Microsoft Word CelilovaElnure260az docx
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
50
nömrəli Qərarı olmuşdur. Burada Azərbaycan Respublikasının neft steategiyasının ə sas məqsədlərindən olan neft və qaz sənayesinin inkişafı, o cümlədən mövcud infrastrukturun tam gücü ilə işləməsinin təmin edilməsi, xarici ölkələrdə aparılan neft-qaz əməliyyatlarının həmin strukturun aktiv iştirakı ilə həyata keçirilməsinə münasib şəraitin yaradılması, bu sahədə işləyən yerli mütəxəssislərin işlə təmin olunmasının perspektivlərinin müəyyən edilməsi, xarici neft-qaz şirkətləri tərəfindən Azərbsycan Respublikasının müvafiq
istehsal sahələrinə investisiyaqoyulması üçün cəlbedici iqtisadi rejimlərin yaradılması, neft maşınqayırması və bu qəbildən olan avadanlıqların istehsalı və texniki-quraşdırma iş və xidmətlərinin ixrac potensialının artırılması, Azərbaycan Respublikasının bu sahələrdə beynəlxalq ixrac bazarlarında aparıcı yer tutması üçün kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsi ilə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin aldığı qərarlar qeyd olunur. Azərbaycan Respublikasının Baş naziri Artur Rəsulzadə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2006-cı il 26 iyul tarixli 185 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş " xrac məqsədli neft-qaz fəaliyyəti üzrə idxal əməliyyatlarında güzəştlərin verilməsi Qaydaları" Bu Qaydalar Azərbaycan Respublikasında neft və qaz sənayesinin inkişafı, o cümlədən mövcud infrastrukturun tam gücü ilə işləməsinin təmin edilməsi, xarici ölkələrdə aparılan neft-qaz əməliyyatlarının həmin infrastrukturun aktiv iştirakı ilə həyata keçirilməsinə münasib şəraitin yaradılması, bu sahədə işləyən yerli mütəxəssislərin neft-qaz layihələri başa çatdıqdan sonra işlə təmin olunması perspektivlərinin müəyyən edilməsi, xarici neft-qaz şirkətləri tərəfindən Azərbaycan Respublikasının müvafiq istehsalat sahələrinə investisiya qoyulması üçün cəlbediciiqtisadi rejimlərin yaradılması, neft maşınqayırması və bu qəbildən olan avadanlıqların istehsalı və tikinti-quraşdırma üzrə iş və xidmətlərin ixrac potensialının artlrılması məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda həyata keçirilən xam neft və təbii qazın kəşfiyyatı, qiymətləndirilməsi, işlənməsi, çıxarılması, hasilatının sabitləşdirilməsi, oyadılması, təzyiqləndirilməsi, toplanması, saxlanması, yerləşdirilməsi, yüklənməsi, nəql edilməsi, satılması və ya
51
ləğvetmə əməliyyatları və bu əməliyyatlarla əlaqədar olan hər hansı fəaliyyətlə bağlı idxal-ixrac əməliyyatlarında güzəştlərin verilməsini tənzimləyir. Bu Qaydalar xarici sifarişçi ilə bağlanmış müqaviləsi olan hüquqi şəxslərə və həmin şəxslərə birbaşa və ya əlaqəli müqavilə üzrə ixrac məqsədli neft-qaz fəaliyyəti ilə əlaqədar malları təqdim edən, işləri görən və xidmətləri göstərən hüquqi və fiziki şəxslərə ş amil edilir. Bu Qaydaların məqsədləri üçün xarici sifarişçi ilə bağlanmış müqavilə dedikdə, Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda neft-qaz ə məliyyatlarını həyata keçirən şəxslərlə imzalanmış və hüquqi qüvvəsi olan podrat müqaviləsi, birbaşa müqavilə dedikdə, ixrac məqsədli neft-qaz fəaliyyəti ilə ə laqədar Podratçı ilə Subpodratçı arasında bağlanan müqavilə, əlaqəli müqavilə dedikdə isə, ixrac məqsədli neft-qaz fəaliyyatı ilə əlaqədar Subpodratçılar arasında bağlanmış müqavilə başa düşülür. Podratçılar ixrac məqsədli neft-qaz fəaliyyətinə görə güzəştləri əldə etmək və bununla əlaqədar Azərbaycan Respublikasına idxal ediləcək avadanlıq və materialların illər üzrə miqdarı göstərilməklə siyahısını qeydə almaq üçün Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkətinə ərizə ilə müraciət edirlər. Ə gər 2010-cu ilədək Xəzərdə axtarış-kəşfiyyat işlərini xarici şirkətlərlə birgə aparılırdısa, həmin ildən ARDNŞ bu işlərin bir qismini özü görməyə başladı. Belə ki, uzun fasilədən sonra Xəzərin Azərbaycan sektorundakı "Ümid" strukturunda yenidən axtarış-kəşfiyyat işlərinə başlanması 2010-cu ilin noyabrında burada nəhəng qaz-kondensat yatağının kəşf edilməsi ilə nəticələndi. "Ümid" yatağının aşkarlanması xüsusi məna daşıyır. Bu onu göstərir ki, Azərbaycanda neft-qaz sahəsində bütün işlər uğurla aparılır. Bu, bir də onu göstərir ki, Azərbaycan çox böyük qaz ölkəsinə çevrilibdir. lkin hesablamalara görə, "Ümid" strukturunun 200 milyard kubmetr qaz və 40 milyon ton kondensat ehtiyatı vardır. 2011-ci ilin iyul ayında Ümid-1 özülündən layihə dərinliyi 6500 metr olan 10 nömrəli kəşfiyyat quyusunun qazılmasına başlandı və 2012-ci il iyun ayının 8-də quyu perforasiya edilərək mənimsənilmişdir. Quyudan quyuağzı təzyiq 600 atm, 10 mm-lik ştuserlə gün ərzində 700 milyon kubmetr qaz və 100 kubmetr kondensat alınmışdır.
52
"Ümid" yatağının kəşfindən sonra daha bir mühüm hadisə baş verdi. 2011- ci ilin sentyabrında Xəzərin "Abşeron" blokunda iri qaz-kondensat yatağı kəşf edildi. Cənubi Xəzər neftli-qazlı hövzəsinin Abşeron arxipelaqında, dənizin dərinliyi 473,5 metr olan sahədə bu yatağın kəşf olunması Fransanın "Total" və "Gas de France" şirkətləri ilə ARDNŞ arasında hasilatın pay bölgüsü sazişi çərçivəsində görülmüş birgə işin nəticəsidir. ARDNŞ-nin ilkin hesablamalarına görə "Abşeron" yatağının ehtimal olunan karbohidrogen ehtiyatları 350 milyard kubmetr qaz və 45 milyon ton kondensat həcmindədir. Beləliklə, "Azəri-Çıraq-Günəşli" yatağında məhsuldar qatın alt çöküntülərinin qaz ehtiyatının 250 milyard
kubmetr həcmində qiymətləndirilməsini nəzərə almaqla, bu günə respublikamızda təsdiq olunmuş qaz ehtiyatları 2 trilyon 550 milyard kubmetrdir. Gələcəkdə "Babək", "Naxçıvan", "Zəfər", "Məşəl", "Şəfəq", "Asiman" strukturlarında aparılan kəşfiyyat işləri bu ehtiyatları daha da artıracaq. Qarşıdakı illərdə dünyada neftlə yanaşı, qaza olan tələbat əhəmiyyətli dərəcədə artacaq və respublikamız bu dövrdə ən mühüm ixracatçılardan biri olacaq. Həyata keçirilən layihə və proqramlar üzrə görülən işlər, eləcə də, perspektiv strukturların potensialı nikbin proqnozlar üçün əsas verir. Deməli, region və Avropa ttifaqı ölkələrinin enerji təhlükəsizliyinin qorunmasında Azərbaycanın rolu qarşıdakı illərdə daha da artacaqdır. 2020-ci ilədək Avropanın enerji istehlakının 70 faizinin, 2030-cu ilədək isə 85 faizədək hissəsinin idxal hesabına təmin ediləcəyi barədə ekspert rəyləri fonunda bu, xüsusən böyük əhəmiyyət kəsb edir. 2017-ci ildən sonra, “Şahdəniz-2” həyata keçirildikdən sonra ölkənin qaz istehsalı 55 milyard kubmetrə çatacaq və bu, böyük həcmdir. “Ümid” və “Abşeron” yataqlarının karbohidrogen ehtiyatlarının nəql sisteminə cəlb olunmasından sonra bu rəqəm daha da artacaq və 2025-ci ildə bu rəqəmin 50 milyard kubmetrə çatacağı ehtimalı da var. Təbii qazın 35-40 milyard kubmetrinin ixracı nəzərdə tutulur. Bu faktor Azərbaycanın dünya qaz bazarında yüksək nüfuzunun artması üçün əlverişli sayıla bilər. Bu da Avropa bazarında Azərbaycanın mövqeyini daha da möhkəmləndirəcək. Bir neçə ildən sonra respublikamız dünyanın 50-ə yaxın Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|