Alət və qurğular
Məsafədən idarə
olunan
Məsafədən idarə
olunan
Qoyub
çıxarıla
bilən fərdi ekran-
lar
Fərdi torpaqlama
Tətbiq olunur
Tətbiq olunur
Tətbiq olunur
Sənaye müəssisələrində mühafizə tədbirləri kollektiv və fərdi şəkildə
həyata keçirilə bilər. Kollektiv formada mühafizə üsullarına əyani olaraq
ş
üalanmanın təsir nəticələrini və onun profilaktikasının, yəni qarşısını
alınmasının öyrənilməsi məqsədi daşıyan müxtəlif plakatlardan istifadə
olunması, şüalanmanın orqanizmə təsiri haqqında mühazirələrin oxunması,
işçilər üçün konkret işlərə müvafiq optimal iş və istirahət rejiminin yaradılması,
ş
üalandırıcı obyektlərin yerləşdirilməsinin səmərəliliyi, şüalanma mənbələrinin
mümkün qədər ekranlaşdırılması tədbirləri aid edilir.
Fərdi mühafizə tədbirlərinə işçilərin periodik olaraq həkim müayinəsinədn
keçirilməsi, təhlükəsizlik texnikası qaydaları ilə fərdi tanışlıq, sistematik
instruktajların keçirilməsi, EMŞ-si ilə ancaq xidməti müddətində kontakda
olmaq,fərdi mühafizə vasitələrindən istifadənin zəruriliyi aid edilir.
Ümumi xarakter daşıyan mühafizə tədbirlərinin keçirilməsi ilə yanaşı bir
sıra xüsusi tədbirlərin keçirilməsi də məqsədəuyğun hesab edilir. Bu halda qeyd
olunan şüalanma növlərindən mühafizə üçün yer və azimutal bucağı
məhdudlaşdırır və antennanın istiqamətlənmə diaqrammasını yuxarı qaldırırlar.
Bu işləri sırf təşkilatı işlərə aid etmək olmaz.Bunun üçün əlavə tikinti və
mühəndis
işləri
həyata
keçirilməlidir.
Antennanın
istiqamətlənmə
diaqrammasının dəyişməsi radioşüalandırıcı obyektin bir sıra xarakteristikalarını
dəyişir. Bu qrup mühafizə tədbirlərinə məsafə ilə bağlı mühafizə tədbirləri də
aid edilir. Bu tədbirlərdə şüalanmaya məruz qalan obyekt mümkün qədər
ş
üalanma mənbəyindən uzaqlaşdırılır, imkan daxilində idarəetmə müəyyən
məsafədən həyata keçirilir. Məlum olduğu kimi, məsafənin kvadratı ilə
mütənasib olaraq şüalanmanın intensivliyi azalır.
RT və YT EMŞ-dan mühafizədə mühəndis-texniki işlərin təşkilində
mühafizə vasitələrinin və qurğularının hansı prinsip əsasında işləməsini hökmən
nəzərə alınmalıdır. Verilən məsələdə əsas prinsip kimi radiosönmənin ikitərəfli
və difraksiya xarakterli olmasıdır.
Birbaşa sönmə dedikdə elektromaqnit enerjisinin hər hansı bir materialdan
keçdikdə onun dəfələrlə zəifləməsi başa düşülür. Ən böyük birbaşa sönmə
yaradan məmulatlar metal ekranlardır. Lakin, konkret gigiyenik məqsədlər üçün
mühafizə materialının qalınlığı prinsipial məna kəsb etməyib , ancaq iqtisadi
göstəricilərinə görə əhəmiyyət daşıyır. Metaldan hazırlanmış ekranların EMŞ-
nın söndürmə xüsusiyyəti məlumat kitablarında verilən xüsusi normaqrammalar
vasitəsi ilə qiymətləndirilir.
Tikinti materialları və onlardan hazırlanmış konstruksiyalarda EMŞ-dan
özünəməxsus birbaşa söndürmə xüsusiyyətlərinə malikdir. Cədvəl 7-də bəzi
tikinti materiallarının həmin mühafizə xüsusiyyətləri göstərilmişdir
Müxtəlif ekranlaşdırıcı materiallardan istifadə etdikdə birbaşa sönmənin
qiymətini ölçmə nəticələrinə əsasən müəyyən edirlər.
Ə
gər düşən dalğa cəbhəsi hər hansı ekranlaşdırıcı vasitənin səthini
bürüyürsəbu halda difraksiya sönməsini qiymətləndirmək lazım gəlir. Bu halda
mühafizə tədbirlərinin effektivliyi mühafizə ekranının ölçüləri ilə şüalandırılan
dalğa uzunluğunun qiyməti arasındakı nisbətindən asılı olur.
Mühafizə tədbirlərinin həyata keçirilməsində qarşıya çıxan çətinliklərdən
biri ətrafda yerləşən radioəksetdirici səthlərin olması ilə izah olunur. Bu həmin
ə
ksetdiricilərdən əks olunan siqnallar əsas hədəfdə aparılan ölçmələrin
effektivliyini aşağı salır. Bu halda şüalanma sönməsinin qiymətinin
hesablanması üçün xüsusi əmsallardan (şüalanma diaqrammasının təsirinin
nəzərə alınması üçün) istifadə olunur. Əgər hesablama nöqtəsi dəqiq olaraq əks
olunan şüalanmanın istiqamətində olarsa bu halda sönmənin qiymətinin düsturu
ə
sasında hesablanır [ 3].
Cə
dvə
l 7.
Mikrodalğ
a diapazonunda bə
zi tikinti materiallarının
mühafizə
xüsusiyyə
tlə
ri.(N.Q.Ş
andala görə
)
Material və ya
konstruksiya
Qalınlığı.sm
Tezliklərdə birbaşa sönmə,dB
3,0 QHs
10,0QHs 37,5 QHs
Metallaşdrılmış
ş
üşə
kərpic
-
15
15
15
Suvaq
1,8
-
8
12
Ş
üşə
0,28
-
2
2
Taxta
5,0
8,4
-
-
Taxta
2,5
5,0
-
-
Taxta
1,6
2,8
-
-
Binanın divarı
70
16
21
-
Mərtəbələrarası örtük
80
20
22
-
Ikiqat pəncərə
-
7
13
-
Birqat pəncərə
-
4,5
-
-
Kərpic
1,2
10
15
15
Radioudma
prinsipinə
ə
saslanan
mühafizə
üsulu
antennanın
yüklənməsində sərbəst fəzanın analoqunun yaradılması üçündür.
Radiouducu materiallar aşağıdakı tələblərə cavab verməlidir : böyük
tezlik diapazonunda elektromaqnit dalğalarının maksimal udmasını təmin etmək,
ə
ks olunmanın minimal olması, zərərli buxarlanmaların olması, yanğın
təhlükəsizliyi , ölçülərin böyük olmaması və s.