Nəsr əsərləri
Yüklə 2,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
Seçilmiş əsərləri
Mən qoynu laləli, Gur şəlaləli, Qəlbi təranəli bahar olsam da, Demədim ki, baharam. Mən ətir havalı, Coşğun səmalı, Göyərçin yuvalı bahar olsam da, Demədim, demədim ki, mən baharam. Mən elin önündə sinəmi açdım, Torpağın döşünə bənövşə sancdım. Ətir nəfəsimi aləmə saçdım, Ellər özü dedi ki, sən baharsan! Çox gözəl şeirdir! Bahar haqqinda, bahar çiçəkləri qədər şeirlər yazılmışdır. Bu şeirin isə öz rəngi, öz ətri vardır. Forma tapmaq, misraya hiss aşılamaq, sözün musiqisini eşitmək belə olur. İkinci bəndə fikir verin. Burada bahar başqa tərəfdən işıqlandırılır. Başqa cizgilərlə göstərilir. Bəndin axı- rıncı misrası birinci bəndin axırıncı misrası kimi yenə də təkrar edilir. Lakin az və böyük əhəmiyyətli fərqi vardır. Bəlkə də başqa şair olsaydı ikinci bəndin axırında birinci bənddəki axı- rıncı misranı eynilə işlədərdi. Yox, bu həssas şairi razı salmır. O, misranı inkişaf etdirir. Görün necə yazır. Birinci bəndin axırıncı misrasını yada salaq: «Demədim ki, baharam». Şair onu belə dəyişdirir: «De- mədim, demədim ki, mən baharam». Birdən-birə misrada iki vurğu, iki akkord əmələ gəlir ki, bu da şeirin emosional və musiqi qüvvəsini artırır. Üçüncü və axırıncı bəndə fikir verək. Burada artıq «çoxpilləli», dalbadal axıb tökülən qafiyələr yoxdur. Əvvəlinci bəndlərdə misralar qəsdən qırılmışdırsa, burada əksinədir— onbirlik bütövdür. Bayaqkı qısa-qırçın misralı bəndlərdən sonra bütöv on bir hecalı axırıncı bəndin xüsusi funksiyası
Seçilmiş əsərləri
vardır. Şair bu bənddə artıq öz sinəsini elə tamamilə açmış, hər yerə ətir saçmış bahardan bəhs edir. Bahar artıq təbiətin ayrı- ayrı guşələrində yox, hər yerdə hökm sürür. Bunun üçün də misralar şairin yazdığı kimi, bütöv və vüsətli olmalı idi. Şeir gözlənilməz bir sonluqla bitir:
Ellər özü dedi ki, sən baharsan! Bu çox tutarlı sonluqdur. Bir misra belə artırmaq olmaz. Mənim bu şeir üzərində geniş dayanmağım təsadufi de- yildir. Bu şeirdən xüsusən Naxçıvan şairləri, o cumlədən, Kə- malənin özü də öyrənməlidir. Axırıncı sözlər bir qədər gülməli görünsə, də, müəyyən bir məqsədlə deyilmişdir. Çünki Kəma- lənin bütün şeirlərində belə məzmun və onu əks etməyə qadir lazımi formaya rast gəlmirik. Gərək Kəmalə qazandığı qələ- bədən bir qarış belə geri çəkilməsin. Daha yüksək zirvələrə doğru can atsın. Belə olarsa, onun istedadı daha çox açılar. O, bizim ədəbiyyata daha gözəl lirik şeirlər verə bilər. Hüseyn Razi Naxçıvan filialının nisbətən yaşlı nəqlinə məxsusdur. O, «Buludlar arasında» adlı böyük həcmli povestin, bir neçə şeirlər kitabının müəllifidir. Onun «Şeir yazmaq istəsən» əsəri şairin öz yaradıcılıq proqramı kimi səslənir. Bu şeirdə rəğbət doğuran narahatlıqdır, kainatı bütün rəngi, istisi, ahəngi, harmoniyası ilə oxucuya çatdırmaq arzusu, çırpıntı, ehtiras, emosiyadır. Şeirin əvvəlinci və yekun bəndini misal gətirmək istəyirəm: Əvvəlinci bənd: Şair, əsil şeir yazmaq istəsən, Ətri min çiçəkdən alınmalıdır. Gücü fırtınadan, odu günəşdən, Sürəti şimşəkdən alınmalıdır. Sonuncu bənd: Yandıqca ilhamın alovunda sən, Seçilmiş əsərləri
Hər kəlmə süzülüb gələ ürəkdən, Belə şeirlərin canı bu gündən, Ömrü gələçəkdən alınmalıdır. Əlbəttə ki, Hüseyn Razi kimi illərlə şeir sahəsində işləyən bir şairin «ürəkdən, bu gündən» sözlərini qafiyə kimi işlətməsi qəribədir. Bu, bəlkə də gözdən qaçmış təsadüfi qüsurdur. Mə- sələ şeirin məğzindədir. Bəlkə də Hüseyn Razi götürdüyü mövzunu qoşmada de- yil, başqa çox imkanlı bir formada yazsaydı, fikrini daha yaxşı ifadə edə bilərdi. Buna baxmayaraq, demək lazımdır ki, bu, Hüseyn Razinin yaxşı şeirlərindəndir. Buradakı ləngərli axıcı- lıq, sal misralar və nurlu fikir oxucunu təsirləndirir. Hiss edir- sən ki, şair bu şeiri yazan zaman qəlbi bütün üfüqlər boyu açıl- mış, xəsislik etməmişdir. Şairin başqa şeirinə müraciət edək. Şeirin adı «Şahbuz»dur. Şeir Naxçıvanın gözəl təbiətinə, səfalı mənzərələrinə həsr edilmişdir. Oxuyanda hiss edirsən ki, şair doğma yurdumuzun bu guşələrini həm gözü, həm qəlbi ilə görmüş, onu duya-duya, sevə-sevə qələmə almışdır. Bu şeirin yaxşı cəhətlərini qeyd etməklə bərabər demək lazımdır ki, şeirdə hadisələrin sadalanması oxucuya xoş gəlmir. H.Razi çalışır ki, təsvir etmək istədiyi sahəni geniş planda götürsün. Konkretlik, detal onu o qədər də maraqlandırmır. Elə buradan da sadalama başlayır. «Qaçaq Nəbi Salvartıdan Adlayırmış Batabata. Şığıyarmış boz atında Aynalını ata-ata...». və s. Şeirdə lüzumsuz sadalama həmişə kompozisiya dağınıqlı- ğına gətirib çıxarır. H.Razinin son şeirlərindəki poetik həyəcan göstərir ki, başqa janrlara keçməsinə baxmayaraq, o, poeziya aləmini tərk etməyəcək, dəyərli şeir və poemalar yazacaqdır.
Yüklə 2,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|