Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT


 
Onlar 
həmçinin  fərdi ola bilər;bu  halda  onlar  fərdi gözləntilərə,şəxsin 
şəxsiyyətinə(psixoloji profil),bir çox işçilərin motivasiyasının azalmasına və əh-
val korlanma
sına bağlanır. 
 
Bu 
mərhələ ərzində bir çox metodlar və analiz vasitələrindən istifadə oluna bilər(daha 
çox müzaki
rə üçün 9-cu Fəsilə bax). Aşağıdakı Haşiyə3,metodlar və vasitələrlə bağlı da-
ha çox nümu
nələr gətirir. 
Ha
şiyə 3: Metodlar və analiz vasitələri 

 
M
əzmun analizi texniki metodları 
 
M
əzmun analizi mesajların məcmusundan və onların miqdar analizindən ibarətdir. O 
elmi  metodlara arxala
nır (o cümlədən,obyektivliyə diqqət,subyektivlik-arası,etibarlı-
lıq,həqiqilik,təkrarlılıq və nəzəri testlərə) və ölçülə bilən dəyişən növləri ilə və ya  mesaj-
la
rın yaradıldığı və təqdim edildiyi kontekstlərlə məhdudlaşmır. 

 
GZİT analizləri 
Bu vasit
ədən təşkilatın ümumi vəziyyətini və  ya onun bir neçə idarəsini ana-
liz etm
əkdən ötrü istifadə etmək olar. GZİT matrisası təşkilati mühitin gücünü,zə-
ifliyini,imkanla
rını və təhlükələrini vahid bir cədvələ inteqrasiya etməyə imkan 
verir(GZİT üzrə daha çox məlumat üçün  Lüğət və 9-cu Fəsilə bax). 
 

 
Birba
şa müşahidə 
 
      Heç bir s
ənəd və hesabatdan istifadə etməyərək,baş verən davranışı başa düşmək 
üçün metoddur. 

 
Göst
ərici analizləri 
 Göst
əricilər,prosesi izləmək üçün lazım olan parametrlərdir. Onlar daxili və kənar ola 
bil
ər. Göstəricilərə daxildir: 
-Po
lis işçilərinə qarşı ünvanlanan şikayətlərin sayı 
-Cinay
ət məhkumluğunun sayı 
-
İnzibati tədbirlərin sayı 
-V
ətəndaşların polisə olan münasibətinin və /və ya inamının dərəcəsi  
 

 
Sor
ğu  
Bu 
ənənəvi vasitə bütün və ya çox sayda polis işçisinin rəyini və təcrübəsini öy-
r
ənməyə imkan verir. 

 
Risk analizi
45
 
 

 
T
əsir göstəriciləri 
82 

---

Göst
ərici nümunələrinə 4-cü Haşyədə bax. 
 

 
H
ədəf qrupları 
 
         Bu bir çox adamları, onların maraqları əsasında bir qrupa yığıb sorğu aparmaq 
metodudur v
ə hər          hansı xüsusi məsələni onlarla müzakirə etdirməkdir. Bu keyfiyyət 
ya
naşmasıdır. 
 
H
ər bir göstərilən metodlar və vasitələrin üstünlükləri və məhdudiyyətləri vardır; onla-
rın hər biri tərəf tuta bilər və müxtəlif interpretasiyaya məruz qalar.Məsələn,sorğudaki su-
a
lın dili verilən cavaba təsir edə bilər.Ona görə də hər hansı xüsusi texniki metoddan alı-
nan nəticələri müxtəlif metodlar vasitəsilə alınan nəticələrlə müqayisə etmək önəm daşı-
yır.Məsələn, əgər statistika yüksək səviyyədə cinayət məhkumiyyəti,inzibati tədbirlər və 
korrupsi
ya şikayətləri göstərirsə, polisə yüksək səviyyədə inam ifadə edən rəy sorğusuna 
çox da etibar etm
ək düzgün olmazdı. 
_____________________________________________________________________  
Add
ım3: Arzuolunan dəyərləri həyata keçirmək üçün fəaliyyət planı hazırlayın 
2-ci ad
dımda ayırd edilən zəifliklər,risklər və məsələlərdən təşkilatın  istədiyi dəyərlə-
ri həyata keçirmək üçün məqsədləri müəyyən etməkdən ötrü əsas kimi istifadə edilə bi-
l
ər.. Bu məqsədlərə çatmaq üçün,fəaliyyət planları hazırlanmalıdır. 
3.2.1.     Iki 
səviyyəli fəaliyyət planları 
Təşkilatın ən yüksək səviyyəsində korrupsiya ilə mübarizə aparılması və onun  təşkila-
tın siyasətinə cevrilməsi köklü əhəmiyyət daşıyır. Dürüstlük fəaliyyət planı, o cümlədən, 
bütün polis xid
mətləri üçün fəaliyyətlər bütün təşkilat üçün hazırlanmalı və rəhbərlik tərə-
fin
dən bəyənilməlidir. 
 
