Microsoft Word Dr. Elif akçA. doc

 

13

 

Demir dokularda ferritin halinde (proteinle birleşik olarak), hemoglobinde ise 

Ferro(Fe

2

) halinde iyonize olarak ince barsaklardan ve bilhassa duodenumdan imtisas olunur.  

 

Gıdalarda organik halde ve hemoglobin halinde bulunan demir hazım fermentleriyle 

parçalandığı için imtisası mümkün değildir. İnsan vücudu için lüzumlu olan demir İnorganik 

olmalıdır.  

 Demirin 

imtisası  gıdalardaki miktarına bağlı olmayıp plazmadaki demir miktarıyla 

ilgilidir. Plazmada demir miktarı azalınca mukozalardan 2 değerli demir (ferritin) alınır. 

Böylece demir metabolizması kontrol altına alınır.  İmtisas olan demir plazmada proteinle 

birleşir. Demir bilhassa karaciğer, dalak ve kemik iliğinde depo edilir. Karaciğer demirin 

kullanılmasında ve depo edilmesinde en önemli bir organdır.  

 

Hemoglobin imali demir, kemik iliğine gider ve 5–7 gün için hemoglobin haline 

dönüşür. Organizmada eritrositlerin tahribiyle açığa çıkan Hb. Demiri yeniden eritrosit 

imalinde kullanılır. Bir kısmı ise safra ve barsaklarla itrah edilir. Bu miktar günlük 1 mg. 

kadardır. Buna mukabil normal rejenerasyonun olabilmesi için yeterli miktarda demirin 

organizmaya girmesi gerekir. Bu miktar 5–15 mg. demire tekabül eder.  

 

 

Organizmadaki demir noksanlığı şu hallerde görülür. 

  

1-Midede HCI asitin olmamasından,  

2-İmtisas bozukluğu, 

3-Gıda ile demir alınamaması,  

4-Hemoraji nedeniyle demir depolarının boşalması,  

5-Organizmadaki depo demirin başka maksatlarla kullanılması (infeksiyonla),  

6-C vitamini noksanlığında demirin absorbsiyonu güçleşir.  

Bu gibi anemilerde inorganik demir kanda arttığından retikülosit krizi meydana gelir.  

 

 BAKIR 

 

Bakırın eritropoezde mühim bir rol oynadığı hayvan tecrübeleriyle gösterilmiştir. 

Fakat insanlarda bakır eksiliğine ait bir anemi gösterilmemiştir. Bunun sebebi gıdalarda 

yeterli miktarda bakır almamızdadır. Bakır Hb’nin yapısında bulunmamakla beraber 

karaciğerdeki depo demirin hemoglobin haline geçmesinde katalizatör ödevi görür(2,4).  

 

 

 

---

 

14

              ANEMİLER 

 

 Eritrositlerin 

yapımı ve yıkımı arasındaki dengenin bozulması neticesi ortaya çıkan 

patolojik klinik tabloya anemi diyoruz. Burada muayyen sayıdaki ve muayyen hacimdeki 

eritrosit ve hemoglobinin azalması mevzuu bahistir. Kanın miktarındaki mutlak azalmalar 

anemi değildir.  

 Anemilerin 

tasnifi 

hakkında bugün için tam bir mutabakata varılmamıştır. Muhtelif 

sınıflamalar ve tasnifler mevcuttur. Burada birkaç örnek vereceğiz.  

 

Etyolojik olarak Naegeli tasnifi: 

1- Herediter (İdiopatik) 

2- Exojen 

3- Endojen olarak yapılmıştır.  

Bugün bu tasnif terkedilmiştir.  

