Microsoft Word H?simzade Seyid Zeyn?b doc docx

Müəyyən  olunmuşdur  ki,  ən  yüksək  uduculuq  qabiliyyətinə  malik  olan 

formalar oyuqları olan konstruksiyalar, piramida və çıxıntıları olan səthlərdir. 

Beləliklə, EMŞ ətraf mühitə nüfuz etməsinə imkan verilmir. Güc uducusu 

kimi  içərisi  uducu  materiallarla  doldurulmuş  koaksial  və  yaxud  dalğaötürənin 

hər  parçasından  istifadə  olunur.  Elektromaqnit  enerjisi  uducu  materiallarda 

udularaq  istiliyə  çevrilir.  Uducu  element  kimi  qrafitdən,qumlu  sementdən,  toz 

şə

killi  dəmirdən,  ağac  və  sudan  istifadə  olunur.  Traktda  şüalanmanı  azaltmaq 

məqsədi ilə attenuyatordan  da istifadə etmək olar. 

Ə

gər  RT  və  YT  şüalanma  mənbəyi  binanın  işərisindədirsə  bu  halda 

mühafizəni elektromaqnit enerjisinin ekranlaşdırıcı vasitələrədən nüfuz olunma 

yerlərində  təşkil  etmək  lazımdır.  Bunun  üçün  radiohermetikliyi  artıran 

materiallardan istifadə olunmaqla yanaşı uducu yüklərdən də istifadə etmək olar. 

Xaricdə  yerləşən  mənbələrdən  mühafizə  üçün  radioəksetdirici  materiallar, 

metallaşdırılmış  pərdələr  və  pəncərələrdə  metal  torlar  tətbiq  olunur.  Qeyd 

olunan  mühafizə  vasitələrinin    effektivliyi  YT  diapazonunda  olur.  Aşağı 

tezliklərdə onların tətbiqi difraksiya hadisəsi ilə əlaqədar olaraq məhdudlaşır. 

EMŞ  fərdi  mühafizənin  əsasını  birbaşa  sönmə  prinsipi  təşkil  edir. 

Parçaların  ekranlaşdırıcı  xüsusiyyəti  metallaşdırılmış  liflərin  xüsusi  çəkisindən 

asılı  olur.  Hal-hazırda  Rusiyada  iki  cür  ekranlaşdırılmış  parçalar  buraxılır. 

Bunların istehsalı açıq və bağlı növlü metallaşdırma əsasında təmin olunur [ 4]. 

Birinci növ paltarlar üzərində çox nazik təbəqəli metalla sarınmış pambıq 

liflərdən  ibarətdir.  Belə  liflərdən  toxunmuş  parçalar  metal  parlaqlığı  verir.  Bu 

parçalar  yaxşı  ekranlaşdırıcı  xüsusiyyətlərə  malik  olsalar  da  onlardan  geniş 

surətdə  istifadə  olunmur.  Bu  onunla  əlaqədardır  ki,  bu  parçadan  hazırlanmış 

kostyum  ətrafdakılara  psixoloji  cəhətdən  pis  təsir  göstərir,digər  tərəfdən  belə 

parçalardan istifadə elektrotravma hallarını və  K zədələnmələri yaradır. 

---

kinci növ parçalarda metallaşdırma bağlı üsulla aparılır. Belə ki, nazik və 

möhkəm mikroməftil bilavasitə pambıq lifin içərisinə salınır. 

Eynəklər  xüsusi  mühafizə  paltarlar  ilə  birlikdə  və  yaxud  ayrıca  istifadə 

oluna bilər. Eynəyin şüşələri (linzaları) xüsusi materialdan hazırlanır və üzərinə 

qurğuşun oksidi çəkilir. 

Mühafizə  materialları  işığa  şəffaf  olan  istənilən  materialdan  hazırlana 

bilər. Maskanın üzərinə xüsusi maddələrdən radioşüalanmanı əks etdirən nazik 

təbəqə  və  yaxud  metal  tor  çəkilir.  Maskanın  forması  və  ölçüləri  elə  seçilir  ki, 

göz  səviyyəsində  difraksiya  sönməsinin  qiyməti  mühafizəedici  materialın 

sönməsindən  az  olmasın.  Mühafizə  maskalarında  nəfəsalma  və  istilik 

mübadiləsinin təmin olunması üçün onun perimetri boyu deşiklər açılır. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

2.2.Fərdi  və  məişət avadanlıqlarının  şüalanmasından  mühafizə 

istiqamətləri. 

ndiyə  kimi  mobil  telefonların  şüalanmasının  insan  orqanizminə  təsir 

xüsusiyyətləri  demək  olar  ki,  hələ  də  tam  aydınlaşdırılmayıb.  Müxtəlif  ölkə 

alimlərinin  bioloji  obyektlər  üzərində  apardıqları  çoxsaylı  tədqiqat nəticəlri  bir 

