Mühazirə konspekti
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mühazirə -4 Elektrokardioqrafiya və elektrokardioqraflar.
| 2.
Defibrilyatorlar Ürəyin öz funksiyasını yerinə yetirmək üçün onu təşkil edən hissəciklərin işləmə ardıcıllığı təmin edilməlidir. Bu hissələrin işləmə ardıcıllığı mərkəzi sinir sistemindən gələn impulsların köməyilə həyata keçir. Hər hansı bir səbəbdən ürəyin fəaliyyətində qüsur yaranarsa (onu təşkil edən hissəciklərin işləmə ardıcıllığının pozulması) bu fibrilyasiya ilə aradan qaldırılır. Ürəyi bu vəziyyətdən çıxarmaq üçün ona müəyyən təsir edilməlidir ki, bu təsir nəticəsində ürək öz normal rejiminə keçsin. Bu təsir hasil edən aparat defibrilyator deyilir. Təcili yardım maşınlarında və stasionar halda elektrik enerjisi sayəsində yuxarıda göstərilən qurğudan istifadə edilir ki, buna da defibrilyator deyilir. Defibrilyator yüksək gərginlikli (kilo votlarla), kiçik cərəyanlı (mikro və mili amperlər), yüksək tezlilli impulslar ardıcıllığı hasil edir. Bu impulsların ürəyə təsiri xüsusi izolyasiyaya malik sinə elektrodlar vasitəsilə yerinə yetirilir. İmpulsların elektrodlara verilməsi düyməsi elektrodların üzərində yerləşdirilir. 15 Mühazirə -4 Elektrokardioqrafiya və elektrokardioqraflar. Orqanizmin hər hansı bir orqanının öyrənilməsi müəyyən metodlar vasitəsilə həyata keçirilir ki, əgər bu metodlar elektrik hadisələrindən asılıdır. Elektrokardioqrafiya ürəyin elektrik aktivliyini tədqiq edən metoddur. Ürəyin elektrik aktivliyi Eytxoven tərəfindən öyrənilmişdir. Eytxoven öz tədqiqatlarında qalvonometrdən istifadə edərdi. Ürəyin elektrik tədqiqatları zamanı alınan əyrilərə elektrokardioqrammalar deyilir. Həmin cihazlar isə elektrokardioqraflar adlanır. Eytxovenin tdqiqatlarının onun adı ilə bağlı bərabər tərəfli üçbucağın təpə nöqtələri arasındakı potensiallar fərqini ölçməklə apardı. Bu potensiallar fərqi elektrokardioqrafiyanın əsasını təşkil edir. Ürəyin fəaliyyəti mərkəzi sinus düyünündə vektorun fəzada cızdığı qapalı əyri ilə müəyyən edilir. Eytxovenə görə fəza qapalı əyrisinin Eytxoven üçbucağı müstəvisindən proyeksiyaları öyrənilməlidir.Bu əyir aşağıdakı şəkildə göstərilib. P T Şəkil 1. Eytxoven üçbucağı Ürəyin fəaliyyətini əks edən vektorun çızdığı əyridə s ilgək var. Onlar P, T, QRS ilgəkləridir. Elektrokardioqrafik siqnal: R P T S Q Şəkil 2. Elektrokardioqrafik siqnal Qeyd olunmuş həmin siqnal elektrokardioqramma adlanır. Elektrokardioqraflar Eytxoven üçbucağının hər hansı bir tərəfindəki proyeksiyanın dəyişilməsini qeyd edir. Qryd lazımdir ki, çox kanallı elektrokardioqraflar baxdığımız vektorun ayrı-ayrılıqd proyeksiyalarının dəyişdirilməsinin qeydiyyatını aparır. Vektor elektrokardioqraflar isə bu proyeksiyalardan alınmış vektorun dəyişilməsini qeydiyyatını aparır. T P 16 Elektrokardioqrafiyada elektrodların qoşulma yeri və şəkilndən asılı olaraq starndart, gücləndirilmiş, sinə elektrodlarını bir-birindən fərqləndirirlər. Standart qoşulma ətraflar üzərində aparılır. Bu zaman 3 ətrafdan istifadə edilir və IV ətraf neytral nöqtə kimi götürülür. Aşağıdakı şəkildə standart elektrodların qoşulma sxemi verilmişdir: I R III II N F Şəkil 3. EKQ-da standart elektrodların qoşulma sxemi I qoşulma sxemində sol əllə sağ al arasındakı biopotensiallar fərqini, II qoşulma sxemi sağ əllə sol ayaq, II qoşulma sxemi isə sol əllə sağ ayaq kimi göstərilmişdir. Bütün qoşulma sxemlərində neytral elektrodun qoşulduğu yer mövcuddur. Standart qoşulma sxemində alınan siqnallar gücləndirilmiş elektrodların qoşulma sxemlərinə nəzərən kiçik olur. Bu baxımdan müassir kardioqrafiyada gücləndirilmiş qoşulma sxemlərindən daha çox istifadə olunur. Gücləndirilmiş elektrodlardan istifadə etmənin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, hər hansı bir ətrafın digər 2 ətrafa nəzərən potensiallar fərqi qeyd olunur. Belə sxemlərədə birləşdirilmiş elektrodların potensiallarının eyniləşdirlməsi məqsədilə əlavə müqavimətlərdən istifadə edilir və a,V hərfləri ilə işarə olunur. Aşağıdakı şəkildə gücləndirilmiş elektrodların qoşulma sxemləri verilmişdir. aVL aVR V aVF Şəkil 4. EKQ-da gücləndirilmiş elektrodların qoşulma sxemi Şəkildən göründüyü kimi, sağ əlin biopotensiallarının, sol əl və ayağa nəzərən müəyyən edilir, sol əlin biopotensialları sağ əl və sol ayağa, sağ ayağın biopotensialları hər iki yuxarı ətrafa nəzərən qeydiyyatı aparılır. Gücləndirilmiş elektrodlardan qoşulma sxemindən biri də sinə elektrodlardan istifadə sxemidir. Bu zaman hər 3 ətrafın L R N F L N R L F R L F N R L F N 17 potensialları eyniləşdirilir və alınmış nöqtəyə nəzərən sinə də yerləşdirilən elektrodun qeyd etdikləri biopotensiallar araşdırılır. Sinə elektodlarından istifadə etdikdə tədqiqat nöqtlərinin sayı 6 götürülür. Bu tədqiqatı aparmaq üçün ya 1 elektrod məlum trayektoriya üzrə yerdəyişməyə məruz qalaraq aparılır və ya 6 sinə elektrodundan istifadə edilir. Elektrokardioqrafik siqnalın aşağıdakı normal göstəriciləri var. Ən böyük amplitud R dişciyinə məxsusdur, 1-2mV tərtibindədir. P dişciyinin amplitudu 0.1-015 mV tərtibindədir. T-dişciyinin amplitudu 05-0.6 mV tərtibində olur. Ürəyin fəaliyyətinin periodik xarakter daşımasına baxmayaraq elektrokardioqrafik siqnalın təsvirini ürəyin əsas fəaliyyətinin hazırlıq dövründən yəni, Pdişciyindən başlayaraq verilməsi məsləhət görülür. Elektrokardioqrafik siqnalda analiz predmeti olraq dişciklərin amplitud qiyməti, onların nisbəti, dişciklərin davametmə və fasilə müddətləri və onların nisbəti ola bilər. Prinsip etibarilə kardioloji siqnalın kompleks şəklində və avtomatlaşdırılmış aparıla bilər. Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|