Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

Geniş 
Siyasi t
ə-
r
əf tutma 
v
ə dost 
ta
nışına 
t
ərəftut-
ma; mü-
t
əşəkkil 
cinay
ətlə 
əlaqə; ki-
çik d
ələ-
düz-
luq(yol 
postla
rın-
da); 
Böyük 
korrupsi-
ya 
(polis 
r
əhbərli-
yi) 
 
Ön
əmli-
dir; siya-
si irad
ə 
çox za-
man çat-
mır;rəs-
mi idar
ə-
çilik 
mexaniz-
ml
əri ilə 
ta
nışliğın 
olmama-
sı. 
Açılmıs 
han
sısa 
yüks
ək-
s
əviyyəli 
korrupsi-
ya ha
lı 
polis  v
ə 
dig
ər hö-
küm
ət tə-
sisatla
rı-
na dö-
zümlülük 
siqna
lı 
ver
ə-
c
ək;.polis 
islahatla-
rı apar-
maq 
üçün 
geniş 
idar
əçilik 
d
əyişik-
likl
ərinə 
ehtiyac 
var(hü-
quq sis-
temi,pro-
kuror 
luq v
ə 
m
əhkə-
m
ələr) 
Gələcəyə 
baxış sənə-
di, 
dəyişi-
mi təmin 
etm
ək 
üçün ümu-
mi istiqa-
mət təmin 
edir. Bu-
nun öl
kə-
nin “daha 
bö
yük rəs-
mi
nə” sig-
masi ehti-
ya
cı var. 
Bu 
rəsmi 
ortaya qoy-
maq üçün 
geni
ş məs-
ləhətləş-
mələrə 
ehtiyac 
var,yoxsa 
onun yeri-
nə yetiril-
məsi üçün 
yetərli dəs-
tək olma-
yacaq; 
məsləhət-
ləsmələrə 
sıravilər və 
ictimaiy
yə-
tin nüma-
yəndələri 
daxil olma-
lıdir. 
CZIT anal-
zi t
əşkilatı 
s
əviyyədə 
faydal
ıdir. 
Çox
tərəfli; 
məhdud “yerli” 
təcrübə əsasın-
da baca
rıqlar 
qur
maq tələb 
ed
ən; “don ac-
ma” 
təşkilat 
için
də bir sıra 
texniki metod 
tələb edəcək; 
Güc sah
ə anali-
ziind
ən istifadə 
ed
ərək hərəkət 
üçün han
sı də-
yi
şimin lazım 
oldu
ğunu mü-
əyyən etmək 
olar   
D
əyişim üçün 
stimullar pros-
esin icind
ə qu-
rulma
lıdır, yə-
ni yoxlamalar 
üçün,t
əlim kur-
sla
rıni keçmək 
ucun mukafat-
lar.. 
T
əlim avadan-
lıqları və resur-
sla
rı çox za-
man  asa
ği sə-
viyy
ədədir və 
ya qurulma
lı 
v
ə ya yenidən 
qurulma
lıdır. 
Savad
sız polis-
l
ərin təlimi 
üçün t
əlimatlar 
plan
laşdırılma-
lıdır. Yerli öh-
d
əlikləri irəli 
aparmaq üçün 
beyn
əlxalq 
sanksiyala
rın 
olma
sına ehti-
yac ola bil
ər. 
H
ə, təc-
rüb
əyə 
v
ə 
maddi 
resur-
slar kö-
m
əyinə 
t
ələb 
var. 
Korrup-
siya
nın 
struktur 
s
əbəb-
l
ərini 
azal-
tmaq 
üçün 
geni
ş 
sosial- 
iqtisadi 
ədalət-
sizlik-
l
ər həll 
olun-
ma
lıdir  
Ümumilikd
ə 
v
ətəndaş cə-
miyy
əti zə-
ifdir v
ə bu 
sektor inki-
şaf etdiril-
m
əlidir.Də-
yi
şim üçün 
v
ə hesabatlı  
polis xidm
ə-
tinin saxlan-
ma
sı üçün 
d
əstəyin qu-
rulma
sı 
ön
əmlidir.  
 
Bu sektor-
dan t
ələb 
çox ön
əmli-
dir; ictimai 
maarifl
ən-
dirm
ə kam-
paniyasi  rol 
oynaya bi-
l
ər; gündəlik 
polis h
ərə-
k
ətlərində 
ictimaiyy
ət 
üçün görü-
n
ən ilkin 
t
əkmilləşmə  
ictimai ina-
mı yenidən  
qurmaq 
üçün  
əhə-
miyy
ətlidir. 
Ictima
i şika-
y
ət sistemi 
qurulma
lı-
dır; xəbərçi-
l
ərin və şa-
hidl
ərin tə-
sirli qorun-
ma
sı sistemi 
qurulma-
l
ıdır.  
58 

---

Bundan 
əlavə,çox sayda inkişaf etməkdə olan ölkələrdə polis işçilərinin orta təhsil sə-
viyy
əsi aşağidır. Bunun bir praktiki nəticəsi odur ki, etik mesajları vermək üçün bəzən ya-
zılı formada olmayan texniki metodlar hazırlamaq lazımdır,çünki bir çox polis işçiləri sa-
vad
sızdır. 
İnkişaf etməkdə olan ölkələrdə  əsas fikir verilməli sahələrin siyahısı: 

 
Qanun aliliyinin ölk
ə  üçün qəbul edilməsi üçün ən yaxşı  uyğun  yolları 
n
əzərdən keçir 

 
V
ətəndaş çəmiyyətini işkişaf etdirməyi nəzərdən keçir,xüsusilə də, polisi 
monitorinq etm
əyə aparan səyləri 

 
Po
lis işçilərinin təhsil səviyyəsini daha yaxşı artırmaq yollarını və harada 
mümkündürs
ə savadsiz polis işçilərinə anti-korrupsiya messajlarını necə çatdır-
ma
ğı  nəzərdən keçir. 

 
Xarici t
əşkilatlar,yerli həssaslıq  və yerli mədəniyyət haqqında məlumatlı 
olma
lıdırlar,lakin  eyni  zamanda uyğunsuz hərəkətin  “normal”  olduğunu iddia 
ed
ən  və  ya “bizim mədəniyyətin tərkib hissəsi olduğunu?  iddia  edən  fikirlərə 
t
ənqidi yanaşmalıdırlar.  
 
5.4.  Inki
şaf etmiş ölkələr  
Inki
şaf etmiş ölkələrin ictimaiyyəti polis korrupsiyasına az dözümlü olurlar. Bu ölkə-
l
ərdəki polis işçiləri onların iş bacarığı və uyğunluğu əsasında işə götürülür və uyğun şə-
kild
ə və müntəzəm olaraq maaşları ödənilir. Belə bir qavrayış da mövcuddur ki, inkişaf 
etmi
ş ölkələrin mədəniyyət və ənənəsi qanun aliliyini qəbul edir.İnkişaf etmiş ölkələrdə 
son  onillikl
ər  ərzində  baş  vermiş  polis korrupsiyası  nümunələri sübut  etdi ki, 
korrupsiyanın hamısı bütün varlı demokratik ölkələrdə eynidir. 
 
 
 
 
 
 
59 

---