103
Fikrimizcə, həyata keçirilən məşğulluq strategiyasında gənclərin məşğulluq
probleminin həlli ilə bağlı məsələyə daha geniş yer verilməsi məqsədəuyğun
olardı. Belə ki, dövlət statistika komitəsinin məlumatlarına əsasən hazırda ölkə
ə
razisində 15-35 yaşda olan əhalinin sayı 3 milyondan çoxdur. Bu isə ümumi
ə
halinin 36,5%- ni, əmək qabiliyyətli yaşda olan əhalinin isə 56%-ni təşkil edir.
Bütövlükdə ölkə əhalisinin 5,3 milyon nəfəri və ya 66,3% uşaq, yeniyetmə və
gənclər təşkil edir. Bu baxımdan, gənc nəslin məşğulluq probleminə xüsusi
diqqətin ayrılması əhəmiyyətli olardı. Nəzərə almaq lazımdır ki, qeyd etdiyimiz
ə
hali qrupu ölkə əhalisinin 66,3%- ni təşkil edir və bu gənc nəsil ölkənin
gələcəyidir. Bu isə o deməkdir ki, bu ölkənin sonrakı inkişafı onların fəaliyyətinin
başlanğıc şəraitindən çox asılıdır. Gənclər ən aktiv əhali qrupu olduğu üçün onlar
məşğulluq sferasında baş verən dəyişikliklərə daha tez reaksiya verir və iş yerinin,
gələcək karyeranın seçimində çevik qərar qəbul edirlər. Gənclərin iş yerləri ilə
təmin edilməsində və səmərəli məşğulluğun təmin edilməsi üçün əmək bazarının
öyrənilməsi ən zəruri məsələlərdəndir. Artıq inkar edilməyən faktdır ki, artıq ali
sənəd haqqında diplom əldə edən, lakin öz potensialını əmək bazarında realizə edə
bilməyən, təhsil aldığı ixtisas üzrə iş tapa bilməyən kifayət qədəf insanlar
mövcuddur.
Gənclərin məşğulluq probleminin həlli üçün təhsil müəssisələrinin məzunları ilə
işə qəbul edən müəssisələr arasında, dövlət vasitəçi qismində çıxış edə bilər ki, bu
da gənclərin məşğulluq imkanlarının genişləndirilməsinə kömək etmiş olar.
Fikrimizcə, belə bir vasitəçilik işə qəbul edən müəssisə və təşkilatlara kvotanın
qoyulması və belə kvotalara əməl edən təşkilatlara vergi və ya digər güzəştlərin
edilməsi ola bilər. Həmçinin dövlət gənclərin məşğulluq problemini səmərəli həll
etmək üçün müvafiq məqsədli proqramlar işləyib hazırlamla bu istiqamətdə
gənclərin işə düzəlmə səviyyəsini yüksəltmək olar.
Ə
halinin səmərəli məşğulluğunun təmin edilməsi, hər bir vətəndaşa öz ailəsi
üçün gəlir əldəetmə imkanının yaradılmasını nəzərdə tutmalıdır ki, burada da əsas
məqsəd ölkədə aktiv və ünvanlı məşğulluq tədbirləri həyata keçirməklə işsizliyin
104
və nəticə etibarı ilə yoxsulluğun səviyyəsinin aşağı salınması yolu ilə cəmiyyətin
sosial inkişafını təmin etməkdən ibarət olmalıdır. Hesab edirik ki, özəl sektorun
daha dinamik inkişafına şərait yaradılması, ölkəmizin iqtisadi potensialınm tam
hərəkətə etdirilməsi, xarici investisiyaların geniş miqyasda ölkə iqtisadiyyatına
cəlb olunması nəticənin əldə edilməsinə imkan verə bilər.
