Mühazirə konspekti
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Mühazirə -9 . Reoqraf
“Reo” yunan sözü olub, “axın” deməkdir və adına uyğun olaraq qan axının, daha doğrusu orqanizmin qanla təchizatını tədqiq edən cihazdır. Onların köməyilə orqanizmin və ya hər hansı bir orqanda qan dövranı qeyri invaziv üsulla öyrənilir. Bu üsul reoqrafiya adlanır və ya impedans pletezmoqrafiya adlanır. Göstərilən üsulda istifadə edilən siqnallar reoqrafik siqnallar, cihazlar isə reoqraflar adlanır. Metodun əsasını toxumaların qanla təmin olunmasından asılı olaraq onların elektrik müqavimətinin dəyişməsi təşkil edir. Damarlarda qan axını dəyişkən xarakter (pulsvari) daşığıdığından reoqrafik siqnal da puls xarakterindədir. Qeyd edək ki, tədqiq olunan orqanın müqavimətinin dəyişməsi (qan təminatı ilə əlaqədar olaraq) orqanın müqavimətinin 0.5-1%-ni təşkil edir. Bu səbəbdən də reoqrafik ölçmələrin dəqiqliyi kişik olur. Reoqrafik tədqiqatlar vasitəsilə arterial qan təchizatının, arterial damarların tonusunun, venaya qan axınının, mikroqan dövranı, zərbə və dəqiqlik qan dövranının həcmini və s. qiymətləndirməyə imkan verir. Qeyd etmək lazımdır ki, reoqrafik tədqiqatlarla paralel (sinxron) elektrokardioqrafik tədqiqatlarında aparılması ürəyin sağ və sol mədəciklərin vəziyyətini tədqiq etməyə imkan verir. Tədqiqatın 2 kanallı qeydiyyat aparatı vasitəsilə apardıqda bədənin sağ və sol qan damarlarının assimetriyasının qiymətləndirməsinə imkan verir. Elektrodların yerləşməsindən asılı olaraq mərkəzi və orqanların reoqrafiyasını bir-birindən fərqləndirirlər. Mərkəzi reoqrafiya aorta və ağciyər arteriyasının reoqrafiyasıdır. Orqanların reoqrafiyasına isə reoensofoloqrafiya, reogeopotoqrafiya, reovozoqrafiya daxildir. Reoqrafiyada 3tip elektrodlardan istifadə edilir: 1- Düzbucaqlı (ağciyər, qaraciyər, ətraflar); 2- Dairəvi (reoensofoloqrof) 3- Lentvari (bədənin və ətrafların) Reoqrafik tədqiqatlarda ostofadə edilən elektrodların 2 cür qaşulma sxemi işlədilir: 1- Bipolyar 2- Tetrapolyar Aşağıdakı şəkildə bipolyar qoşulma sxemi göstərilmişdir: U Şəkil 1. Reoqrafın bipolyar qoşulma sxemi Şəkildən göründüyü kimi obyektdə müqavimətin dəyişməsini ölçmək üçün cərəyan axıdılır və elektrodlar arası dərginlik düşgüsü (gərginlik düşgüsünün dəyişməsi) dəyişdikdə qeyd olunur. Obyektin müqavimətilə ardıcıl elektrod-dəri müqavimətində E 2 R U E 1 30 qoşulmuşdur. Ölçmə prosesi zamanı bu keçidlərdə də düşən gərginlik ölçmə nəticəsinə təsir edir. Beləliklə də,ölçmə dəqiqliyi azalır. Qeyd etmək lazımdır ki, ölçmə dəqiqliyinə ham də obyrktdən axıdılan cərəyanın qiyməti də təsir edir. Deyilənlərə müvafiq olaraq ölçmə dəqiqliyini artırmaq məqsədilə elektrodların tetropolyar qoşulma sxemlərindən istifadə edilir ki, bu sxem aşağıda verilir: i U Şəkil 2. Reoqrafın tetrapolyar qoşulma sxemi Şəkildən göründüyü kimi bu qoşulma sxemində 4 elektroddan istifadə edilir, kənaq elektrodlardan zondlayıcı elektrod axıdılır. Orta elektrodlardan isə potensiallar fərqinin ölçülməsi üçün istifadə edilir. Tetrapolyar qoşulma sxemli reoqrafın sadələşdirilmiş struktur sxemi aşağıdakı şəkildə verilmişdir: U Şəkil 3. Tetrapolyar qoşulma sxemli reoqrafın sadələşdirilmiş struktur sxemi Burada generatorun hasil etdiyi dəyişən cərəyan BO-dən qovulur, ölçmə elektrodlarından gələn reoqrafik siqnal gücləndirilir, dedektə olunur. Dedektə edilmiş siqnal alşaq tezlikli süzgəcdən keçərək qeydiyyat qurğusuna verilir. Aşağıdakı şəkildə “R4-02” reoqrafın struktur sxemi verilmişdir: ΔR d(ΔR)/dt R r Şəkil 4. R4-02 tipli reoqrafın struktur sxemi Burada, G-generator, KQ-kalibrləmə qurğusu, GQ-giriş qurğusu, SD m -sinxron demodulyator,ATG-alçaq tezlikli generator,ATS-alçaq tezlik süzgəci,ASQ-avtomatik ~ G › ~ G BO › D ATS G BO KQ D GQ ATS ATG 2 SCG SD m ATG 1 ARÇ ASQ 31 sakitləşdirmə qurğusu,SCG-sabit cərəyan gücləndiricisi,ARÇ-analoq-rəqəm çeviricisi, D-diferensiallayıcı. Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|