Microsoft Word meyve terevez

 

 

409

Areometrin göstəricisinə görə  təhlil edilən məhsulun xüsusi çəkisi 1,0185 

olmuşdur. Temperatur fərqinə  əsasən duzluğun xüsusi çəki göstəricisinin üzərinə 

düzəliş əmsalı əlavə edilir. 

1,0185 + 0,00135 = 1,01985 

Deməli, düzəlişlə duzluğun xüsusi çəkisi 1,01985-dir. Bu göstəricini 

cədvəldəki rəqəmlərlə tutuşdurub xörək duzunun faizlə miqdarı tapılır. Əgər xüsusi 

çəkinin tapılan göstəricisi cədvəldəki rəqəmlə uyğun gəlməzsə, onda xüsusi 

çəkinin yaxın miqdarını götürüb hesablama  aparılır. 

1,0196  

– 3% duza uyğundursa, onda 

1,01985  

– X% olar. 

X = 3,007% duz olduğu tapılır. 

Qüvvədə olan standarta əsasən turşudulmuş  tərəvəzlərdə xörək duzunun 

miqdarı aşağıdakı kimi normalaşdırılır: turşudulmuş kələmdə – 1,2-2,5%, xiyarda 

– 3-5%-dək, pomidorda – 3-8%-dək. 

Duza qoyulmuş  və turşudulmuş  tərəvəzlərin tədqiqindən alınan nəticələrin 

laboratoriya dəftərində yazılış forması 9.2. saylı cədvəldə  verilir. 

Tədqiq olunan göstəricilər üzrə duza qoyulmuş və turşudulmuş tərəvəzlərin 

keyfiyyəti haqqında ətraflı nəticə yazmaq lazımdır. 

Cədvəl 9.2. Duzluğun xüsusi çəkisinə görı duzun faizlə miqdarı 

Duzluğun sıxlığı  

0

0

20

4

D

 

Məhlulda xörək duzunun miqdarı, faizlə 

100 q-da çəkiyə görə 100 

ml-də həcmə görə 

1,0053 1  1,01 

1,0125 2  2,03 

1,0196 3  3,06 

1,0268 4  4,10 

1,0340 5  5,17 

1,0413 6  6,25 

1,0436 7  7,34 

1,0559 8  8,45 

 

---

 

 

410

Tədqiqat nəticələri 

             

Məhsulun adı,əmtəə sortu, kütləsi______________________________ 

 

Sıra 

sayı 

Keyfiyyət göstəriciləriləri  

Standart göstəricisi Tədqiqatın nəticəsi 

1. 

1.1. 

1.2. 

1.3. 

1.4. 

Orqanoleptiki göstəricilər 

Xarici görünüşü 

Dadı və iyi 

Rəngi 

Konsistensiyası 

 

 

2. 

2.1. 

2.2. 

2.3. 

Fiziki-kimyəvi göstəriciləri 

Hissələrin nisbəti, %-lə 

Ümumi turşuluq, %-lə 

Xörək duzu, %-lə 

 

 

 

Özünü yoxlamaq üçün suallar 

1.

 

Tərəvəzlərin duza qoyulması və turşudulmasının mahiyyətini izah edin. 

2.

 

Turşudulma sirkəyə qoymadan nə ilə fərqlənir? 

3.

 

Turşudulmuş kələmə və duza qoyulmuş xiyara nə kimi tələblər verilir? 

4.

 

Duza qoyulmuş  və turşudulmuş  tərəvəzlərin hansı orqanoleptiki keyfiyyət 

göstəriciləri müəyyən edilir? 

5.

 

Turşudulmuş tərəvəzlərdə hissələrin nisbəti necə təyin edilir? 

6.

 

Turşudulmuş  tərəvəzlərdə ümumi turşuluq necə  təyin edilir və hansı üzvi 

turşuya görə hesablama aparılır? 

7.

 

Duza qoyulmuş  tərəvəzlərdə xörək duzunun miqdarı hansı üsullarla təyin 

edilir? 

---

 

 

411

 

 

9.5. Tərəvəz konservlərinin və tomat məhsullarının tədqiqi 

 

Tədqiqat apararkən tərəvəz konservlərindən aşağıdakı qaydada nümunə 

ayrılır. Butulka və bankalara qablaşdırılmış və yeşiklərə yığılmış halda daxil olan 

partiya maldan 5% miqdarında, lakin ən azı 5 yeşikdən nümunə götürülməlidir. 

Çəlləklərdən tomat pasta götürüldükdə, onu əvvəlcə yaxşı qarışdırmaq və 0,5 kq 

miqdarında laboratoriya nümunəsi ayırmaq lazımdır. Orta nümunə  tərtib etmək 

üçün hər yeşikdən 1-3 butulka və ya banka (0,33; 0,5; 0,65; 0,8 və 1,0 litr tutumlu) 

götürülür. Ayrılmış nümunələrdən laboratoriya nümunəsi hazırlanır. 

Tərəvəz konservlərinin və tomat məhsullarının orqanoleptiki üsulla xarici 

görünüşü, dadı, iyi və  rəngi yoxlanılır. Fiziki-kimyəvi göstəricilərdən bankanın 

germetikliyi, quru maddələrin miqdarı, mineral qatışıqların olması, qəlyanaltı  və 

nahar konservlərində yağın, turşuluğun və duzun miqdarı, bəzi hallarda ağır metal 

duzlarının miqdarı müəyyən edilir. 

Tapşırıqlar. 

1.

 

Tərəvəz konservlərinin və tomat məhsullarının orqanoleptiki göstəricilərinin 

tədqiqi. 

2.

 

Bankanın germetikliyinin yoxlanılması. 

3.

 

Hissələrin nisbətinin təyini. 

4.

 

Quru maddələrin miqdarının təyini. 

5.

 

Tomat-püredə bərk qatışıqların təyini. 

6.

 

Sulfitləşdirilmiş məhsullarda yodometrik üsulla sulfit turşusunun təyini. 

 

9.5.1. Tərəvəz konservlərinin və tomat məhsullarının  

orqanoleptiki göstəricilərinin tədqiqi 

 

Tərəvəz konservlərinin xarici görünüşünün yoxlanılması etiketin olması və 

onun vəziyyətinin müəyyən edilməsindən başlanır. Bu zaman etiketdəki yazıların 

---

 

 

412

məzmunu öyrənilir. Taranın xarici görünüşündə, baxmaqla müəyyənləşdirilə bilən 

nöqsanların olması (germetikliyin pozulması, qapağın  şişməsi, boşalması  və s.) 

yoxlanılır. Məhsulun özü yoxlanarkən tomat kütləsi bircinsli olmalı, qabıq 

hissəcikləri olmamalı və kiflənmə müşahidə edilməməlidir. Tomat-pasta və tomat-

püredə tumun olması nöqsan sayılır. 

Dad və iyi yoxlanarkən dequstasiya şərtlərinə əməl etmək lazımdır. Tomat 

məhsulları özünəməxsus dad-tam xüsusiyyətlərinə malik olmalıdır. Kənar dad-tam 

olması yolverilməz hesab edilir. Tərəvəz konservlərinin dadı  əsas xammalın və 

əlavələrin dadına müvafiq olmalıdır. 

Tomat məhsullarının  rəngi yoxlanarkən təbii işıqdan istifadə edilməlidir. 

Bir çox hallarda bu məqsədlə  rəngli  şkalalardan da istifadə olunmalıdır. Texniki 

yetişkənliyə çatmamış pomidordan alınan tomat məhsulları tutqun rəngli olur. 

---