Microsoft Word shahmarova aliya doc
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
10
göstərirdilər. Qarışıq tipli açıq birjalarda satıcılar və alıcılarla yanaşı vasitəçilər də iştirak edirdilər. Vasitəçilərdən bir qrupu müştərilər üçün aparılan əməliyyatlar zamanı ixtisaslaşmışlar. Vasitəçilərdən digər qrupu isə öz hesabma əməliyyatlar aparmaqla ixtisaslaşmışlar. Qapalı birjalarda satış yalnız ixtisaslaşmış iştirakçılar tərəfındən həyata keçirilir. Qalan şəxslərin isə birjaların fəaliyyət göstərdiyi əraziyə daxil olması qadağan edilir. Qapalı tipli birjaların meydana gəlməsi birja əməliyyatlarının təşkilində əhəmiyyətli dəyişikliklərin yaranmasına gətirib çıxarmışdır. Qapalı birjaların fəaliyyəti əməliyyatların həyata keçirilməsi ilə bağlı müştərilərdən alınan sifarişlərlə sıx əlaqədardar. Birjalar müştərilərlə alqı-satqı əməliyyatlarmı həyata keçirmək məqsədi ilə birjanın yerləşdiyi xüsusi binanın ərazisindo xüsusi xidmət strukturları yaradırlar. Açıq və qapalı tipli birjaların meydana gəlməsi birjaların təkcə müəyyən inkişaf mərhələsinə çatması məqsədini güdmür. Bu proses həm də dövriyyənin müddətinin sürətlənməsi ilə sıx əlaqədardır.
fıziki şəxslər tərəfındən könüllü pay əsasında yaradılmış təşkilatdır. Birjaların yaradılmasında dövlət orqanları, banklar, sığorta və investisiya şirkətləri və fondları, ictimai, dini və xeyriyyəçi təşkilatlar və qurumlar iştirak edə bilməzlər. Birjalar təsisçilərin iclasında qəbul edilmiş qərar əsasında yaradılır. Təsisçilər iclasda müəyyən edilmiş ölçüdə öz paylarını daxil edirlər. Daxil edilmiş pay ölçüsündə təsisçilər birjanın təsərrüfat fəaliyyətinin nəticələrinə görə əmlak məsuliyyəti daşıyırlar. Birja dövlət qeydiyyatından keçdiyi andan hüquqi ş'əxs statusunu əldə edir, birja satışi aparmaq üçün lisenziya əldə etdikdən sonra isə birja sövdələşmələri aparmaq hüququna malik olur. Birjalar və birja satışi satış obyektlərində fəaliyyət göstərirlər. Burada nümunələr üzrə alqı-satqı əməliyyatları aparılır və birjalarda satılan əmtəələrə tələblər qoyulur. Bu tələblər alıcıların tələbatına uyğun yüksək keyfıyyətli əmtəələrlə təmin olunması ilə bağlıdır. Tələblər hər şeydən əvvəl daha çox kənd təsərrüfatı məhsullarına, xammal kimi satılan əmtəələrə aid edilir. XIX əsrin ortalarına qədər əmtəə birjaları real əmtəə birjaları kimi fəaliyyət göstərirdilər. Bu isə iri topdänsatış satış kanallarının olması ilə bağlıdır. Real əmtəə
11
birjaları aşağıdakı əlamətlərə malikdirlər: - satış əmtəələrin keyfiyyətinin müəyyənləşdirilməsi əsasında həyata keçirilir; -
-
qaydaları əsasında həyata kiçirilir; Satılan əmtəələrin növlərindən asılı olaraq onların alqı-satqısı ilə məşğul olan birjalar da növlərə bölünür. Bunlar əmtəə, fond, valyuta, əmək birjalarıdır. Ə
planlaşdırılmış əmtəə partiyalarının alqı-satqı proseslərinin həyata keçirilməsi üçün tərəflər arasında sövdələşmələrin yerinə yetirildiyi məkan hesab olunur. Ə mtəə birjasında alqı-satqı əməliyyatları nümunələr və standartlar əsasında topdansatış formasında həyata keçirilir. Birjanın yerinə yetirdiyi əməliyyatlara satış sövdələşmələri bağlayanlar arasında vasitəçilik etmək, satılmağa təklif edilən ə mtəələrin əvvəlcədən ekspertizasını keçirmək, alqı-satqı ilə bağlı əməliyyatları sürətləndirmək və sadələşdirmək, satış mübahisələrini həll etmək, istehsalın həcmi, məhsulun qiyməti, faydalı xüsusiyyətləri haqqında məlumatları yaymaq və s. daxildir. Əmtəə birjasında satış əməliyyatları onun ümumi yığıncağı tərəfindən təsdiq edilmiş satış qaydalarına uyğun aparılr. Birja öz fəaliyyətini birja satışi iştirakçılarının (brokerlərin, dilerlərin və s.) hüquq bərabərliyinin təmin edilməsi, bazar qiymətlərinin tətbiqi, birja satışinin aşkarlığı prinsipləri əsasında həyata keçirir. Əmtəə birjasının bütün üzvləri onun nizamnaməsinin tələblərinə, birja satışi qaydalarına, onun ali idarəetmə orqanı olan ümumi yığıncağın, habelə birja komitəsinin qərarlarına əməl etməli, birjanın nəzarət orqanlarına vaxtında və zəruri məlumatları verməlidirlər. Birjanın üzvləri həmçinin onun fəaliyyəti haqqında məxfı məlumatları və kommersiya sirrini yaymağa görə məsuliyyət daşıyırlar. Ə mtəə birjalarında müxtəlif məhsullar, əsasən xammal və kənd təsərrüfatı malları topdan satılır. Məhsulların alqı-satqısı haqqında sövdələşmələr gedir və Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|