 

Klinik ve Etyolojik Tasnif: 

 

1-D.N.A (Dexoksiribonükleik asit) sentezi bozukluğuna bağlı anemiler: 

 

a)   Vitamin B12 eksikliği: 

 Yetersiz beslenme (Nutrisyonel makrositer anemi) 

 İntrensek faktör noksanlığı (Persiniyöz anemi) 

b)   Folik asit yetmezliği: 

Yetersiz beslenme (Nutrisyonel makrositer anemi) 

Spru, gebelik, toksik ilaçlar, büyüme, Hemolitik anemiler 

 

 

2-HEM sentezi bozukluğu: 

 

Demir eksikliği anemisi 

Yetersiz beslenme 

Gastrotomi 

Gebelik, kan kaybı, büyüme 

Kurşun zehirlenmesi 

Piroxin noksanlığı, kronik hastalıklar.  

 

 

---

 

15

3-Globin sentezi bozukluğu: 

 

Bünyevi gen bozukluğu (Orak hücreli anemi) (1,9,11,12). 

 

 

4-Eritrosit enzim sistemi bozukluğu: 

 

Herediter sferositoz 

Enerji prodüksiyonu noksanlığı 

Protaktif enzim bozukluğu 

 

 5-Ana hücre yetersizliği: (kemik iliğinde) 

 

Eritropoezde (Eritropoetin eksikliği) 

Renal bozukluklar 

Eritropoeze mukavemet (kronik hastalıklar, malignite, karaciğer hastalıkları, 

endokrin hastalıklar) 

 

 

6-Kemik iliğinin fonksiyonunu bozan hastalıklar, 

 

Metastatik hastalıklar(lösemi, lenfoma) 

Miyeloskleroz 

Milier Tbc. 

 

7-Kan kaybı 

8-Eritrosit antikorları.  

  

 

Paroksismal  Hemoglobinüri 

 

Anemiler patogenezine göre şu şekilde tasnif edilirler: 

 

1-KAN KAYBI(hemoraji) veya (hemolizden) dolayı meydana gelen anemiler.  

 

A- Post hemorajik anemiler 

  

a) Akut kanamalar 

      b) Kronik kanamalar 

---

 

16

B- Hemolitik anemiler 

  

a) Eritrositlerin anormal yapısından meydana gelen anemiler: 

          ( Herediter Hemolitik ikter. Sickle Cell anemi ).    

  

b) Hemolitik zehirlerden olan anemiler  

           (Anilin  bileşikleri, Sülfanamidler, arsenik, kurşun, potasyum klorür ve 

mantar zehirlenmeleri).  

    c) Enfeksiyonlardan meydana gelen anemiler. 

            (Streptekokus viridans, gazlı gangren, malarya, vs).   

  

d) Endojen hemolizinlerle meydana gelen anemiler.  

  

       (Karasu 

humması, Lederer Hemolitik anemisi, paroksismal 

Hemoglobinüri) (1,2,10).  

 

2-MYOLOGEN ANEMİLER (Teşekküldeki bozukluktan) 

 

A- Demir eksikliği: Hipokrom Mikrositer anemiler, kloroz, idiopatik                   

hipokrom anemiler, gebelik, yetersiz beslenme, gastrektomiden sonra.  

 

B- Hemopoetik faktörün eksikliği veya kullanılmamasına bağlı anemiler: 

 

 Hipokrom Mikrositer anemi, biermer anemisi, gebelik, spru, persinioza, tropik 

gıdai makrositer anemiler, siroz ve gastrektomiden sonra görülen anemiler.  

 

C- Kemik iliğinde vazife bozukluğundan ileri gelen anemiler: 

.  

a)Proteinden fakir beslenme, B kompleks avitaminozu. 

b)İç ifraz bozukluğu (Miksödem, Adisson, Hipofizer yetersizlik, Hipogeni 

talismus).  

c)Dalağın fazla faaliyeti (Banti hastalığı).  

d)Toksik maddeler (benzol, kurşun, altın, sülfamit).  

e)Enfeksiyonlar (Romatizma, Tbc, Sy, Karsinomlar).  

f)Fizik etkenler (Röntgen, radium, diğer radyoaktif elementlerden husule 

gelen anemiler).  

 

---