“KREDAQRO” QAPALI SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ BANK OLMAYAN KREDİT TƏŞKİLATI
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2015-Cİ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
(Azərbaycan manatı ilə)
11
4. MÜHÜM MÜHASİBAT PRİNSİPLƏRİ (Davamı)
Təşkilat tərəfindən verilmiş kreditlər ilk olaraq ədalətli dəyər və əməliyyat üzrə aid olduğu
xərclərhəcmində tanınır.Hesablanmış ədalətli dəyər kreditin ədalətli dəyərinə bərabər olmadıqda, missal
üçün, kredit bazar qiymətindən aşağı dəyərlə verildikdə, hesablanmış ədalətli dəyərlə kreditinədalətli
dəyəri arasındakı fərq kreditin ilkin tanınması üzrə zərər kimi qeydə alınır və bu zərərinxüsusiyyətinə
uyğun olaraq məcmu gəlir hesabatına daxil edilir.Daha sonra, kreditlər effektiv faizmetodundan istifadə
etməklə amortizasiya olunmuş maya dəyəri ilə qeydə alınır.Müştərilərəverilmiş kreditlər ehtimal edilən
zərərlər üzrə bütün ehtiyatlar çıxılmaqla uçota alınır.
Maliyyə alətlərinin yenidən təsnifləşdirilməsi
Əgər ticarət məqsədi ilə saxlanılan qeyri-derivativ maliyyə alətinin yaxın gələcəkdə satılması məqsədi
aktuallığını itirirsə bu zaman belə maliyyə alətləri mənfəət və zərər hesabına ədalətli dəyərlə tanınan
maliyyə aktivləri kateqoriyasından çıxarılaraq aşağıdakı kateqoriyalardan birinə yenidən daxil olunur:
• Əgər maliyyə aktivi verilmiş kreditlər və debitor borcları kateqoriyasının təyinatına uyğundursa
bu zaman, Təşkilatın bu aləti yaxın gələcəkdə və ya müddəti bitənədək saxlamaq niyyəti və
imkanı varsa onu kreditlər və debitor borclar kateqoriyasına yenidən daxil edə bilər;
• Digər maliyyə aktivləri adətən satılabilən invesitisiyalar kateqoriyasına və nadir hallarda ödəniş
tarixinədək saxlanılan investisiyalar kateqoriyasına daxil oluna bilər.
Əvvəlcədən satılabilən invesitisiyalar kateqoriyasına aid edilmiş maliyyə aləti verilmiş kreditlər və
debitor borcları kateqoriyasının təyinatına uyğun gəldikdə və Təşkilatın bu aləti yaxın gələcəkdə və ya
müddəti bitənədək saxlamaq niyyəti və imkanı yarandıqda, Təşkilat onu verilmiş kreditlər və debitor
borclar kateqoriyasına yenidən daxil edə bilər.
Maliyyə alətləri yenidən təsnif olunduqda onların ədalətli dəyərindən istifadə edilir.Bu alətlərə aid daha
əvvəllər mənfəət və zərər hesablarında tanınmış mənfəət və zərərlər geri qaytarılmır.Maliyyə alətinin
ədalətli dəyəri yenidən təsnifləşdirmə tarixində müvafiq olaraq onun yeni maya dəyərinə və ya
amortizasiya olunmuş maya dəyərinə çevrilir.
Maliyyə aktivlərinin dəyərsizləşməsi
Hər bir hesabat tarixində Təşkilat maliyyə aktivinin və ya maliyyə aktivləri qrupunundəyərsizləşməsi
halının baş verməsinin obyektiv sübutunun olub-olmamasını dəyərləndirir. Əgərmaliyyə aktivinin və ya
maliyyə aktivləri qrupunun dəyərsizləşməsi ehtimal edilirsə və yalnız ilkintanınma tarixindən sonra baş
vermiş bir və ya bir neçə hadisə nəticəsində dəyərsizləşmənin obyektivsübutu yaranmışdırsa (baş vermiş
“zərər hadisəsi”) və zərər hadisəsi (və ya hadisələri) bu maliyyəalətləri və ya maliyyə alətləri qrupu üzrə
təxmin edilən gələcək pul vəsaitlərinin axınına təsirgöstərirsə və bu təsirin etibarlı şəkildə təxmin
edilməsi mümkündürsə bu zaman belə maliyyəaktivləri və ya maliyyə aktivləri qrupu dəyərsizləşmiş
sayılır. Dəyərsizləşmənin sübütu kimi borcgötürənin və ya borc götürənlər qrupunun əhəmiyyətli maliyyə
çətinlikləri ilə üzləşməsi, faiz və əsasborcların ödənilməməsi və ya ödənilməsində gecikmələrin
yaranması, müştərilərin iflas etməsi və yadigər yenidən təşkilati strukturun dəyişdirilməsi və bu zaman
təxmin edilən gələcək pul vəsaitlərininazalmasına dair konkret məlumatın olması ehtimalının yaranması,
məsələn borcun ödənilməməsindəşəraitin və iqtisadi şərtlərin dəyişməsi halları götürülə bilər.
Amortizasiya olunmuş maya dəyərində tanınmış aktivlər
Maliyyə aktivlərinin və ya aktivlər qrupunun dəyərində azalma yaranması ilə bağlı rəhbərliyin əlində
hər hansı bir obyektiv sübut olduğu hallarda Təşkilat bu aktivlər üzrə itkiləri qarşılamaq məqsədiləehtiyat
yaradır. Ehtimal edilən itkilər, gələcəkdə zəmanət və alınan girovlar da daxil olmaqla,amortizasiya
olunmuş ilkin dəyərində ölçülən aktivlər üzrə gələcəkdə əldə edilə biləcək pulvəsaitlərinin, effektiv faiz
dərəcəsindən istifadə edilərək diskont edilməsi nəticəsində yaranmış dəyərləbu aktivlərin qalıq dəyəri
arasındakı fərq kimi hesablanır.
