Microsoft Word CelilovaElnure260az docx
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
47
olunduğundan (AÇG üzrə çıxan qaz Azərbaycana əvəzsiz olaraq verilir) son illər ölkənin xarici ticarət dövriyyəsinin böyüməsi baş verib; · Ölkədə neft-qaz hasilatı və ixracı həcmlərinin ildən-ilə artması ÜDM-nin artım dinamikasına və templərinə də müvafiq təsir göstərib; · 2004-cü ilədək ÜDM-də qeyri-neft sektorunun payı üstünlük təşkil etdiyi hal- da, 2005-ci ildən neft sektorunun payının artması başlıca tendensiya olub; · Neft-qaz hasilatı və ixracı həcmlərinin artması nəticəsində ölkəmiz son illər böyük məbləğlərdə vəsait əldə etməkdədir; · AÇG sazişi üzrə mənfəət neftinin əldə edildiyi 2006-cı ildən başlayaraq ABƏŞ sazişin şərtlərinə uyğun olaraq dövlət büdcəsinə mənfəət vergisi ödəyib və büdcənin gəlirləri artıb; · Dövlətin maliyyə imkanlarınin genişlənməsi baş verdikcə sosial sahələrin və sosial infrastrukturun bərpasına və yenidən qurulmasına böyük həcmlərdə vəsaitin ayrılması baş vermişdir və s. Neft strategiyasının növbəti mərhələsində ölkənin neft yataqlarının xarici ş irkətlərilə birgə işlənməsindən əldə edilən neft gəlirlərinin toplanaraq səmərəli idarə edilməsi, həmin vəsaitlərin öncül sahələrin inkişafına və sosial-iqtisadi baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edən layihələrin həyata keçirilməsinə yönəldilməsi təşkil edirdi. Bu məqsədlə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 29 dekabr 1999-cu il tarixli 240 nömrəli Fərmanı ilə Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondu təsisedilmişdir. Neft Fondunun Əsasnaməsi Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 29 dekabr 2000-ci il tarixli 434 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmişdir. Neft ilə zəngin olan ölkələrdə neft fondlarının, suveren sərvət fondlarının və yaxud digər bu kimi qurumların təsis edilməsi bu dövlətlərdə neft sərvətlərinin nəsillər arasında bərabər bölgüsünə, onların səmərəli və məqsədyönlü şəkildə idarə edilməsinə şərait yaradır. Neft Fondunun yaradılması fəlsəfəsinin əsasını Azərbaycan xalqına Tanrı tərəfindən bəxş edilmiş neft sərvətlərinin nəsillər arasında ədalətli bölüşdürülməsinin təmin edilməsi təşkil edir.Neft Fondunun təsis edilməsinin əsas məqsədi ölkəmizin neft sərvətlərinin səmərəli və məqsədyönlü şəkildə idarə edilməsinə şərait yaratmaqdan 48
ibarətdir. Fondun əsas vəzifəsi Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının bu günkü və gələcək nəsillərinin mənafeyi naminə neft və qaz ehtiyatlarının kəşfiyyatı və işlənməsi sahəsində bağlanmış sazişlərin həyata keçirilməsindən və Fondun öz fəaliyyətindən əldə olunan valyuta və digər vəsaitin yıgılmasını və səmərəli idarə olunmasını təmin etməkdir. 2002-ci ilin ortalarına kimi xarici ölkələrə neft məhsulları satışından və müqavilə iştirakçıları ilə aparılmış digər əməliyyatlardan Azərbaycanın payına düşən gəlir 580 milyon dollardan artıq olmuşdur.Bu vəsaitin hamısı Dövlət Neft Fondunda cəmləşmişdir. Neft və qaz gəlirlərinin idarə olunması üzrə uzunmüddətli strategiya 2005-2025-ci illəri əhatə edir və bu müddət ərzində həmin gəlirlərdən istifadənin əsas prinsiplərini və ortamüddətli xərclər siyasətini müəyyənləşdirir.Bu strategiya aşağıda göstərilən mənbələrə uyğun olaraq neftin və qazın satışından Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Fondunda və dövlət büdcəsində toplanan gəlirlərin idarə edilməsini nəzərdə tutur. 2014-cü il dövlət büdcəsi gəlirlərinin 9,3 milyard manatını və ya ümumi büdcə daxilolmalarının 50,8%-ni Dövlət Neft Fondundan (DNF) transfertlər, 7,1 milyard manatını və ya 38,6%-ni Vergiler Nazirliyi, 1,5milyard manatını və ya 8,2%-ni Gömrük Komitəsinin xətti ilə, 0,4 milyard manatını və ya 2,2%-ni büdcə təşkilatlarının ödənişli xidmətlərindən daxilolmalar, 0,2%-ni isə digər daxilolmalar təşkil edib. 2014-cü ildə Dövlət Neft Fondundan dövlət büdcəsinə 9,337 milyard manat transfert olunub. ARDNF-in məlumatlarına əsasən 2014-cü ilin aprelin 1-dək Fondun vəsaitləri aşağıdakı layihələrə ayrılmışdır:
1. Heydər Əliyev adına Bakı-Tbilisi-Ceyhan Əsas xrac Boru kəməri layihəsində Azərbaycan Respublikasının iştirak payının maliyyələşdirilməsi (2006-cı ildə başa çatıb) - 297,9 mln. manat 2. Qaçqın və məcburi köçkün ailələrinin sosial-məişət vəziyyətinin yaxşılaşdırılması və məskunlaşdırılması problemlərinin həlli – 1 527,9 mln. manat 3. Oğuz-Qəbələ zonasından Bakı şəhərinə su kəmərinin çəkilməsi – 779,6 mln.
49
manat 4. Samur-Abşeron kanalının rekonstruksiya edilməsi – 1 075,1 mln. manat 5. Dövlət büdcəsinə transfertlər – 48 777,6 mln. manat 6. Dövlət nvestisiya Şirkətinin Nizamnamə kapitalının maliyyələşdirilməsi (2006-cı ildə başa çatıb) - 90,0 mln. manat 7. "Bakı - Tbilisi - Qars yeni dəmir yolu" layihəsi – 372,2 mln 8. "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkəllərdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı"nın maliyyələşdirilməsinə - 90,8 mln. manat 9. AÇG üzrə layihədə ARDNŞ-in iştirak payının tənzimlənməsi -87,6 mln. ma- nat 10. "Star" neft emalı kompleksinin tikintisi - 372,6 mln Dövlət Neft Fondunun gəlirləri aşağıda göstərilmişdir:
mln.manat, 2009-cu ildə 8176,7 mln.manat, 2011-ci ildə 15628,3 mln.manat, 2014- cü ildə 11626,9 mln.manat, 2016-ci ilə 8899,5 mln.manat, 2017-ci ilə 10940,2 mln manat kimi qeyd olunmuşdur.Gəlirin azalması neft hasilatının azalması ilə ə laqədardır. Azərbaycan Respublikasında bəzi fəaliyyət növləri üzrə ixracın stimullaşdırılması haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 26 iyul 2006-cı il 185 Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|