Microsoft Word ulker dissertasiya docx
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
56
Azərbaycan Respublikasında Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi, Ə mək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Gənclər, dman və Turizm Nazirliyi, qtisadi nkişaf Nazirliyi, Mədəniyyət Nazirliyi, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi, Nəqliyyat Nazirliyi, Rabitə və nformasiya Texnologiyaları Nazirliyi, Sənaye və Energetika Nazirliyi, Təhsil Nazirliyi, Vergilər Nazirliyi, Xarici şlər Nazirliyi, Daxili şlər Nazirliyi, Səhiyyə Nazirliyi, Ədliyyə Nazirliyi, Müdafiə Nazirliyi fəaliyyət göstərir. Azərbaycan Respublikasında Dövlət Gömrük Komitəsi, Dini Qurumlarla ş üzrə Dövlət Komitəsi, Azərbaycan Respublikasının Milli Bankı, Dövlət Neft Fondu, Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin şləri üzrə Dövlət Komitəsi, Dövlət Statistika Komitəsi, Xarici Ölkələrdə Yaşayan Azərbaycanlılarla ş üzrə Dövlət Komitəsi kimi dövlət təşkilatları və komitələri fəaliyyət göstərir. Müstəqillik qazanana qədər Azərbaycanın dövlət idanəetmə aqaratında inzibati-amirlik sistemi hökm sürürdü ki, bu da idarəetmə prosesini mərkəzin direktivlərinə ciddi əməl olunmasını nəzərdə tuturdu. Məlumdur ki, inzibati-amirlik sistemi dövründə yerli şəraiti, imkanı və başqa amilləri mərkəzdən dəqiqliyi ilə görmək mümkün deyil. Lakin mərkəzdən verilən əmr, sərəncam, göstəriş səhv olsa belə, müəssisənin rəhbəri onu danışıqsız yerinə yetirməli idi. stehsal vasitələri üzərində dövlət mülkiyyəti mütləq inhisara, bürokratizmə, süründürməçiliyə səbəb olur, mürəkkəb, çoxpilləli idarəetmə aparatı yaradır. Bəzi hallarda idarə orqanlarında işləyənlərin sayı istehsal sahələrində işləyənlərin sayını ötüb keçir. Bu da süni surətdə xərclərin çoxalmasına və istehsalın səmərəliliyinin aşağı salınmasına səbəb olur. Milli iqtisadiyyatın inkişafında dövlət idarəetmə orqanlarının idarəetmə prosesi necə təşkil etməsindən və onların fəallıq, çeviklik göstərməsi dərəcəsindən çox asılıdır 39 .
olunmasının bütün səviyyələrində, o cümlədən istehsal sferasında əhəmiyyətli
39 Azərbaycan iqtisadiyyatı (dərs vəsaiti) Bakı 2011, səh 453 57
dəyişikliklər baş verdi. Hal-hazırki qarışıq iqtisadiyyata keçid dövründə qərar qəbuluna təsir göstərən amillər də dəyişikliyə məruz qalmışdır ki, bunu şərti olaraq iki dövrə bölmək mümkündür: 1. Müstəqillik qazanıldıqdan 1994-cü ilə qədər cəmiyyətin həyatının bütünsəviyyələrində çox kəskin böhran vəziyyəti yaranmışdı. Pulun sürətlə qiymətdən düşməsi, maliyyə-bank sisteminin və energi komqleksinin böhranı, stabil olmayan siyasi şəraitdə əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin aşağı düşməsi və ə razilərin itiriməsi vəziyyəti daha da qisləşdimiş və elə ağar şərait yaratmışdı ki, bu oqtimal qərarların qəbulunu olduqca çətinləşdirirdi. Böhranla əlaqədar olaraq strateji qərarların əksəriyyəti tam qeyri-müəyyənlik şəraitində qəbul olunurdu. Belə
sürətlə dəyişən
situasiyalarda mümkün
