“KREDAQRO” QAPALI SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ BANK OLMAYAN KREDİT TƏŞKİLATI
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2015-Cİ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
(Azərbaycan manatı ilə)
21
5.
YENİ VƏ YENİDƏN İŞLƏNİLMİŞ STANDARTLARIN QƏBUL EDİLMƏSİ (davamı)
16 saylı MUBS və 38 saylı MUBS Qəbul olunmuş köhnəlmə və amortizasiya üsullarının
aydınlaşdırılması – 16 saylı MUBS və 38
MUBS-ə düzəlişlər
1 yanvar 2016-cı il və bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvədir.
Əsas tələblər
Düzəlişlər 16 saylı "Torpaq, tikili və avadanlıqlar" adlı MUBS və 38 saylı "Qeyri-maddi aktivlər" adlı
MUBS-in prinsiplərini aydınlaşdırır. Bu prinsipə görə, gəlir, aktivin istifadəsi nəticəsində sərf olunan
iqtisadi faydanı deyil, biznes fəaliyyətindən yaranan iqtisadi faydanın (aktivin fəaliyyəti nəticəsində)
formasını əks etdirir. Nəticədə, qazanılmış gəlirin gözlənilən cəmi gəlirə nisbəti torpaq, tikili və
avadanlıqların köhnəlməsində rol oynaya bilməz, yalnız çox məhdud şəkildə qeyri-maddi aktivlərin
amortizasiyasında rol oynaya bilər.
Keçid
Düzəlişlər prospektiv olaraq tətbiq olunmalıdır. Erkən tətbiq etməyə icazə verilir, lakin bu zaman
açıqlanmalıdır.
Təsir
Hazırda torpaq, tikili və avadanlıqlar üçün gəlir əsaslı köhnəlmə metodundan istifadə edən müəssisələr öz
hazırki köhnəlmə üsullarını qəbul olunan metoda dəyişməli olacaqlar. Bu metod aktivin istifadə
müddətinin əvvəlində daha çox köhnəlmə xərci tanıyan azalan qalıq metodudur. Qazanılmış gəlir qeyri-
maddi aktivin amortizasiyası üçün çox məhdud hallarda istifadə oluna bilər.
16 saylı MUBS və 41 saylı MUBS Kənd təsərrüfatı: Daşıyıcı bitkilər – 16 saylı MUBS və 41 saylı
MUBS-ə düzəlişlər
1 yanvar 2016-cı il və bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvədir.
Əsas tələblər
16 saylı MUBS və 41 saylı "Kənd təsərrüfatı" adlı MUBS-ə dəyişikliklər daşıyıcı bitkilər (məsələn,
meyvə ağacları) tərifinə uyğun olan bioloji aktivləri aid etmək üçün 16 saylı MUBS-in tətbiq sahəsini
dəyişir. Daşıyıcı bitkilərdə yetişən kənd təsərrüfatı məhsulları (məsələn, ağacda yetişən meyvələr) 41
saylı MUBS-in tətbiq sahəsində qalacaq. Yeni düzəlişlərə əsasən, daşıyıcı bitkilərin uçotu bundan sonrakı
ölçülmə məqsədilə ilkin dəyər və yenidənqiymətləndirmə dəyəri arasında seçim də daxil olmaqla, 16 saylı
MUBS-in tanınma və ölçülmə tələblərinə uyğun aparılacaq. Bundan başqa, daşıyıcı bitkilərlə əlaqəli olan
hökümət subsidiyalarının uçotu 41 saylı MUBS əvəzinə, 20 saylı "Hökumət subsidiyalarının uçotu və
hökumət yardımı haqqında məlumatların açıqlanması" adlı MUBS-ə uyğun olaraq aparılacaq.
Keçid
Müəssisələr düzəlişləri tam olaraq retrospektiv qaydada tətbiq edə bilərlər. Alternativ olaraq, müəssisə
daşıyıcı bitkiləri göstərilmiş erkən dövrün başlanğıcında olan ədalətli dəyəri ilə qiymətləndirməyi seçə
bilər. Erkən tətbiqetməyə icazə verilir, lakin bu zaman açıqlanmalıdır.
Təsir
Tələblər mənfəət və zərərdə kənd təsərrüfatı məhsulunun hələ də ədalətli dəyərdə qiymətləndirilməsinin
dəyişkənliyini istisna etməyəcək. Bundan əlavə, müəssisələr bu aktivlərin daşıyıcı bitkilərdən ayrılıqda
ədalətli dəyərini təyin etmək üçün müvafiq metodologiyalar müəyyən etməlidirlər. Bu,
qiymətləndirmənin mürəkkəbliyini və subyektivliyini artıra bilər.
