“KREDAQRO” QAPALI SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ BANK OLMAYAN KREDİT TƏŞKİLATI
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2015-Cİ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
(Azərbaycan manatı ilə)
15
4. MÜHÜM MÜHASİBAT PRİNSİPLƏRİ (Davamı)
Vergi qanunvericiliyi
Vergi xərcləri cari və təxirə salınmış vergi xərclərinin cəmindən ibarətdir.
Cari vergi xərci hesabat dövrü ərzində yaranmış vergi mənfəəti əsasında hesablanır. Hesabatdakı bəzi
gəlir və xərclərin digər dövrlərdə vergi bazasına aid ediləcəyinə və bəzi maddələrin heç bir vaxt vergi
bazasını hesablayarkən istifadə edilməyəcəyinə görə vergi mənfəəti maliyyə hesabatlarındakı mənfəətdən
fərqlənir. Təşkilatın cari mənfəət vergisi xərci, hesabat dövründə qüvvədə olan vergi dərəcələrindən
istifadə etməklə hesablanır.
Təxirə salınmış vergi isə aktiv və öhdəliklərin mühasibat uçotuna uyğun qalıq dəyərləri ilə onların
vergiyə uyğun qalıq dəyərləri arasındakı fərqlərdən yaranan və gələcəkdə ödəniləcək və ya geri alınacaq
məbləğlərin əsasında hesablanır və bu zaman balans öhdəliyi üsulundan istifadə edilir. Təxirə salınmış
vergi öhdəliyi ümumiyyətlə bütün vergi bazasını artıran maddələr üçün hesablanır, təxirə salınmış vergi
aktivi isə bu aktivdən gələcəkdə istifadə etmək üçün kifayət qədər mənfəətin olması təxmini nəzərə
alınaraq maliyyə vəziyyəti hesabatında tanınır. Müvəqqəti fərqlərin mühasibat mənfəətinə və vergi
mənfəətinə təsir göstərməyən digər aktiv və öhdəliklərin ilkin tanınması zamanı yarandığı hallarda
(biznes kombinasiyaları istisna olmaqla), belə vergi aktiv və öhdəlikləri maliyyə vəziyyəti hesabatında
tanınmır.
Təxirə salınmış vergi aktivinin qalıq dəyəri hesabat tarixində nəzərdən keçirilir və əgər gələcəkdəki
mənfəət əldə edilməsi ilə bağlı təxminlər bu aktivi reallaşdırmağa imkan vermirsə bu vergi aktivinin
dəyəri tam və ya qismən bu təxminlərə uyğunlaşdırılmaq üçün azaldılır.
Təxirə salınmış vergini hesablayarkən vergi aktivinin reallaşdırılması və ya öhdəliyin ödənilməsi zamanı
qüvvədə olan vergi dərəcəsindən istifadə edilməlidir. Birbaşa səhmdar kapitalına təsir edən əməliyyatlar
istisna olmaqla, təxirə salınmış vergi xərci və ya gəliri birbaşa məcmu gəlir hesabında əks etdirilir.
Səhmdar kapitalına təsir edən əməliyyatlarla bağlı təxirə salınmış vergilər də səhmdar kapitalında öz
əksini tapır.
Aşağıdakı hallarda təxirə salınmış vergi aktivi və vergi öhdəliyi əvəzləşdirilərək xalis şəkildə təqdim edilə
bilər:
Təşkilatın cari mənfəət vergisi aktivini mənfəət vergisi öhdəliyi ilə əvəzləşdirmək üçün qanuni
və icrası mümkün olan hüququ mövcud olduqda; və
Təxirə salınmış aktiv və öhdəliklər bir vergi orqanı tərəfindən qoyulan məbləğlərə aid edilsin və
bu vergilər üzrə öhdəlik eyni müəssisəyə məxsus olsun.
Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən bankların fəaliyyəti nəticəsində digər vergilər də yaranır.
Bu vergilər əməliyyat xərclərinin bir hissəsi kimi tanınır və məcmu gəlir hesabatına daxil edilir.
Ehtiyatlar
Ehtiyatlar, Təşkilat keçmiş hadisələr nəticəsində cari hüquqi və ya əsaslanmış öhdəliyə malik olduqda,
öhdəliyin yerinə yetirilməsi üçün iqtisadi səmərə yaradan ehtiyatların azalma ehtimalı olduqda və öhdəlik
məbləği etibarlı şəkildə qiymətləndirildikdə uçota alınır.
