Nəsr əsərləri
Yüklə 2,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
Seçilmiş əsərləri
– onun əsərlərini dərindən öyrənmək ola bilər. Yazılmış tari- xindən asılı olmayaraq bütün bu yeni şerlər üçün sevimli şairə dönə-dönə təşəkkür etməliyik. Əziz müəllim, yeni əsərlərinizi gözləyirik, səbrsizliklə gözləyirik!
O vaxt balaca uşaqdım. Sinifdə Mayakovskinin «Yaxşı nədir, pis nədir?» əsərini keçirdik. Biz hələ tərcümənin nə ol- duğunu bilmirdik. Müəllim deyəndə ki, bu əsəri Rəsul Rza tər- cümə etmişdir, hamımız təəccübləndik. Çünki bizə elə gəlirdi ki, Mayakovski hər dildə, o cümlədən, bizim dildə də yaza bilir. Məncə bu hissin səbəbi məhz əsərin gözəl tərcümə olunması idi. Bundan sonra biz Rəsul Rzanın öz əsərlərilə tanış olmağa başladıq. İndi bizim sinfin uşaqları, yəni Rəsul Rzanın o vaxtkı balaca oxucuları şairin yaradıcılığı kimi boy atıb böyümüşdür. Aralarında mühəndis də, həkim də müəllim, də aspirant da var. Bu uzun illərdə onların heç biri öz şairlərindən ayrı olmamış- dır. Onlar indi Rəsul Rzanın kamilləşmiş yaradıcılığını əsərbə- əsər izləyirlər. Rəsul Rza məhz belə şairdir. Onun kitablarının hamısını birdəfəlik oxuyub kənara qoya bilmirsən. Dəfələrlə onlara qayıtmalı olursan və hər dəfə oxuyanda, sənə elə gəlir ki, əsər daha dərinləşmiş, mükəmməlləşmişdir, elə bil şair onu yenidən yazmışdır. Hətta bəzən şairin əzbər bildiyin şeirini də sənə məlum olmayan sirli bir hisslə yenidən oxuyursan. İndi onun bəzi şeirləri kimi, «Lenin» poemasından heç ol- masa bir qədər əzbər bilməyən adamı təsəvvürə gətirmək çətin- dir. «Lenin» poemasının «Azərbaycan» jurnalında çap olun- duğu vaxt yaxşı yadımdadır. Bu, biz tələbələr arasında böyük Seçilmiş əsərləri
bir hadisəyə çevrilmişdi. Oxucu çoxdan gözlədiyi monumental bir əsərə yiyələnmişdi. Bu əsər ona görə təsirli idi ki, Mayakovski kimi nəhəng bir şairin eyni mövzuya həsr olunmuş əsərindən sonra yazıl- mışdı. Bu fədakarlığı ilk dəfə edən Rəsul Rza idi. Rusiyanın ən görkəmli alimləri belə dönə-dönə söyləmişlər ki, Leninə həsr olunmuş poemaların hamısından daha çox Rəsul Rzanın poemasından zövq alırlar. Bu, böyük və layiqli qiymətdir. Lenin kimi misilsiz bir dahi haqqında əsər yazmaq dərin ilhamla, təxəyyüllə yanaşı, böyük intellekt, dünya mədəniyyəti- ni, xalq həyatını dərindən öyrənməyi tələb edirdi. Rəsul Rza yaradıcılığının bütün mürəkkəbliyi bu əsərində özünü tam mənasilə göstərə bilmişdir. Ümumiyyətlə, Rəsul Rza mürəkkəb yaradıcılığa malik şairdir. Çox sadə, ürəyə ya- tımlı, tez qavranılan şeirlərdən tutmuş, hazırlıq tələb edən bö- yük polifonik əsərlər müəllifinin yaradıcılıq rəngarəngliyini, «Lenin» poemasında daha aydın görə bilərik. Poemanın əvvə- linci fəsillərində şair özü danışır. Get-gedə rənglər, səslər ço- xalır, şair obrazı ilə xalq obrazının necə birləşdiyini hiss etmir- sən. Sənə elə gəlir ki, Lenin haqqında bütün xalq danışır. Şairin xalq qəlbini nə qədər dərindən bildiyini get-gedə daha çox hiss edirsən. Xüsusən, axırıncı fəsillərdə Leninin vəfatı ilə əlaqədar yerlərdə xalq ağılarının tamamilə yeni səpkidə və necə gözəl səsləndiyinə heyran olursan. Poemada şairin ən böyük müvəffəqiyyəti Leninin nəhəng və canlı obrazını yarada bilməsidir. Burada Lenin musiqini, rəsmi, ədəbiyyatı, bir sözlə, insan idrakının bütün nailiyyətlə- rini sevən sadə və böyük bir insan kimi görünür. «Apposiona- ta» fəsli buna parlaq misaldır. Burada şair dərin musiqi biliyilə səslərin təsviri kimi çətin bir məsələnin öhdəsindən gəlir. O, Bethoven dühasının yaratdığı musiqinin bütün dönüşlərini, gu- şələrnni, səslərin çılğın üsyanını, sakitləşib donmasını, hisslərin
Seçilmiş əsərləri
bir-birini əvəz etməsini dərindən duyaraq bədii şəkildə göstərə bilmişdir. Biz bu fəsildə Lenini dahi rəhbər, həm də təbir caizsə, dahi bir dinləyici kimi görürük. Şair «Lenin» poemasın- dan sonra «Füzuli» poemasından gözəl parçalar çap etdirmiş, Mikayıl Müşfiqin ehtiraslı təbiətini təsvir edən poema yazmış- dır. Onun beynəlxalq mövzuya, müasir həyatımıza, addımbaşı insanı düşündürən ən vacib məsələlərə həsr olunmuş yeni şeirləri xüsusi bir sənətkarlıqla yazılmışdır. Rəsul Rza, eyni zamanda, nasir, tənqidçi, dramaturq və ssenaristdir. Rəsul Rza yaradıcılığının biz gənc ədəbi nəslə təsiri bö- yükdür. Onun yaradıcılığı gözəl təcrübə məktəbidir. Söz üstündə əsmək, obrazlı formada demək, vəzni fikrə tabe etdirmək, onu ölçü çərçivəsində sıxılmağa qoymamaq ki- mi məsələləri biz məhz Rəsul Rzadan eyrənməliyik. «Ədəbiyyat və incəsənət» qəzeti 21 may 1960
BİR GÜN QAPIM DÖYÜLDÜ...
İçəri çox utancaq bir oğlan daxil oldu. Onu ruhunca tanı- dım. Bildim ki, belə adam şair ola bilər. Əlbəttə, şairlər müxtə- lifdir: Mayakovski kimi ipə-sapa yatmayanlar da var. Əhməd Cəmil kimi gözə görünmək istəməyənlər də. Vaqif İbrahimov şeirlərini mənə verdi. Oxudum, onun bütün şeirləri özünə oxşayır. Ona avtobioqrafiya yazmaq lazım deyil. Onun bütün gənclik temperamentini, fikir emosiyasını isə biz Vaqifin şeirlərində görürük. Bir sözlə Vaqifi tanımaq üçün onun özündən çox şeirlərinə baxmaq lazımdır. Burada onun daxili bioqrafiyası, yaşı, meyli, zövqü, həyata, ədəbiyyata münasibəti vardır. Vaqifin bir sıra şeirləri oxuculara tanışdır. Amma şairin ilk baharını – ən sevimli, təsirli, yaddan çıxmaz baharını gör- Yüklə 2,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|