Nəsr əsərləri
Yüklə 2,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İNTELLEKT VƏ POEZİYA
Seçilmiş əsərləri
mək üçün onun şeirlərini bir kitab halında oxumaq, tam təsəv- vür almaq lazımdır. «Gənclik» nəşriyyatı Vaqifin şeirlərini bir kitabça halında buraxacaqdır. Kitabçada Vaqifin yaradıcılığı ilə daha dərindən tanış olacaq, onun həm incə sevgi hisslərinə, həm təbiətə, həm Qızıl Praqa səyahətindən aldığı təəssürata, həm də lirik səpkidə yazılmış bu şeirlərlə yanaşı satirik yazılara rast gələcək və oxu- yacağıq. Arzum budur ki, Vaqif gənclik hissiyyatının coşğunlu- ğuna arxalanıb, gələcəkdə—söz yoxuşlarında, enişlərində, fik- rin qızmar yayları, qütb qışlarında yorulub yarı yolda qalma- maq üçün bütün həyatını, sevinci və kədərini poeziyaya versin, dünya ədəbiyyatının bilicisi olsun. Gözəl şeirlər yazıb yorulan, sözü buxarlanıb yoxa çıxan, quru yurdda qalıb karvanın çoxdan getdiyindən diksinən çox şairlər görmüşük və təəssüf ki, yenə də görəcəyik. Nə qədər ki, Vaqifi mən tanıyıram, inamla demək istə- yirəm ki, o, belə—bir atım barıtı olanlardan deyil, şeirin çox çətin, gecəsilə gündüzü bəzən bilinməyən keşməkeşli aləmində inamla addımlayacaq.
İndiki mürəkkəb bir dövrdə hər şair, xüsusən ədəbiyyata mübarək qədəmlər atan şair, çox çətin problemlər qarşısında qalır. Bunu lazımınca dərk edənlər, gələcəkdən də o yana bir gələcək görür, arxasındakı zəngin keçmişi də götürüb irəli gedə bilir. Eynşteynin bir sözü məni həmişə heyrətləndirir və ruhlan- dırır. Sual veriləndə ki, bu elmi zirvəyə çatmaq üçün sənə kim daha çox kömək etmişdir, o deyib: Dostoyevski. Qəribədir, alim yox, yazıçı. Mən çox götür-qoydan sonra belə qərara gəldim ki, bu böyük alimin sözlərində əsl səmnmiyyət və elmi əsas vardır.
Seçilmiş əsərləri
Bu, təkcə ədəbiyyatdan estetik zövq almaq məsələsi deyil. Nis- bilik nəzəriyyəsinin kəşfi zamanı alimə təsir eləyən böyük Dos- toyevski psixologizmindəki ruhi «zəncir reaksiyası», kompo- zisiya paralelləri və polifoniya olub. Bəs biz elmin kəşflərindən nələr götürürük? Təəssüf ki, bundan çox zaman az istifadə edi- rik. Bu, xüsusən tələm-tələsik yaradıcılığa girişmiş cavanlara aiddir. Elm təkcə formulalar cəngəlliyi, şeir-qafiyələr, rədiflər, bəndlər, beytlər yığnağı deyil. Bu cür şeiri əlifbanı bilən hər adam yaza bilər. İztirabdan, narahatlıqdan yoğrulmuş şeir başqa şeydir. Tamam başqa! İntellektlə həyat birləşəndə, daha doğrusu, intellektin hə- yati əsası olanda əsl şeir yarana bilər. Elələri olur ki, elmi də var, savadı da, lakin yazılarında möhkəm quraqlıq var. Mən bütün bunlarla dərs demək istəmi- rəm, söylədiklərim bizi düşündürən məsələdir, amma təkrar olunmasına çox ehtiyac var. Mən bununla demək istəmirəm ki, haqqında sizə danışacağım Camal tamam-kamal bir şairdir və arzuladıqlarımın hamısının da öhdəsindən gəlmişdir. Bu, çox ağır yükdür, onun üçün baş çox ağrımalıdır, çiyinlər ağırlıqlara tab gətirməlidir. Camalda nə xoşuma gəldi? Onun elmə, sa- vada, həyata dərin meyli. Camal, sözün yaxşı mənasında təm- kinli şairdir, bu, onun misralarını yersiz hay-küydən, pafosdan, obraz ədasından təmizləyir. Adətən təmkinli sözü ilk baxışda laqeydlik, quruluq, soyuqluq assosiyası kimi səslənir. Mən xoşagəlimlik, necə olursa-olsun ürəyə yol tapmaq məqsədini güdən yalançı davranış təmkinini yox, istiqanlı, kövrək təmkini nəzərdə tuturam. Bax, buna görədir ki, Camal sözləri qənaətlə «xərcləyir», hökm vermir, heç nəyi sübut etməyə çalışmır. Onu da deyim ki, qənaətcillik bəzən Camala baha başa gəlir— oxucunu çox götür-qoy etməyə, misra üstündə «tər tökməyə» məcbur edir. Buna körə gənc şairi tənbeh etməyə dəyməz.
Seçilmiş əsərləri
Məncə (bəlkə də hələlik) Camalın ilk proqram şeiri «Dərinləşmək istəyirəm»dir. Boğulsun içimdə Xırda-xuruş tör-töküntü. Bir məhəbbət dərinləşmək istəyirəm, Bir məhəbbət dərinləşmək.
Çox gözəl arzudur, bütün yazıb-yaratmaq istəyənlərə məxsusdur. Bu misralardan əsl sənət eşqi ilə çırpınan bir ürəyin səda- sını eşidirəm. İndi görün, ucalıqla bizim torpaq necə doğmalaşır, bir- ləşir: Salxım bulud Torpaq dadır, Mavi dəniz torpaqdadır. Camalın bu şeirlərində məni ən çox sevindirən torpaqla göyün bağlı olması hissidir. Camalın ilk dəfə oxuduğum şeirləri mənə çox ümidlər verdi. İnana bilmirəm ki, bu ilk təəssüratın nəticəsi kimi köçəri olacaq. Bəzən bircə şeir belə, hətta bir neçə misra belə oxucunu «məcbur» edir ki, müəllifi yadda saxlasın, bu imza sevincini, ümidini, arzularını bölüşməkdə nə vaxtsa, ona hökmən gərək olacaq. İnanıram ki, olacaq. «Azərbaycan gəncləri» qəzeti, 15 aprel 1969.
NAXÇIVANDA YAŞAYAN ŞAİRLƏRİN ƏSƏRLƏRİ HAQQINDA BƏZİ QEYDLƏR
Yüklə 2,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|