Microsoft Word ulker dissertasiya docx

69 

 

2) 

Problemin 

aid 

olduğu 

obyektin 

gələcək 

vəziyyətinin 

proqnozlaşdırılması. 

3) 

Ə

sas məqsədlərin müəyyən edilməsi. 

4) 

Problemlərin  mövcud  olduğu  sosial-iqtisadi  sistemin  təhlilinin 

aparılması. 

5) 

Problemin  həlli  yollarının  araşdırılması  və  bu  zaman  maksimal 

alternativ yolların müəyyənləşdirilməsi. 

6) 

Ə

n optimal həll yolunun seçimi. 

7) 

Seçilmiş  həllin  səmərəliliyinin  təyini  və  proqramın  reallaşdırılması 

üzrə təkliflərin hazırlanması. 

Hər bir proqramın həyata keçirilməsi onun dəqiq təhlilindən sonra başlanılır. 

Dövlət idarəçiliyinin sosial-iqtisadi dinamikası öz əksini aşağıdakı dörd əsas 

formada həyata keçirilən milli proqramlaşdırmada tapır

44

:  

o

  böhranlı  fazaların  daha  az  müddədə  və  az  itkilərlə  ötüb  keçməsi  üçün 

dövlətin  resurslarının  səfərbər  edilməsinə  imkan  verən  milli  əks  böhran 

proqramları;  belə  proqramlar  çoxdur,  genişdir,  lakin  zaman  üzrə 

məhduddurlar;  

o

  dövlətin və cəmiyyətin resurslarını innovasiya yarıb keçməsinin bir və ya bir 

neçə qovşaq istiqamətlərində təmərküzləşdirən milli proqramlar;  

o

  milli  proqramlara  nisbətən  daha  məhdud  fəaliyyət  sferasına  malik  olan  və 

müstəqil və ya proqramın elementi kimi çıxış edən milli layihələr;  

o

  bu və ya digər sferada konkret problemlərin həllini təmin edən beynəlxalq, 

regional və ya korporativ səviyyədə məqsədli proqramlar. 

Son  illərdə  Qərb  ədəbiyyatında  dövlətin  milli  gücü,  birincisi,  dövlətin 

beynəlxalq  miqyasda  iqtisadi,  maliyyə,  elmi-texniki  tərəqqidə  xidməti,  ikincisi, 

beynəlxalq  böhran  və  ekstremal  şəraitdə  onun  davamlılığı,  üçüncüsü,  “milli  güc” 

arxalanaraq  beynəlxalq  miqyasda  milli  maraqları  reallaşdıra  bilmək  imkanları  ilə 

müəyyənləşir.  Bu  baxımdan  yanaşsaq  dövlət  proqramları  hər  tərəfli  istiqamətdə 

                                                            

44

Proqnozlaşdirma, strateji planlaşdirma və milli proqramlaşdirma (dərslik) Bakı 2010, səh 89 

---

70 

 

ş

axələnməlidir  ki,  priotet  sahələrdəki  çatışmazlıqları  dəff  edə  bilsin.  “Azərbaycan 

2020:  gələcəyə  baxiş”  inkişaf  konsepsiyasında  dövlət  proqramları  aşağıdakı 

aspektləri özündə birləşdirir: 

1.

  Mövcud vəziyyət – Dövlətin hal-hazırki durumu; 

2.

  Müasir  çağırışlar  -  Qloballaşma  şəraitində  innovasiya  fəaliyyətinin 

keyfiyyətcə yeni müstəvidə genişlənməsi; 

3.

  Strateji baxış və əsas prioritetlər; 

4.

  Yüksək  rəqabətqabiliyyətli  iqtisadiyyata  doğru  hərəkət  -  Səmərəli 

dövlət  tənzimləməsinə  və  yetkin  bazar  münasibətlərinəəsaslanan 

iqtisadi 

modelin 

formalaşması, 

iqtisadiyyatın 

strukturunun 

təkmilləşdirilməsi,  qeyri-neft  sektorunun  inkişafı,  elmi  potensialın  və 

innovasiya fəaliyyətinin dəstəklənməsi; 

5.

  Nəqliyyat,  tranzit  və  logistika  infrastrukturunun  təkmilləşdirilməsi. 

