Microsoft Word tagizade orxan doc

61 

 

 

 

sıra  sosial-iqtisadi  məsələlərləşərtləşir.  Bütün  bunlar  birlikdənəticə  etibariləşəx-

siyyətin, onun peşə-təşkilatçılıq qabiliyyətinin kompleks öyrənilməsini nəzərdə tutur. 

Bu zaman bir çox formalardan – anket məlumatlarından, söhbətlərdən, müşahidə və 

testləşdirmədəngeniş  istifadə  olunmalıdır.  Burada  hər  bir  formanın  öz  yeri 

vəəhəmiyyəti vardır. 

 Bazar  şəraitindəçoxlu  sayda  özəl  müəssisələrin  yaradılması  müəssisəəməkdaş-

ları  ilə  yuxarı  və  orta  səviyyə  rəhbərləri  arasında  bir  sıra  münasibətlərin  meydana 

çıxmasına səbəb olur. Göstərilən sahədəki daha mühüm məsələlərə aşağıdakıları aid 

etmək olar: 

- dar ixtisaslaşdırılmış  texniki bilik və vərdişlərin qarşısında idarəetmə  bilik və 

vərdişlərinin üstünlüyünün başa düşülməsi; 

- təşkilatın  varlığının  səmərəliliyini  artırmaq  və  heyətin  potensialının  istifadə 

edilməsi  vacibliyi  məqsədi  ilə  heyətin  düşünülmüş  və  rasional  idarə  edilməsinin 

vacibliyinin qəbul edilməsi; 

- idarəetmə və psixologiya sahəsində rəhbərlik üçün özünü təhsilin zəruriliyinin 

qəbul edilməsi; 

- təşkilatda  idarəetmə  və  hakimiyyət  sahəsində  davamlı  yayılmış  yanaşmalara 

qarşı kritik münasibətlərin formalaşması. 

Müəssisədə  heyətin  idarə  edilməsini  təkmilləşdirmək  üçün  ilk  növbədə  bu 

sahədə baş verən əsas yayınmalara diqqət yetirmək lazımdır. 

 Onlardan birincisi odur ki, təşkilatdaxili dəyişikliklərin reallaşdırılması zamanı 

və ya yeni müəssisənin yaradılması zamanı işçilərin münasibətlərindəki dəyişiklikləri 

və  heyətin  idarə  edilməsinin  yeni  sisteminin  yaradılması  zərurətini  rəhbərlər 

unudurlar. Məhz texnoloji maneələr təşkilatın mütərəqqi dəyişikliklərinin qarşısında 

durur,  kadrların  cariliyini  və  kollektivdə  qeyri-sağlam  psixoloji  atmosferi  aradan 

qaldırır.  

kinci geniş yayılmış yayınma – istənilən növ hakimiyyət müəyyən post tutmuş 

şə

xsə  avtomatik  olaraq  lazımi  şöhrət  və  avtoritet  gətirir,  həmçinin  onu  idarəetmə 

üçün lazım olan vərdiş və bacarıqla təmin edir. Elə buna görə də o qədər dargörüşlü, 

---

62 

 

 

 

kobud  rəhbərlər  olur  ki,  onlar  nəinki  xarici  ölkələrin,  hətta  ET -nin  heyətin  idarə 

edilməsi praktikasından istifadə etmirlər.  

Üçüncü geniş yayılmış yayınmanı belə ifadə etmək olar ki, texniki və mühəndis 

işçilər arasından çıxmış bir çox rəhbərlər idarəetmə vərdişlərini vacib saymırlar. Bu 

fikir  idarəetmə  dayaqları  əvəzinə  texniki  biliklərə  və  vəzifələrə  əsaslanan  dayaqları 

dağıdır,  bu  da  rəhbər  tərəfindən  böyük  sayda  tabelikdə  olanların  əvəzinə  onların 

vəzifələrini yerinə yetirməyə aparır. Başqa cür desək ənənəvi yayınmalar başqalarının 

bacarıqsızlığı üzündən işi təşkil edə bilmədiklərindən rəhbər tərəfindən böyük sayda 

qeyri-xətti vəzifələrin yerinə yetirilməsinə gətirib çıxarır.  

