Microsoft Word Atakisiyeva Ulker 869M. doc
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
8
stehsal sexlərində nəqledicilərin, konveyerlərin olmadığına görə, ayaqqabılarm bir əməliyyatdan digər əməliyyata əl arabaları ilə daşınılması mühüm dərəcədə vaxt itkisinə, çoxlu fiziki əməyin sərfinə səbəb olurdu. Texnoloji ə məliyyatların təkmil olmaması, ayaqqabıların bir yerdən digər yerə daşınmasının ə l arabaları ilə yerinə yetirilməsi, mexanikləşdirilmiş quruducuların olmaması səbəblərindən əmək məhsuldarlığına və istehsal edilən ayaqqabıların keyfiyyətinə mənfi təsir göstərirdi. 1940-cı ildə fabrikin sexlərində altlığı üzlüyə aqo yapışqanı ilə birləşdirilən qadın və uşaq ayaqqabıları istehsal olunurdu. 1940-ci ildə fabrik 1242 cüt ayaqqabı istehsal etmişdir. 1941-ci ildə ikinci cahan müharibəsi ilə əlaqədar olaraq fabrik qadın, uşaq, idman və digər çeşidli ayaqqabıların istehsalın dayandıraraq ordunun ayaqqabıya olan tələbatmı ödəmək üçün istehsalın genişləndirilməsi məcburiyyətində qalır. 1942-ci il faşist Almaniyasının qoşunlarının Rostov şəhərinə yaxınlaşması ilə əlaqədar olaraq, şəhərdə yerləşən fabrikin ordu üçün ayaqqabılarının istehsalını davam etdirilməsi üçün Bakı şəhərinə köçürülməsi məqsədəuyğun hesab edildi. Rostov şəhərindən Bakıya köçürülən ayaqqabı fabriki, tikintisi başa çatdırılmış tipoqrafiya binasında yerləşdirildi. Bu binada avadanlıqların quraşdırılma işləri başa çatdırıldığından sonra, 1943-cü ilin yanvar ayından başlayaraq fəaliyyət göstərən 2 №li ayaqqabı istehsal edən müəssisələr sırasına daxil olur. Rostov şəhərindən Bakıya köçürülən ayaqqabı fabrikinin istehsal avadanlıqları ilə yanaşı yüksək təcrübəli fəhlə, qulluqçu və mühəndis-texniki işçilərin bu fabrikdə işləməsi 0 zaman Bakıda fəaliyyət göstərən digər ayaqqabı fabriklərin mexanikləşdirilməsi və yenidən qurulmasına mühüm təsir göstərdi. 1946-1951-ci illər ərzində fabrikdə ayaqqabı istehsalı artır və çeşidi genişlənirdi. 1951-ci ildən başlayaraq fabrikdə geniş texniki tədbirlər həyata keçirilərək istehsal edilən ayaqqabıların keyfiyyəti xeyli yaxşılaşdırılır və əmək məhsuldarlığı yüksəldilir. Layihə üzrə fabrikin istehsal gücü ildə 3,7 mln cüt olduğu halda yeni üsulların, avadanlıqların, mütərəqqi tədbirlərin görülməsi
9
nəticəsində Bakı 1 №li ayaqqabı fabrikində 35 çeşidə yaxın körpələr, məktəblilər, qadın və kişilər üçün ayaqqabılar istehsal olunurdu. 1952-ci ildə fabrikin az məhsuldar və mənəvi cəhətdən köhnəlmiş avadanlıqları axın xətlərindən çıxarılmağa başlandı. Sexlərdə əməyin təşkilinin yaxşılaşdırılması və yeni məhsuldar avadanlıqlardan istifadə edilməsi, konveyer xətlərində axının 10-20% sürətləndirilməsinə imkan verdi. 1976-cı ildə SSR -nin Dövlət 2 №li layihə institutunun təklifinə əsasən Bakı 2 Nçli ayaqqabı fabriki 1980-ci ildə inşaa edildikdən sonra istifadəyə verildi. Bu ayaqqabı fabrikinin ildə istehsal gücü 5.0 mlna cütə çatırdı. Fabrikdə əsasən gənclər, qadın və kişilər üçün müxtəlif çeşidli ayaqqabılar istehsal edilirdi. Həmin ildən başlayaraq ilk dəfə Respublikamızda Bakı ayaqqabı modalar evi fəaliyyət göstərməyə başladı. 1935-cü ildə Bakı 3 №li modalı ayaqqabı fabriki təşkil olunmuşdur. Burada qadın və kişilər üçün modanın istiqamətinə uyğun, üzlüyü və altlığı təbii gön və dəri materiallarından hazırlanan, yüksək keyfiyyətli ayaqqabılar istehsal olunurdu. 