Microsoft Word shahmarova aliya doc
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Respublika Əmt əə Birjasının t əşkilati strukturu
47
Hazırda Respublika Əmtəə Birjası 9 təsisçinin və 16 üzvün, eləcə də 70-dən artıq broker fırmasının qeydə alındığı sərbəst təşkilat kimi fəaliyyət göstərir. Onun yaxın xarici ölkələrin 100-dən artıq birjaları ilə birjalararası müqavilələri vardır. Respublika Əmtəə Birjasmm mövcud olduğu müddət ərzində hər həftə 1500-dən artıq kontraktın qeydə alındığı birja hərracları keçirilir. Birja hərraclarında müxtəlif vaxtlarda onlarla müəssisə və təşkilat iştirak etmişdir. Respublika Əmtəə Birjası öz fəaliyyətində sistematik olaraq Respublikaya gətirilən və çıxarılan məhsulların həcmini təhlil edir. Eyni zamanda Respublika Ə mtəə Birjası hərracların keçirildiyi məhsulların çeşidini məhdudlaşdırmır. Məsələn, müxtəlif illərdə birja hərraclarında satılan əsas məhsullar bunlardır: xalq istehlakı malları, tikinti materialları, cihazlar və elektrik malları, maşın və avadanlıqlar, ərzaq məhsulları, aqrar-sənaye məhsulları, maşınqayırma məhsulları, elektrik avadanlıqları. Bundan başqa, Respublika Əmtəə Birjasmda dövlətin kreditlər hesabına Türkiyədən aldığı mini çörək zavodlarının və müflisləşmiş xeyriyyə cəmiyyətlərinin ə mlakının satışı üzrə müxtəlif auksionlar da keçirilmişdir. Özəlləşdirmənin ilkin mərhələsində Respublika Əmtəə Birjası Dövlət Əmlak Komitəsi ilə birgə yanacaqdoldurma stansiyalarının özəlləşdirilməsi üzrə hərraclar keçirilmişdir və satışa yatıb qalmış və tələbat olmayan hazır məhsullar çıxarmışdır. Gələcəkdə də əmtəə birjasının rolunu yüksəltmək və mal dövriyyəsini sürətləndirmək üçün, bizim fıkrimizcə, bir sıra tədbirləri həyata keçirmək lazımdır: 1.
Strateji əhəmiyyətli məhsulların satışına nəzarət etmək üçün aşağıdakı məhsulları birja məhsulları hesab etmək zəruridir: - ət və ət məhsulları; - taxıl; - neft və neft məhsulları; - tütün;
- pambıq; - yun;
- qara metallar; - əlvan metallar; 48
- balıq və balıq məhsulları; - konyak-şərab məhsulları.
Sxem 2.1. Respublika Əmtəə Birjasının təşkilati strukturu 2.
Müəssisə və təşkilatların anbarlarında yığılıb qalan hazır məhsulların, eləcə də istehsalda istifadə olunmayan ehtiyat hissələrin və dəstləşdirici məmulatların birjada satışını təşkil etmək; 3.
Müflisləşmiş müəssisə və təşkilatların əmlakının birjada satışını təşkil etmək;
4. Gömrük komitəsi və hüquq-mühafızə orqanları tərəfindən müsadirə olunmuş məhsulların birjada satışım təşkil etmək. Birja təsisçilərinin və üzvlərinin ümumi iclası
Arbitraj komissiyası
Birja komitəsi (Şurası) darə Heyəti (direktorluğu)
Komitələr (palatalar)
Makleriat (satış sahəsi)
Məzənnə təyin eləyən komissiya
Broker
idarələri
49
Bütün bu tədbirlər Respublika Əmtəə Birjasında işləri canlandmnağa və bir sıra təşkilatları onlara aid olmayan işlərdən azad etməyə imkan verəcəkdir. Qeyd etmək lazımdır ki, müasir birjaların, xüsusən əmtəə birjasının ən klassik formaları yarmarkalar və auksionlar şəklində mövcud olmuşdur. Bununla belə qeyd etmək lazımdır ki, satışin göstəriciləri - klassik formaları bu gün də bazarın infrastrukturunda özünəməxsus əhəmiyyət kəsb edir.
deməkdir. Öz mahiyyətinə görə topdansatış satışi forması olan yarmarkaların, göründüyü kimi, əsas fərqləndirici xüsusiyyəti onların müəyyən dövrdən bir, həftədə və yaxud ildə bir neçə dəfə keçirilməsidir. Birjadan fərqli olaraq, yarmarkada alqı- satqı əməliyyatında alıcılar və satıcılar ya bilavasitə özləri iştirak edirlər, ya da ki, bura öz səlahiyyətli nümayəndələrini - agentlərini göndərirlər. Yarmakalarda bağlanılan satış sövdələşmələrinin həcmi heç də kiçik olmur. Müasir dövrdə ölkə daxilində baş verən satış əməliyyatlarında yarmarkaların rolu xeyli azalsa da, beynəlxalq münasibətlərdə onlar hələ öz əhəmiyyətlərini müəyyən dərəcədə qoruyub saxlaya bilmişlər. Beynəlxalq yarmarkaların işini daha yaxşı təşkil etmək və ölkələrarası əmtəə mübadiləsini inkişaf etdirmək məqsədi ilə 1925-ci ildə Parisdə Beynəlxalq Yarmarkalar ttifaqı yaradılmışdır. Auksion dedikdə, əvvəlcədən müəyyən edilmiş dövrdə və yerdə bir sıra ə mtəələrin ayrı-ayrı hissələrlə, şifahi satış yolu ilə ümumi aşkarlıq şəraitində satılması başa düşülür. Auksionda satılmaq üçün nəzərdə tutulan əmtəələr və yaxud onların ayrıca nümunəsi əvvəlcədən tanışlıq üçün ortaya çıxarılır, həm də bu zaman ə mtəənin satışınm ümumi qaydaları satıcı tərəfındən müəyyən edilir. Auksionda təklif edilən əmtəə üçün ən yüksək qiyməti verən şəxs onu almaq hüququ əldə edir. Auksionun 2 növü var: könüllü və məcburi. Könüllü auksion öz əmtəəsini daha sərfəli satmaq istəyən şəxslər tərəfindən təşkil edilir. Məcburi auksionlar isə məhkəmə və dövlət orqanları tərəfindən borclarını verə bilməyənlərin və ya vermək istəməyənlərin əmlakını, müsadirə edilmiş əmtəələri və yükləri, girov qoyulub vaxtında geri götürülməyən mülkiyyəti, haqqı vaxtında ödənilməyən əmtəələri və s. satmaq məqsədi ilə təşkil olunur. Qeyd etmək lazımdır ki, alqı-satqının auksion növü beynəlxalq satışdə daha Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|