Kollektivin  fəaliyyət  və  varlığının  ümumi  şəkli  ilə  tanışlıq  zamanı  yeni  rəhbər 

fərdi psixoloji xüsusiyyət kimi ya neqativ moment və problemləri, ya da birinci növ-

bədə kollektivin normal fəaliyyət təzahürlərini qeyd edir. Məhz bu birinci təəssürata 

uyğun  olaraq  o,  gələcəkdə  kollektivin  sonrakı  idarə  edilməsini  quracaqdır.  Praktika 

göstərir  ki,  gənc  rəhbərlər  kollektiv  işin  vəziyyətinə  nadir  hallarda  obyektiv  qiymət 

verirlər.  Rəhbər  ilk  növbədə  kollektivin  və  təşkilatın  fəaliyyətinin  normal  prosesini 

təmin etməlidir.  

Rəhbərin fəallığı ona tabelikdə olanlar tərəfindən düzgün münasibətin formalaş-

masına kömək edər, heyətin səmərəli idarə edilməsi üçün baza yaradar.  

Hər  bir  işçi  hiss  etməlidir  ki,  o,  rəhbərliyi  üçün  bir  şəxsiyyət  kimi  maraqlıdır, 

rəhbər  onun  müvəffəqiyyət  əldə  etməsi  və  xidmətdə  irəli  getməsi  üçün  çalışır.  

Rəhbərin əsas diqqət verməsi lazım olduğu sahələrə aşağıdakılar aiddir: 

- işçilərin hamısının olmasa da əksəriyyətinin şəxsiyyəti ilə maraqlanmaq lazım-

dır; 

- əgər  arada  vasitəçi  yoxsa  tabelikdə  olanlarla  və  ya  başqa  işçilərlə  dostluq 

dərəcəsini təyin etmək lazımdır; 

- münasibətlər mümkün qədər təbii olmalıdır; 

- şəxsi  dəyanət  və  vəziyyətə  hörmət  edilməsi  tələbi  ilə  rəhbərlər  və  tabelikdə 

olanlar arasında müəyyən məsafənin saxlanılmasına çalışmaq lazımdır. 

Beləliklə, bazar iqtisadiyyatına keçidlə əlaqədar olaraq müəssisələrin əksəriyyəti 

xüsusi mülkiyyətə keçir, bunun da nəticəsində işçilər və rəhbərlər arasındakı istehsal 

---

63 

 

 

 

münasibətlərinin  transformasiyası  baş  verir.  Heyətin  səmərəli  idarə  edilməsi  üçün 

firmadaxili  münasibətlərin  optimal  sisteminin  yaradılması,  həmçinin  əməyin  qeyri-

maddi stimullaşdırılması birinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb edir. 

 

 

§3.2. «AZERBA JAN COCA-COLA BOTTLERS» Ltd-də idarəetmə  

biznes-proseslərin təhlili 

 

 

The Coca-Cola Company (

NYSE

: 

KO

) — 

Amerikanın

 yeyinti şirkəti olaraq, 

dünyanın  ən  iri  konsentrantlar,    şirələr  və  alkoqolsuz  içkilər  istehsal  edən  və 

malgöndərən  şirkətdir.  Daha  çox  tanınan  məhsulu  - 

Coca-Cola

dır

.  2007-ci 

ilin nəticələrinə görə 

Fortune 1000

 siyahısına daxil edilmişdir (83-cü yer). Yerləşdiyi 

şə

hər-gərargahı – Corciya ştatının paytaxtı - 

Atlantadır

. 

 

Mülkiyyətçiləri və rəhbərliyi 

Ş

irkət  ABŞ-ın  ən  iri  şirkətlərindən  biridir,  onun  səhmləri   

NYSE

 

meydançalarında  satışa  qəbul  olunub  və 

DJIA

 və 

S&P  500

  indekslərinə  daxil 

olunmuşdur. 

Yahoo!  Finance  məlumatlarına  əsasən  səhmlərin  67%-i    1302  institusional  və 

qarşılıqlı fondlara məxsusdur.  Onlardan ən iriləri aşağıdakılardır: 

• 

Berkshire Hathaway, Inc

 - 8,61%, 

• 

Suntrust Banks, Inc.

 - 3,68%, 

---