27 saylı MUBS Fərdi Maliyyə Hesabatlarında İştirak Payı Metodu – 27 saylı MUBS-ə Dəyişikliklər
1 yanvar 2016-cı il tarixindən başlanan dövrlər üçün qüvvədədir.
“KREDAQRO” QAPALI SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ BANK OLMAYAN KREDİT TƏŞKİLATI
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2015-Cİ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
(Azərbaycan manatı ilə)
22
5.
YENİ VƏ YENİDƏN İŞLƏNİLMİŞ STANDARTLARIN QƏBUL EDİLMƏSİ (davamı)
Əsas tələblər
27 saylı "Fərdi Maliyyə Hesabatları" adlı MUBS, öz fərdi maliyyə hesabatlarında törəmə, asılı və birgə
müəssisələrindəki investisiyalarını uçota almaq üçün 28 saylı MUBS-də göstərildiyi kimi iştirak payı
metodundan istifadə etməyə icazə verir. Beləliklə, müəssisə bu investisiyalar üçün aşağıdakı üsulları
nəzərə almalıdır:
• İlkin dəyərdə
• 9 saylı MHBS-ə uyğun olaraq (və ya MUBS 39) və yaxud
• İştirak payı metodundan istifadə etməklə.
Müəssisə investisiyaların hər bir kateqoriyası üçün eyni uçotu tətbiq etməlidir.
Həmçinin, 1 saylı “Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarının ilk dəfə tətbiq edilməsi” adlı
MHBS-ə da əhəmiyyətli düzəlişlər olunmuşdur. 1 saylı MHBS-ə düzəlişlər, fərdi maliyyə hesabatlarında
investisiyaların uçotunu ilk dəfə tətbiq edənə icazə verir ki, investisiya əldə olunmasına aid əvvəlki biznes
birləşmələrinə görə 1 saylı MHBS-in güzəştini tətbiq etmək üçün iştirak payı metodunu istifadə etsin.
Keçid
Dəyişikliklər retrospektiv şəkildə tətbiq edilməlidir.Erkən tətbiqetməyə icazə verilir və açıqlanmalıdır.
Təsir
Düzəlişlər qanunların törəmə, asılı və birgə müəssisələrin nəzərə alınması ilə fərdi maliyyə hesabatlarını
iştirak payı metodu ilə təqdim etməsini tələb etdiyi halda, ölkələr üçün Ümumi Qəbul Olunmuş
Mühasibat Uçotu Prinsiplərinin (ÜQOMUP) fərqlərini aradan qaldırır.
5 saylı “Satış üçün saxlanılmış uzunmüddətli aktivlər və dayandırılmış əməliyyatlar”adlı MHBS
Silinmə üsullarında dəyişikliklər
• Aktivlər (və ya silinmə qrupları) ümumiyyətlə, ya satış,
ya da mülkiyyətçilər arasında bölüşdürülməsi
ilə silinir. Düzəliş aydınlaşdırır ki, satış üsullarından birində dəyişiklik satışın yeni planı kimi göstərilə
bilməz, əksinə o, əsas planın davamıdır.Bu, 5 saylı MHBS-də tələblərin tətbiqinin fasiləsizliyi
səbəbindəndir.
• Düzəliş prospektiv olaraq tətbiq edilməlidir.
7 saylı MHBS “Maliyyə alətləri”: Açıqlamalar
Xidməti müqavilələr
• Düzəliş aydınlaşdırır ki, xidmət haqqını özündə əks etdirən xidməti müqavilə maliyyə aktivlərində
davamlı olaraq əksini tapa bilər. Müəssisə tələb olunan açıqlamaların dəyərləndirilməsi üçün 7 saylı
MHBS-in B30 bəndində və 7 saylı MHBS-in 42C bəndində xidmət haqqının növünü və sözləşməni
qiymətləndirməlidir.
• Davamlı olaraq təşkil olunan xidməti müqavilələrin qiymətləndirilməsi retrospektiv olmalıdır. Lakin,
tələb olunan açıqlamaların müəssisənin dəyişiklikləri ilk tətbiq etdiyi dövrdən əvvəlki hər hansı dövrü
göstərməsinə ehtiyac yoxdur.
Əvəzləşdirilmiş açıqlamaların qısaldılmış aralıq maliyyə hesabatlarına tətbiqi
• Düzəliş aydınlaşdırır ki, açıqlamanın əvəzləşdirilmiş tələbləri qısaldılmış aralıq maliyyə hesabatlarında
tətbiq edilmir, belə açıqlamalar ən sonuncu illik hesabatda əhəmiyyətli məlumatların yenilənməsini təmin
edir.
• Düzəliş retrospektiv qaydada tətbiq edilməlidir.
15 saylı MHBS Müştərilər ilə Müqavilələrdən Gəlir
1 yanvar 2017-ci il və bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir.