Microsoft Word Dr. Elif akçA. doc

 

3

TARİHÇE 

 

        Çin  İmparatoru  Schen  Hung’un bundan 5000 yıl önce beslenme ve gebelik arasındaki 

ilişkilerden söz ettiğine dair kayıtlar mevcuttur.  

        19. asra  kadar  bu konuyla ilgilenilmemiş.Bu asırda Makrositer Hiperkrom anemilerin 

tropikal  ülkelerde  görülmesi üzerine tropikal gebelik anemileriyle ilgili çalışmalar 

başlamıştır. 

        1842’de Channing Amerika’daki ilk gebelik anemilerini yazmıştır. 

        1854’de Zürih  kantonunda da aynı tip anemilerden bahseden yayınlara rastlanmış. 

        1871 yılında Gusserovun  takip  ettiği 5 ağır anemi vakası eksitus ile neticelenmiştir. 

Nihayet 1872’de Biermer progressif Pernisiyöz anemiyi bunlara ilave etmiştir. 

        1912’de Osler  gebelik  anemileriyle  Addison  anemilerinin  farklarını  belirtmiştir. 

        1927’de Auberdin  gebelik  anemilerinin doğumu müteakip spontan şifa bulduğunu 

70 vakasında ispatlamıştır.  

        1928’de Brault-Fabre-Laenec  anemide  ilk  olarak  karaciğer  tedavisini bulmuşlar. 

        1936-1938’de    Steverson,  Abramson,  1941’de de Segerdahl 1942’de Miller Davitson, 

Nielson  sternal  ponksiyon  ile  hematolojide  ilk  kemik  iliği  tetkiklerini   yapmışlardır. 

        1945’de  İngiltere’de  Sheila  ilk  gebelik  anemilerini  teferruatı  ile yazmıştır. 

Memleketimizde  gebelik  anemilerini  ilk  defa  1936’da  Ord.Prof.Frank  Pernisiyöziförm  

anemiler  adı  altında  toplamıştır. Daha  sonra  Prof.Dr.Sedat  Tavat İ.Ü.Tedavi kliniğinde 10 

yılda rastlanan 14 gebelik anemisi vakasını neşretmiştir. 

                   Bugünkü  bilgilerimizin  ışığı altında ve modern laboratuar tetkikleri sayesi ile 

gebelik anemilerinin tetkiki imkanı artmıştır. 

                   Buna    paralel    olarak    çevre    sağlığı ana ve çocuk sağlığı dispanserleri 

sosyalizasyon  ve  entegrasyon  çalışmaları, yayın   ve neşriyat imkanları, hayat 

standartlarının artması, beslenme  sorununu belirli bir düzeye çıkartmıştır.Sağlık Bakanlığının 

teşhis ve tedavi  imkanlarını  memleketimizin  en ücra köy ve kasabasına götürmeyi gaye 

eden bu hizmetleri sayesinde bugün gebelik anemileri vakalarına nadir rastlıyoruz.   

 

 

 

 

 

---

 

4

GENEL  BİLGİLER 

 

                KAN  

 

                   Kan ve onun hastalıklarıyla uğraşan bilim dalına HEMATOLOJİ denir. Kan sıvı  

bir  ortamda (plazma) süspansiyon halinde bulunan şekilli elemanlardan ( Eritrosit, lökosit, 

trombosit) meydana gelmiştir(1,4). 

                   Kan,  hücrelerin   birbiriyle  ve  hariç  ile olan irtibatlarını sağlar.Daimi 

sirkülasyonu ile  akciğerlerden  aldığı oksijen ve sindirim sisteminden aldığı gıda maddelerini 

dokulara götürür.Ve oralardan aldığı metabolizma artıklarını itrah organlarına taşır. 

                  Organizmanın  termoregülasyonunu  tanzim  eder.Hormonları  taşıyarak  organlar 

arasındaki  irtibatı sağlar.Böylece sinir sistemi ile beraber organizmanın çalışmasını sağlar. 

                 İhtiva  ettiği  şekilli  elemanlar  ve  antikorlar  vasıtasıyla  organizmaya   giren canlı 

ve cansız yabancı maddelere karşı organizmayı korur ve müdafaa eder. 

                Kanın  terkibinde  ve  şekilli  elemanlarında  meydana  gelecek değişiklikler 

organların normal  çalışma  düzeninin bozulmasına sebep olurlar.Organizma kanın maruz 

kaldığı bu  değişikliklere  karşı, hormonlar,  sinir sistemi,  fizik  ve  şimik  reaksiyonlarla 

dengede tutmaya gayret eder. 

              Kan  organizmanın  hemen  bütün  hücrelerinin  mahsülü  olduğundan terkibindeki 

değişiklikler fizyolojik bir görevin patolojik hale çevrildiğini gösterir. 

             Şimdi kanın elemanlarını gözden geçirelim(1, 4, 5). 

 

           ERİTROSİTLER  

 

             Eritrositler  kanın  renkli  olan  elemanlarıdırlar.İhtiva  ettiği hemoglobinden dolayı 

sarı    yeşil  renkte  görülürler.Nükleusları yoktur.Disk şeklinde ortası çökük ve gayet 

elastiktirler. Ortalama  7.5  mikron  çapında  ve  2 mikron  kalınlığındadırlar. Hacmi  88 

mikron küptür.Bir eritrositin sathı ise 140 mikron karedir. 

                 Eritrositlerin    etrafında  protein  ve  lipoidden  yapılmış  semipermeabl bir zar 

vardır.  İçerisinde  sünger  gibi  bir  stroma  ve  bunların arasında kana rengini veren 

hemoglobin bulunur. 

                Eritrositler  organizmanın  en  az  su ihtiva eden hücreleridir.(% 60). Solid kısmın 

% 90’ını hemoglobin teşkil eder.(Bütün Eritrositlerin %38’i) geri  kalanı amino asitler 

---

 

5

(protein) fosfolipid,  kolesterin, nötr yağ, fermentler, glikoz, üre ve inorganik tuzlardır.Bütün 

kan hacminin % 34’ünü Eritrositler teşkil eder. 

              Eritrositler   oksijen   transportunu  sağlarlar. Hemoglobin   plazmaya   nazaran 100 

defa daha fazla oksijen taşır. Nükleuslarının olmamalarına rağmen eritrositler canlı 

hücrelerdir. Ortalama ömürleri 120 gündür. 

              Eritrositlerin      cidarı  plazma  proteinlerine,  Sodyum,  Potasyum, Kalsiyum gibi 

katyonlara  empermeabldır. Suyu,  Cl,  HCO3  gibi  anyonları geçirir.Keza üre, ürik asit ve 

şekere  karşı  permeabldir. Eritrositler  K  ve  Mg’dan zengin olup Na ve Ca’dan 

yoksundurlar(3,7). 

 

              

HEMATOPOEZİS İLE İLGİLİ DOKULAR  

 

           

Kemik   iliği, Lenfoid   doku  ve  Retiküloendotelyal   sistem   hematopoez   ile  ilgili 

dokulardır. 

 

             

KEMİK İLİĞİ  

 

           

İhtiva  ettiği  kan  damarları    ve    yağ  hücrelerinin oranına göre kırmızı veya sarı 

olarak görülürler. 

             Kırmızı  ilik  hematopoetik  aktivite  gösteren  kısımdır. Sarı ilik ise artan bir ihtiyaç  

halinde  derhal  faaliyete  geçen  retikulum hücrelerine sahip hematopoetik hücreler ihtiva 

eder. 

           Yenidoğanda  kemik  iliği  70-90 cc olup  tamamen  kırmızı ilik ihtiva eder. Ancak 4,5 

yaşlarında sarı ilik teşekkül etmeye başlar. 

           Erişkinde  ilik  boşluğu  3000-4000 ml olup  bunun yarısı  kırmızı iliktir.Yaşlılarda 

kemik iliği kırmızı ilik aleyhine bozulur(5,6). 

           Erişkinde  kırmızı  ilik sternum, scapula, clavicula, costalar, vertebralar, cranium 

pelvis, femur ve humerusun proksimal kısımlarında bulunur. 

           Fonksiyonel    yönden    kemik    iliğinin geniş bir kapasitesi vardır. Akut bir anemide 

normalin 3  misli, kronik  bir  anemide normalin 6 misli faaliyet gösterir.Kronik hemolitik 

anemilerde hematopoetik doku kemik dokusu aleyhine gelişir. 

 

 

---