Təbii haldır ki, muasir müəssisələrin yaradılması ilə yeni iş yerlərinin açılması
ilə ölkədə bazarı itirilmiş məhsulları istehsal edən, fiziki və mənəvi cəhətdən
muasir tələblərə cavab verməyən müəssisə və təşkilatlar rəqabətə davam
gətirməyərək fəaliyyətlərini dayandırmalı olacaqlar. Bu isə işdən azad olunmalar
nəticəsində yeni işsizlər ordusunun yaranmasına səbəb ola bilər. Bütün bunları
dərk edərək, mövcud və eləcə də qarşıya çıxa biləcək problemlərin həll edilməsi
məqsədilə bir sıra tədbirlər həyata keçirilməlidir. Belə ki, özəlləşdirilməyə açıq
elan edilmiş böyük müəssisələrdə investorlarla birgə əməkdaşlar üçün məşğulluq
proqramı tərtib edilməli, ƏƏSMN-nin Məşğulluq darəsi işsiz vətəndaşların və
qeyri-məşğul əhailinin peşə hazırhğı, yenidən hazırlıq və ixtisaslarının artırılmasını
təşkil etməlidir. Eyni zamanda, burada əsas məqsəd işəgötürənlərin tələbatını və
ə
mək bazarının təklifini nəzərə almaqla orta ixtisas və ali təhsil müəssisələrində
rəqabət qabiliyyətli və yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanması istiqamətində bir sıra
konkret tədbirlər həyata keçirilməkdən ibarət olmalıdır. Qeyd etmək lazımdır ki,
yaşlı əhalinin yenidən hazırlanaraq aktiv əmək fəaliyyətinə cəlb olunması da aktual
problem kimi qarşıya qoyulmalı və problemin həll olunması məqsədi ilə
beynəlxalq təşkilatların dəstəyi ilə xüsusi proqramların tərtib olunması
ə
həmiyyətlidir.
Məşğulluğun təmin edilməsi istiqamətində həyata keçirilən bütün tədbirlər
işsizlik problemini tam həll etməsə də işsizlik səviyyəsinin bazar iqtisadiyyatının
tələbləri səviyyəsində saxlanılmasına imkan yarada bilər. Bu isə öz növbəsində
işsizlərin sosial təminatının lazımi səviyyədə təşkil edilməsi ilə nəticələnəcəkdir.
Azərbaycan Respublikası regionlannm tarazlı və davamlı inkişafına nail olmaq
məqsədilə qəbul edilmiş və icrasına 2004-cü ildən başlanılmış “Azərbaycan
105
Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2009-2013-cü
illər)” üzrə zəruri tədbirlər həyata keçirilmiş və aşağıdakı istiqamətdə ciddi müsbət
nəticələr əldə olunmuşdur
.
Ötən
müddətdə
Bakı
ilə
yanaşı,
regionlarda
da
turizm
komplekslərinin,otellərin,istirahət mərkəzlərinin istifadəyə verilməsi turizmin
inkişafına,əhalinin istirahətinə geniş imkanlar yaratmışdır.Son 10 ildə 14-ü
regionlarda olmaqla ,35 beş ulduzlu otel istifadəyə verilmiş və bu istiqamətdə işlər
uğurla aparılır.Son illərdə inkişaf edən infrastruktur sahələrindən biri də nəqliyyat
sektorudur ki,bu sahəyə davamlı və irihəcmli investisiyaların yönəldilməsi
nəticəsində nəqliyyatın hərəkət heyətinin yeniləşməsi,körpülərin tikilməsi,yeni
avtomobil yollarının çəkilişi, yenidən qurulması və s.işlər davam etdirilmiş strateji
ə
həmiyyətli layihələrin səmərəli fəaliyyəti sahənin inkişafına öz müsbət təsirini
göstərmiş, ümumilikdə bu sahədə 2,5 dəfə artıma nail olunmuşdur.[25]
Dünya ölkələri, xüsusilə Avropa ttifaqına üzv ölkələrlə birbaşa nəqliyyat
ə
laqələri genişlənmiş, Bakı-Tbilisi-Ceyhan(BTC) neft ixrac kəməri və Bakı-
Tbilisi-Ərzurum qaz ixrac kəməri dünyada enerji təhlükəsizliyinin təmin
olunmasına layiqli töhfələr vermişdir.Regionun və Avropanın enerji
təhlükəsizliyinin təmin olunmasında müstəsna əhəmiyyəti olan TANAP və TAP
layihələri,həmçinin “Şahdəniz-2” layihəsi üzrə yekun investisiya qərarının
imzalanması ölkə iqtisadiyyatının inkişafında səmərəli olmaqla əhalinin sosial
rifahının və ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişafının daha da yaxşılaşmasında müstəsna
ə
həmiyyət kəsb edir.
Bununla yanaşı ölkənin tranzit potensialının reallaşdırılması istiqamətində
tədbirlər, o cümlədən Avropa-Qafqaz-Asiya nəqliyyat dəhlizinin fəaliyyəti, Bakı-
Tbilisi-Qars dəmir yolunun, Ələt Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanının, Şimal-
Cənub, Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizləri üzrə maqistral yolların tikintisi layihələri
uğurla davam etdirilmişdir.
Regional nkişaf Dövlət Proqramlarının icrası çərçivəsində son 10 il ərzində 8,3
min kilometr respublika və yerli əhəmiyyətli avtomobil yolları tikilmiş və ya təmir
Dostları ilə paylaş: |