1961-ci ildə yüngül idman və ev ayaqqabılarını istehsal edən 4 N2I ayaqqabı fabriki təşkil olundu. Bu illər ərzində yerli sənaye nazirliyi nəznində fərdi ayaqqabı istehsal edən ayaqqabı fabriki təşkil olundu. Bu fabrikin bir ildə istehsal gücü 80 mindən cütdən çox idi. Beləliklə, Azərbaycanda ayaqqabı istehsalı 1990-cı ildə 25 mln və 2000-ci ildə 29 mln cütə çatdırılması nəzərdə tutulurdu. stehsal edilən ayaqqabılar ölkəmizdən əlavə digər bölgələrinə məs. orta Asiyaya, Ukraynaya və digər respublikalara göndərilirdi. Müstəqilliyimizin ilk əvvəlində həyata keçirilən iqtisadi islahatlar nəticəsində demək olar ki, əksər yüngül sənaye müəssisələri özəlləşdirilmişdir. Lakin, müəssisələrin çoxu yeni təsərrüfatçılıq şəraitinə uyğunlaşmadığına görə fəaliyyətini dayandırmalı oldu. 1990—2005-ci illər ərzində ən ciddi gerimələr Yüngül sənayedə baş vermişdir. Bu dövr ərzində sənaye məhsulu 10 dəfə, çalışan işçilərin sayı isə 97,4 min nəfərədək 14 min nəfərə qədər azalmışdır. Nəticədə, hal-hazırda 10
Respublikamızda istehlak mallarının istehsalı üçün kiçik sexlərdən istifadə edilir. Statistika komitəsinin məlumatlarına görə 2012-ci ildə cəmi 500 min cüt ayaqqabı istehsal olunduğundan 2 mln 924 min cüt ayaqqabı idxal olub. Bu sahədə çalışan mühəndis-texniki mütəxəssislərin ixtisaslarmı artırmaq üçün 1956-cı ildən Bakı Yüngül Sənaye Texnikumu, 1962-ci ildən başlayaraq Azərbaycan Politexnik nstitutu fəaliyyət göstərirdi. Bu nstitutun texnologiya fakültəsi 1980-ci ildən etibarən Gəncədə yerləşən Azərbaycan Dövlət Texnologiya Universitetində gön-dəridən olan məmulatların konstruksiyası və texnologiyası üzrə ixtisasçıların hazırlanması dayandırılmışdır. Dizayn ixtisası üzrə tələbələrin hazırlanması 1996- CT
ildə ilk dəfə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Dizayn fakültəsində başlanmışdır. Bununla bərabər, bu ixtisas üzrə Rəssamlıq Akademiyası, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və ncəsənət Universiteti, Azərbaycan Texnologiya Universiteti və digər ali təhsil ocaqlarını göstərmək olar. Ə halinin ayaqqabıya olan tələbatının tam və dolğun ödənilməsi üçün elmi cəhətdən əsaslandırılmış normalar işlənmişdir. Səmərəli istehlak normaları istehlakçıların cins-yaş tərkibi üçün müəyyən edilmişdir: kişilər üçün 7 cüt, qadınlar üçün isə 10 cüt təşkil edir. Uşaqlar, məktəblilər, yeniyetmə qız və oğlanlar üçün səmərəli dəst 6 cüt olmalıdır. Hazırki iqtisadi islahatlar bütün istehlak malları kimi ayaqqabı istehsalının kəskin azalmasına səbəb olmuşdur. Bununla yanaşı, respublikanın dünya iqtisadiyyatına qoşulması, xarici iqtisadi əlaqələrin genişlənməsi və bağlanmış ticarət-iqtisadi sazişlərin yerinə yetirilməsi ixrac və idxal olunan malların yüngül sənayenin inkişafının təmin edilməsi məqsədilə daxili və xarici bazar üçün məhsul istehsalının həcminin artırılması, həmçinin əsaslı vəsaitlərin ilk növbədə fəaliyyətdə olan müəssisələrin yenidən qurulması, genişləndirilməsi və texniki cəhətdən silahlandırılmasına yönəldilməsi, yerli yüngül sənaye komplekslərinin (o cümlədən, əyiricilik, toxuculuq, əri məhsullarının emalı, mebel istehsalı inkişafı təmin edilməli, xarici investisiyaların ekspertlərin, texnologiyaların cəlb edilməsi üçün tədbirlər həyata keçirilməli, dünya bazarının tələblərinə uyğun olaraq yeni məhsul istehsalının , mənimsənilməsi təmin edilməli, digər ixtisaslaşmış xarici Yüklə 0,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|