Bölgələrin tarazlı inkişafı; 

6.

  nformasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı və informasiya 

cəmiyyətinə keçidin təmin edilməsi; 

7.

  nsan  kapitalının  inkişafı  və  səmərəli  sosial  müdafiə  sisteminin 

qurulması; 

8.

  Qanunvericiliyin  təkmilləşdirilməsi  və  institusional  potensialın 

gücləndirilməsi; 

9.

  Vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı; 

10.

 Mədəni irsin qorunması və səmərəli idarə edilməsi; 

11.

 Ətraf mühitin qorunması və ekologiya məsələləri. 

Dövlətin  idarəçilik  prinsiplərin  daxilində  reallaşan  proqramlar  inkişafın 

maksimum səviyyəsini hədəf qoymuşdur. Şüpəsiz ki, bölgədə reallaşan bir sıra iri 

layihələr  ölkəmizin  çevik,  dayanıq,  güclü  rəqabət  qabiliyyətli  olmasına  işarə  edir. 

Dövlətin  idarəçiliyinin  düzgün,  dəqiq  və  vaxtında  yerinə  yetirilməsi  cəmiyyətin 

müsbət  istiqamətdə  formalaşmasına  təkan  vermişdir.  Deyilənləri  əyani  sübut  kimi 

---

71 

 

aşağıdakı cədvəldə(3.3.1.) əhalinin gəlirləri və xərclərindəki dəyişiklikdə nəzərdən 

keçirək

45

: 

 

Cədvəldə 3.3.1. 

Göstərici 

2008 

2009 

2010 

2011 

2012 

2013 

2014 

Gəlirlər-cəmi (mln.manat) 

20735.4 

22601.1  25607.0  30524.6  34769.5  37562.0  39360.7 

lkin gəlirlər (mln.manat) 

16979.5 

19215.6  22126.5  26861.9  31181.4  33830.0  35276.8 

işçilərə əmək ödənişləri (mln.manat) 

5871.7 

6377.8 

7027.3 

8020.0 

9224.9  10077.0  10721.9 

sahibkarlıq fəaliyyətindən  

gəlirlər (mln.manat) 

10881.3 

12625.2  14725.0  18543.9  21140.8  22801.5  23595.8 

mülkiyyətdən gələn 

gəlirlər (mln.manat) 

226.5 

212.6 

374.2 

298.0 

815.7 

951.5 

959.1 

Alınmış cari və əsaslı 

transferlər (mln.manat) 

3755.9 

3385.5 

3480.5 

3662.7 

3588.1  3732.0 

4083.9 

Xərclər-cəmi (mln.manat) 

15891.9 

17417.6  19251.5  22184.0  24564.0  28021.2  31268.2 

Son istehlak xərcləri (mln.manat) 

13286.2 

15048.9  16528.5  19216.0  21389.9  24150.0  27069.6 

Ödənilən cari transferlər (mln.manat) 

2321.7 

2111.8 

2202.0 

2619.5 

2872.7  3370.5 

3435.9 

Qənaətlər (mln.manat) 

4843.5 

5183.5 

6355.5 

8340.6 

10205.5  9540.8 

8092.5 

Qeyri-maliyyə aktivlərin 

yığımı (mln.manat) 

478.2 

807.8 

874.1 

1165.3 

1593.6  1921.9 

2244.2 

Maliyyə aktivlərin yığımı (mln.manat) 

4365.3 

4375.7 

5481.4 

7175.3 

8611.9  7618.9 

5848.3 

Ə

halinin hər nəfərinə düşən 

gəlirləri (manat) 

2378.3 

2560.4 

2866.1 

3371.7 

3789.3  4040.3 

4180.6 

 

2015-ci  ilin  yanvar-fevral  aylarında  əhalinin  gəlirləri

cari  ilin  yanvar-fevral 

aylarında əhalinin gəlirləri 2014-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 5,0 faiz artaraq 

5,9  milyard  manat  təşkil  etmiş,  onun  hər  nəfərə  düşən  həcmi  618,0  manat  və  ya 

ayda  orta  hesabla  309,0  manat  olmuşdur.Bütün  icbari  və  könüllü  haqlar 

                                                            

45

http://www.azstat.org/MESearch/details 

---