Ehtiyat kimi tanınan məbləğ hesabat dövrünün sonunda müvafiq risklər və qeyri-müəyyənliklər də nəzərə
alınmaqla cari öhdəliyi yerinə yetirmək üçün tələb olunan məbləğin təxmini göstəricisidir. Ehtiyatı
hesablayarkən cari öhdəliyi yerinə yetirmək üçün tələb olunan pul vəsaitlərinin təxminindən istifadə
edilirsə, ehtiyatın qalıq dəyəri bu pul vəsaitlərinin cari dövrə olan diskontlaşdırılmış dəyərinin cəminə
bərabərdir (pulun vaxt dəyərinin əhəmiyyət kəsb etdiyi hallarda). Ehtiyatın qarşılanması üçün tələb edilən
iqtisadi faydaların tam və ya qismən üçüncü şəxslərin hesabına geri qaytarılması gözlənilirsə, debitor borc
“KREDAQRO” QAPALI SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ BANK OLMAYAN KREDİT TƏŞKİLATI
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2015-Cİ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
(Azərbaycan manatı ilə)
16
4. MÜHÜM MÜHASİBAT PRİNSİPLƏRİ (Davamı)
aktiv kimi yalnız o halda tanınır ki, üçüncü tərəfin kompensasiya ödəməsi ehtimalı var və bu məbləğ
etibarlı şəkildə təxmin edilə bilər.
Təqaüd və digər mükafatlar üzrə öhdəliklər
Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin tələblərinə uyğun olaraq Təşkilat işçilərin əməkhaqlarından
təqaüd ayırmaları tutur və onları dövlət sosial müdafiə fonduna köçürür.Bu cürayırmaları hesablayarkən
təqaüd sisteminin göstərşlərinə müvafiq olaraq işəgötürənlər tərəfindən cariödənişlərin hesablanması
zamanı işçi heyəti üzrə nəzərdə tutlan ümumi xərclərin müəyyən nisbətigötürülür.Belə xərclər müvafiq
əmək haqlarının alındığı dövrlərə aid edilir.Təqaüdə çıxdıqdatəqaüdlə bağlı bütün ödənişlər dövlət sosial
müdafiə fondu tərəfindən yerinə yetirilir.
Təşkilat Azərbaycan Respublikasının dövlət sosial müdafiə fondu tərəfindən nəzərdə tutulmuştəqaüd
proqramından başqa hər hansı bir digər təqaüd proqramında iştirak etmir.Bundan əlavə,Təşkilatda
hesablanması tələb olunan pensiya müavinətləri və ya kompensasiya edilən digər mühümmüavinətlər
mövcud deyildir.
Şərti aktivlər və öhdəliklər
Şərti öhdəliklər maliyyə vəziyyəti hesabatında tanınmır amma bu öhdəliklərlə bağlı pul
vəsaitlərininödənilməsinin ehtimalı çox az olduğu hallar istisna olmaqla qalan hallarda hesabatlarda
açıqlamalarverilir. Şərti aktivlər maliyyə vəziyyəti hesabatında tanınmır amma belə aktivlərlə bağlı
iqtisadimənfəətlərin alınması ehtimalı çox az olduğu hallar istisna olmaqla qalan hallarda
hesabatlardaçıqlamalar verilir.
Nizamnamə kapitalı
Nizamnamə kapitalı bütün iştirakçılar tərəfindən ödənilmiş payların məbləğidir.Payların ümumi
sayıCəmiyyətin nizamnamə kapitalının iştirakçıları arasında mütənasib olaraq
bölünür.Nizamnaməkapitalının artırılıb və ya azaldılması təsisçilərin ümumi yığıncağının qərarı ilə həyata
keçirilə bilər.
Xarici valyuta əməliyyatları
Təşkilatın əməliyyat valyutası onun fəaliyyət göstərdiyi iqtisadi mühitin valyutası olan
AzərbaycanManatıdır.
Xarici valyutada olan monetar aktiv və öhdəliklər, balans tarixində mövcud olan ARMB-nın
valyutaməzənnəsinə uyğun olaraq Azərbaycan Manatına çevrilir.Xarici valyutada aparılan əməliyyatlar
isəəməliyyat tarixinə mövcud olan valyuta məzənnəsinə uyğun olaraq manat ekvivalentinə
çevrilir.Buçevrilmələr zamanı yaranan gəlir və xərclər mənfəət və zərər hesablarında xarici valyuta
iləəməliyyatlar üzrə gəlirlər (zərər çıxılmaqla) sətrində göstərilir.
Xarici valyuta məzənnələri:
Maliyyə hesabatlarının hazırlanması zamanı Təşkilat tərəfindən istifadə edilən hesabat tarixinə
valyuta məzənnələri aşağıdakı kimi olmuşdur:
31 dekabr 2015
31 dekabr 2014
USD/AZN 1,5594
0.7844
Mühüm mühasibat təxminləri və təxmin edilən qeyri-müəyyənliklərin əsas mənbələri
Təşkilatın maliyyə hesabatlarının hazırlanması hesabat tarixinə təqdim edilən aktiv və öhdəliklərin
məbləğlərinə təsir göstərə biləcək və başa çatmış müddət ərzində gəlir və xərclərin təqdim edilmiş
məbləğləri üzrə rəhbərlikdən təxminlərin və mülahizələrin verməsini tələb edir. Rəhbərlik mütəmadi