zərər vurduğu  və  ciddi təhlükəsizlik riskləri 
yarat
dığı haqqında maarifləndirməni, təhsili daha çox artırmağa ehtiyac 
var
dır.Polis  işçilərinə  hansı  forma davranışın  qəbuledilməz olduğunu 
maarifl
əndirmək kifayət deyil; onlar başa düşməlidirlər ki, nəyə görə bu 
q
əbuledilməzdir. 
Riskl
ər-Seminarlar və ya digər təhsil xarakterli media daha çox rəsmi 
xararkter da
şıyır,kifayət dərəcədə dərinə getmir və ya iştirakçılar tərəfin-
d
ən uyğun  olmayan adamlar tərəfindən aparıldığı  hesab  olunur  və  ona 
gör
ə də lazım olan mesaj polis tərəfindən qəbul edilmir və daxili meyara 
çevrilmir. 
Potensial mane
ələr- xərclər,polis işçilərinin  müqaviməti və ikiüzlü-
lük. 
3-cü N
əticə 
Po
lis  işçilərini  test edən  daha  çox  psixolji məsələlərə  və  dəyərlərə 
ehtiyac var
dır –təkcə polis orqanlarına yığım vaxtı yox,həmçinin sonra-
lar,onla
rın  karyeraları  ilə  bağlı  işlərində.  Psixoloji  testlər,  zorakılığa 
meyllilik v
ə qeyri-səmimilik kimi calarlarin açılmasına yönəlməli oldu-
ğu halda, dəyərlər testi yenidən sosiallaşma proqramlarının etik məsələ-
l
ərlə bağlı neçə yaxşı(pis) işlədiyini müəyyən etməlidir.  
Riskl
ər – Pis qəbul edilən test forması çaşqınlığa və /və ya mənasız 
n
əticələrə gətirər; qeyri-həssas testlər polis işçilərini daha da uzaqlaşdı-
rar.. 
Potensial mane
ələr – Bu cür testləri keçirmək üçün təcrübəli psixo-
loqla
rın çatışmamazlığı; müvəqqəti  işə qəbul olunmuş polis işçiləri tərə-
find
ən müqavimət  
4-cü N
əticə 
Polis korrupsiya
sını azaltmağa cəhd edənlərin,daha çox hədəf üzərin-
d
ə  köklənməsinə  və  effektiv risk qiymətləndirməsi aparmasına ehtiyac 
var
dır və uyğunsuz davranışın çox yayılmış imkanlarının aydın olduğu 
yerl
ərdə korrupsiya riskini azaltmağa yönəlmiş konkret tədbirlərin qəbul 
edilm
əsinə ehtiyac vardır. Böyük gəlir gətirən cinayətgar davranışa,mə-
s
ələn,qaçaqmalçılığın bir çox formasına qarşı mübarizə üçün yaradılan 
64 

---