“KREDAQRO” QAPALI SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ BANK OLMAYAN KREDİT TƏŞKİLATI
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2015-Cİ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
(Azərbaycan manatı ilə)
12
4. MÜHÜM MÜHASİBAT PRİNSİPLƏRİ (Davamı)
Daha sonrakı dövrdə dəyərsizləşmə zərərinin azalması və bu azalmanın obyektiv olaraqdəyərsizləşmə
zərərinin tanınmasından sonra baş vermiş hadisəyə aid edilməsi, məsələn bərpaolunma halları, istisna
olmaqla belə dəyərsizləşmə zərərləri geriyə qaytarılmır.Dəyərsizləşməzərərinin qaytarılması halında
gələcək dövrdə ehtiyat hesabına düzəliş verilir.İlkin dəyər ilə ölçülən maliyyə aktivləri üçün isə ehtimal
edilən itkilər, bu aktivlərdən gələcəkdə əldəedilə biləcək pul vəsaitlərinin bu tip aktivlər üzrə mövcud
bazar faiz dərəcəsindən istifadə edərəkdiskont edilməsi nəticəsində yaranmış dəyərlə bu aktivlərin qalıq
dəyəri arasındakı fərq kimihesablanır. Bu tip ehtiyatlar yaradıldıqdan sonra geri qaytarılmır.
Verilmiş kreditlərin və avansların silinməsi
Verilmiş kreditlər və avanslar qaytarılması mümkün olmadıqda dəyərsizləşmə üzrə yaradılmış
olanehtiyatların hesabına maliyyə vəziyyəti hesabatından silinirlər.Verilmiş kreditlər və
avanslarrəhbərliyin krediti qaytarmaq üçün bütün cəhdlərindən və mövcud olan bütün girovların
satılmasındasonra Təşkilata olan borcun qaytarılması mümkün olmadıqda silinir.Növbəti dövrlərdə
əvvəlcədənsilinmiş kreditlər üzrə əldə edilən vəsaitlər həmin dövrlərdə maliyyə aktivləri üzrə
ayrılanehtiyyatlarla əvəzləşdirilir və mənfəət və zərər hesablarında tanınır.
Maliyyə aktivlərin uçotunun xitamı
Təşkilat maliyyə aktivi müqaviləsi üzrə pul vəsaitlərinin alınması hüququnun başa çatması və yamaliyyə
aktivi, eləcə də sahiblik hüququ ilə bağlı bütün əhəmiyyətli risk və mükafatların digər tərəfəötürülməsi
halında maliyyə aktivinin tanınmasına xitam verir. Təşkilat sahiblik hüququ ilə bağlıbütün əhəmiyyətli
risk və mükafatların digər tərəfə ötürdükdə belə transfer edilmiş aktiv üzərindənəzarəti saxlayırsa, bu
zaman saxlanılmış maraqlar maliyyə vəziyyəti hesabatında aktiv kimi tanınırvə müvafiq şəraitdə
Təşkilatın ödənilməsi ehtimal edilən məbləğlər də müvafiq olaraq öhdəlik kimitanınır. Əgər Təşkilat
transfer edilən maliyyə aktivinin sahiblik hüququ ilə bağlı bütün əhəmiyyətlirisk və mükafatları özündə
saxlayırsa, bu zaman aktivin tanınması davam edir və əlavə olaraq girovqoyularaq götürülmüş vəsaitlər
də borc məbləği kimi maliyyə vəziyyəti hesabatında tanınır.
Maliyyə aktivi tam şəkildə silindikdə, aktivin qalıq dəyəri ilə onun transferindən alınan və ya alınması
nəzərdə tutulan məbləğlərin cəmi arasındakı fərq, məcmu gəlir hesabında xitam anınadək tanınmış və
kapital hesablarında uçotu aparılan mənfəət və zərər məbləğləri dərhal mənfəət və zərər hesablarında
tanınır.
Maliyyə aktivi qismən silindikdə (məsələn, Təşkilatın transfer edilmiş aktivin bir hissəsini geri almaq
seçimi olduqda və ya bu aktiv üzrə sahiblik hüququ ilə bağlı bütün əhəmiyyətli risk və mükafatların digər
tərəfə ötürülərək yalnız cüzi bir hissənin saxlanılması və bunun nəticəsində nəzarətin Təşkilatda qalması
halları), Təşkilat aktivin qalıq dəyərini cari iştirak ilə bağlı tanınması davam edən qism və transfer edilən
hissələrin nisbi ədalətli dəyərinə görə təyin edilmiş və maliyyə vəziyyəti hesabatında tanınmayan qismdən
ibarət iki hissəyə ayırır. Aktivin tanınmasına xitam verilmiş qisminə aid edilən qalıq dəyəri ilə onun
transferindən alınan məbləğlərin cəmi arasındakı fərq, məcmu gəlir hesabında xitam anınadək tanınmış
mənfəət və zərər məbləğləri dərhal mənfəət və zərər hesablarında tanınır.
Məcmu gəlir hesabında tanınmış mənfəət və zərər məbləğlərini, aktivin tanınmasına xitam verilən qismi
ilə tanınması davam edən qismi arasında bölərkən bu qismlərin ədalətli dəyərlərinin nisbətləri əsas
götürülür.
Maliyyə öhdəlikləri
Maliyyə öhdəlikləri, “MZHƏD maliyyə öhdəlikləri” və “digər maliyyə öhdəlikləri” olmaqla iki
hissəyəayrılır.