Əvvəllər  deyildiyi kimi,  polis bütöv  bir  homogen  təşkilat  deyil.  Cinayət  axtarışı  ilə 
məşğul olan polisin üzləşdiyi risklər və onun işinin əsasını təşkil edən məsələlər sahə po-
lisinin,
sərhəd xidmətinin,yol polisinin,xüsusi birliklərin işi ilə eyni deyil.Ona görə də kor-
rupsi
ya ilə bağlı risklər polis xidmətinin  xüsusiyyətinə uyğun olaraq dəyisə bilər.Səciy-
yəvi və əlavə fəaliyyətlər və ya fəaliyyət planları ümumi fəaliyyət planından əlavə olaraq 
təşkilatın müxtəlif səviyyələrində hazırlanmalıdır. 
3.2.2.
 
Proaktiv v
ə reaktiv yanaşma  
Bu ümumi v
ə xüsusi fəaliyyət planlarının məqsədi korrupsiya hallarının qarşısını al-
maq
dır. Hər bir düzgün olmayan addıma qarşı cavabın olması zəruridir. Bu cür fəaliyyət 
planla
rı ona görə də iki çoxtərəfli yanaşmanı əhatı etməlidir: proaktiv və reaktiv. 
 
83 

---

Proaktiv ya
naşma ştatlı polis işçilərinə dəstək vermək üçün və onların verməli olduq-
la
rı qərarlara və  dürüstlüklə bağlı özlərinə verdikləri suallara cavab almaq üçün təlimat-
lar
la  təmin etmək məqsədi güdür. Bu yanaşma xüsusilə də etik davranışı gücləndirmək 
niy
yəti daşıyır. Proaktiv vasitələrin siyahısına maariflləndirmə fəaliyyətləri( kommunika-
siya vasi
tələri ilə),təlim seminarları(bir-biri ilə əlaqəli tapşırıqlarla dilemmaları,işləri həll 
etm
ək bacarıqları) və digər dəstəkverici təşəbbüslər (məsələn,dürüstlük sahəsində suallara 
cavab al
maq üçün məsləhət və təcrübə mərkəzləri) daxildir..   
 
Reaktiv ya
naşma təşkilat daxilində dürüstlüyün pozulmasının qarşısını almaq və “dü-
zəltmək” məqsədi güdür. Polis işçilərinin “öz ixtiyarında olan məsələlərdə qərar vermək-
də  sərbəstlik”  ciddi qaydalarla(məsələn,  inzibati  təlimatlatlar),geniş  prosedurlarla  və 
geni
ş daxili və xarici nəzarətlə(nəzarət mexanizmləri) tənzimlənir.. 
Reaktiv ya
naşma,davranışın dürüstlüyünü təminat altına alan  əsas kriteriya ilə təmin 
etdiyi halda,proaktiv ya
naşma işin içində olanların daha da “etik cəhətdən yanan” olması-
na v
ə dürüstlüklə əlaqəli mürəkkəb dilemmaları həll etməyə imkan verir.(5-ci Fəsilə bax).  
3.2.3.    Davra
nış Kodeksləri  
Po
lis təşkilatı çərçivəsində müəyyən edilən dəyərləri həyata keçirmək üçün,bu dəyər-
lərin kodekslər vasitəsilə həyata keçirilməsi və bərkiməsi əhəmiyyət daşıyır. 
3.2.3.1.    Han
sı həll seçilməlidir? 
Müx
təlif  növ kodekslər var. Bir çox polis xidmətləri etikaya üstünlük verir(Şimali 
Irlandiya polis xid
məti üçün etika kodeksi, hüquq mühavizə işçiləri üçün Interpol etika 
kodeksi), bir çoxu deontologiyaya(Fransa Milli Polisi, Kvebek Polisi, Burundi Milli Poli-
si) v
ə digərləri davranışa üstünlük verir(Makedoniya polisi, Avstraliyada Kvinslend Polis 
Xid
məti). Bir çoxları qarışıq yolları seçirlər (Latviya polisinin peşəkar etika və davranış 
kodeksi). Daha sonra, bir çox kod
ekslər qanun gücündə olur,digərləri olmur. 
 Di
gər yollar da qəbul edilə bilər,məsələn,dəyərlər xartiyasi,xüsusi direktivlər və/və ya 
gös
tərişlər(Fransa Milli Jandarmeriyası) və ya statut maddələri (Isveç Milli Polsinin şər-
hlərlə müşaiyət olunan Polis Aktı). 
Mu
kəmməl yol yoxdur. Bütün bu metodların üstünlükləri və çatışmamazlıqları vardır. 
H
əll yolları adətən başqa həll yolları ilə birləşdirilir,nəinki onlara sadəcə bir həll yolu tət-
biq edilir. 
Məsələn,dəyərlər xartiyasını istifadə edən təşkilatlar adətən başqa formalarda 
əlavə  və  daha rəsmi maddələr  hazırlayır  və  yayırlar.(məsələn,  Belçika polis xidmətləri 
h
əm peşəkar kodekslərə,həm də dəyərlər xartiyasına malikdir). 
Metodun seçil
məsi seriya amillərdən asılı olur: 

 
Han
sı metodlar artıq istifadə olunur? 

 
Cari polis sisteminin xarakteristikala
rı nədir? 

 
Han
sı məqsədə nail olmağa çalışır? 
84 

---