çox hallarda uyğun gəlmir, digər hallarda isə , ümumiyyətlə ziddiyətli xarakter 

daşıyır.  Mübahisə  doğurmayan  yeganə  fakt  odur  ki,  mobil  telefonların 

ş

üalanmaları  insan  orqanizmi  üçün  zərərlidir.  Buna  görə  də,  mobil  telefon 

istifadəçiləri bir sıra ehtiyat tədbirləri həyata keçirilməlidirlər  [ 13 ]: 

-

  Lazım olmayan hallarda mobil telefondan istifadə etməyin; 

-

  Fasiləsiz olaraq 3-4 dəqiqədən artıq danışmayın; 

-

  Uşaqların telefondan istifadə etməsinə icazə verməyin; 

-

  Telefon alanda elesini seçin ki, onun maksimal şüalanma gücü az olsun; 

-

  Avtomobildə  telefondan  istifadə  etdikdə  çalışın  ucadan  danışan  rabitə 

sistemi olan “hands-free” avadanlıqdan istifadə edin. Yaxşı olar ki, onun 

antennası maşının üstündə,mərkəzi hissədə yerləşdirilsin. 

Mobil  telefonla  danışan  şəxsin  ətrafında  olanlara  telefonun  elektromaqnit 

ş

üalanmasının heç bir mənfi təsiri yoxdur. 

Müxtəlif  markalı  telefonları  və  müxtəlif  standartları  qarşılıqlı  müqayisəsini 

apararaq aşağıdakı ümumi nəticələrə gəlmək olar : 

-

  Telefonla nə qədər çox danışılarsa, onun insana təsiri bir o qədər böyük 

olur; 

-

  Insan orqanizminə ən çox təsir göstərən analoq standartlarından NMT450i 

və  AMPS  sistemləridir.  Belə  ki,  bu  sistemlərin  həm  baza  stansiyalarının 

həmçinin dətelefonun özünün vericisinin gücü böyük olur. Müasir rəqəmli 

standartlardan  hesab  edilən  GSM  1800  və  GDMA  sistemləri  insan 

orqanizminə daha az təsir göstərirlər; 

---

-

  Telefon  nə  qədər  baha  olarsa,  onun  insan  orqanizminə  təsirinin  zəif 

olması  ehtimalı  bir  o  qədər  yüksəkdiir.  Telefonda  qəbuledicinin 

həssaslığının böyük olması eşitmə məsafəsinin artmasına kömək etməklə 

yanaşı az güclü vericidən istifadəni mümkün edir; 

-

  Ola bilər ki, insan sağlamlığına olan təsir bilavasitə mobil telefondan yox, 

ümumiyyətlə  digər  mənbələrdən  olan  şüalanmalardan  və  qeyri-normal 

həyat tərzi ilə bağlı olsun. 

Mikrodalğalı  soba  aldıqda  onun  sanitar-gigiyenik  normalara  cavab  verən 

sertifikatının  olmasını  dəqiqləşdirin.  Mikrodalğalı  sobanın  xüsusiyyətlərini 

bilərək,onu dövrəyə qoşandan sonra ondan 1,5 m məsafəyə uzaqlaşın.Bu halda 

onun heç bir zərərli təsiri müşahidə olunmur. 

Mikrodalğalı  soba  aldıqda  çalışın    ki,  onun  enerji  tələbatı  az  olsun.  Belə 

sobaların sənaye tezliyində yaratdığı maqnit sahəsinin qiyməti aşağı olur. 

Bu  sistemlərdən  mühafizə  üçün  istifadənin  əsas  prinsipi  ondan  ibarətdir  ki, 

elektromaqnit  şüalanmasının  səviyyəsi  buraxıla bilən  hədd daxilində olmalıdır. 

Hər bir radioverici qurğu sanitar pasporta malik olur. Bu pasportda onun sanitar-

mühafizə  zonasının  sərhədləri  göstərilir.  Ancaq  bu  pasportun  olduğu  halda 

Dövlət  sanitar  epidemioloji  mərkəzin  yerli  orqanı  stansiyadan  istifadəyə  icazə 

verir.Bu təşkilat periodik olaraq obyektdə nəzarət ölçmələrini həyata keçirir ki, 

bunun  məqsədi  isə  şüalanmanın  buraxıla  bilən  səviyyəyə  uyğun  olmasının 

nəzarəti və təsdiqlənməsidir. 

Məişət cihazları alarkən onların lazımi sertifikata malik olmalarını yoxlamalı 

və  mümkün  qədər  az  güclü  işlədicilərdən  seçilməlidir.  Çünki  qeyd  etdiyimiz 

kimi,  sənaye  tezlikli  elektrik  işlədicilərində  yaranan  maqnit  sahəsinin  qiyməti 

ə

sasən işlədicinin gücündən asılı olur. 

Mənzildə  sənaye  tezliklinmaqnit  sahəsinin  mənbələrinə  yeni  konstruksiyalı 

(“buz  bağlamayan”)    soyuducular  ,müxtəlif  tipli  qızdırcılar  ,televizorlar 

---