alternativləri müəyyənləşdirmək və onların nəticələrini qiymətləndirmək çox böyük çətinliklərlə üzləşirdi. 2. 1994-cü ildən sora Azərbaycanda siyasi vəziyyətin tədricən stabilləşməsi baş verdi. Hərbi əməliyyatların dayandırılması siyasi stabilləşmə üçün şərait yaratdı, iqtisadiyyatı tamamilə iflas olmaqdan qurtarmağa imkan verdi. Bu dövrdən başlayaraq xarici investisiyaların cəlb olunmasına, tədricən inflyasiyanın qarşısının alınmasına, neft sənayesinin köməyi ilə ölkənin iqtisadi inkişafına nail olmaq üçün əsasların yaradılmasına başlanıldı. Bütün bu amillər mümükün
alternativləri müəyyənləşdirməyə və qiymətləndirməyə, düşünülmüş, masional qərarların qəbul olunmasına şərait yaratmışdır. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, həm birinci, həm də ikinci dövrdə idarəetmə prosesi ilə bağlı vəziyyət hələ də çətin olmaqda davam edir, çünki ölkədə kifayət qədər yüksək ixtisaslı idarəçilik kadrları, qarışıqiqtisadiyyatı şəraitində idarə edə biləcək və qərar qəbul edə biləcək kadrları hazırlanmaqdadır. Bu həm müəssisə və təşkilatlara, həm də dövlət idarəetmə orqanlarına aid edilə bilər. Dövlət sektoru çərçivəsində yüksək səmərəliliklə və şəffaflıq qrinsiqi ə sasında qərar qəbulu üçün zəruri olan mexanizmlərin yaradılması hələ bu günə qədər də özünün laq başlanğıc mərhələsindədir. Bunun səbələrindən biri də ondan 58
ibarətdir ki, Azərbaycanda qərar qəbulu qrosesi hələ də əvvəllər olduğu kimi əsasən konkret şəxslərin iradəsindən asılı olur. Azərbaycandaidarəetməprosesinin məsuliyyətini, şə ffaflığını və səmərəliliyini təmin edən institusional struktur yaradılmalıdır. Bunun üçünqeyri- formal mexanizmlərin və qarşılıqlı münasibətlərinin üstünlük təşkil etməsinin səbəbləri daha ciddi şəkildə araşdırılmalı və bunun nəticəsində qərar qəbulu qrosesinin məsuliyyətliliyini, şəffaflığını və səmərəliliyini artırmağa kömək edən stimullar yaradılmalıdır. Xüsusi halda səlahiyyətlərin və vəzifələrin həvalə olunması mexanizmləri işlənib hazırlanmalı, sadələşdirilmiş, lakin rəsmi proseduralara uyğun qərar qəbulunun norma və proseduraları müəyyənləşdirilməli, qərarların ləğvinin səmərəli proseduraları müəyyən olunmalıdır. Eyni zamanda, işin ə laqələndirilməsini, şəffaflığını təmin etmək və səmərəliliyini yüksəltmək üçün prosedura və qaydalara, daha aşağı səviyyələrdə vəzifəsinə uyğun məsuliyyətli qərarlar qəbul etmək üçün səlahiyyətlərin həvalə olunması məsələlərinə yenidən baxılmalıdır. Dövlət idarəçiliyinin düzgün təşkili ölkədə iqtisadiyyatın inkişafının sürətlənməsinə təkan verən verən amillərdən ən vacibi hesab etmək olar. Belə ki, son 11 il ərzində ölkəmiz dünyada iqtisadi artım templərinə görə ən sürətlə inkişaf edən dövlətlər sırasında olmuş, bunu dünyanın mötəbər iqtisadi qurumları da təsdiqləmişdir. Davos qtisadi Forumu 2014-cü ildə Azərbaycan iqtisadiyyatını dünyada rəqabətqabiliyətliliyinə görə 38-ci yerə layiq görmüşdür. Azərbaycan dövləti müstəqillik, inkişaf yolu ilə gedir. Bir neçə il bundan ə vvəl dünyanı bürümüş iqtisadi və maliyyə böhranı, eyni zamanda, bölgədə baş verən xoşagəlməz hadisələr, toqquşmalar Azərbaycanın uğurlu inkişafına təsir etməmişdir. Son illər ölkədə həyata keçirilən düşünülmüş və düzgün iqtisadi idarəetmə nəticəsində ölkədə möhkəm maliyyə-iqtisadi baza yaradılmış, qeyri-neft sektorunun dinamik inkişafı və ölkə iqtisadiyyatının diversifikasiyası, regionların tarazlı inkişafı, səmərəli beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlıq, dünya iqtisadiyyatına Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|