Microsoft Word adigozaliv abdulrahman docx

89 
 
 
 
4 
 
 
Faizsiz 
gəlirlərdən 
çıxılan faizsiz 
məsrəflər 
 
 
 
Faiz marjası 
Sinif 
I - 48 % 
II - 52 % 
III - 57 % 
IV - 61 % 
V - 64 % 
VI - 67 % 
 
5 
Faiz marjası 
üstəgəl faizsiz 
gəlir 
Aktivlərin orta 
qalığı 
Məlumatlar 
yoxdur 
 
 
 
 
6 
 
 
Dövr ərzində 
ödənilən 
dividendlər 
 
 
Qeyri-sabit 
mənbələri 
istisna etməklə 
gəlir 
 
Sinif 
I - 32 % 
II - 42 % 
III - 48 % 
IV - 55 % 
V - 60 % 
VI - 65 % 
 
 
7 
Ə
məyin 
ödənilməsinə 
dair məsrəflər 
Aktivlərin orta 
qalığı 
 
2% 
8 
Ə
məliyyat 
məsrəfləri 
Aktivlərin orta 
qalığı 
3,5 % 
 
Sadalanan  əmsallardan  savayı  gəlirlilik  səviyyəsi  xalis  spred  (Əts)  və 
vasitəli marja (Mv) əmsalların əsasında qiymətləndirilir: 
 
Burada: 
Ə
ts - xalis spred əmsalı; 
Fs - kreditlər üzrə alınan faizlər; 
OQts - dövr ərzində təqdim olunan kreditlərin orta qalığı; 
Fdö - depozitlər üzrə ödənilən faizlər; 
OQde - dövr ərzində depozit ehtiyyatlarının orta qalığıdır; 
Ə
ts = (Fs x 100 : OQts) - (Fdö x 100 : 
OQde) 

---

90 
 
Ə
ts - nin normativ səviyyəsi 1,25 % - ə bərabərdir. 
 
 
Burada: 
Mv - vasitəli marja əmsalı; 
Fb - bank tərəfindən alınan faizlər; 
Ka(ə) - alınan komissiya (əlaqəli);  
OQgga - gəlir gətirən aktivlərin orta qalığı; 
Fbö - bank tərəfindən ödənilən faizlər; 
OQbö - bank öhdəliklərinin orta qalığıdır; 
Mv - nin normativ səviyyəsi 6,5 % - ə bərabərdir. 
14.1. cədvəlindən ilk əmsal dünya təcrübəsində faizli gəlirin təhlili zamanı 
bankların  3 -  4  %  mislinə spred  marjaya  istiqamətləndiyini  göstərir.  Dördüncü 
ə
msalı isə bankları onların gəlirinin təxminən 30 % - nin faizsiz gəlir hesabına 
formalaşmasına  doğru  istiqamətləndirir.  Faizsiz  gəlir  hesabına  formalaşan 
gəlirin  hissəsi  nə  qədər  böyükdürsə,  bankın  da  reytinqi  (sinfi)  bir  o  qədər 
aşağıdır.  Bu  proses,  bankın  ənənəvi  kredit  xidmətləri  bazarında  dar  çərçivəsi 
haqqında şəhadətlik edir. 
Bankın  gəlirlik  səviyyəsinin  qiymətləndirilməsi  bank  risklərinin  müxtəlif 
növləri  ilə  əlaqədar  "böhranlı  göstəricilərin"  izlənməsinə  əsaslana  bilər.  Çünki 
risklərin  reallaşması  bankın  təmiz  gəlirlərinin  ixtisara  düşməsinə  səbəb  olan 
bankın bilavasitə itkilərində ifadə olunur. Böhranlı göstəricilər balanssız satışın 
risk amilləri, kredir, faiz, və əməliyyat riskləri ilə əlaqədar olur və bankın idarə 
olunmasının  müxtəlif  səviyyələrinə  aid  ola  bilər:  ümumilikdə  bank,  bank 
bölmələri (maliyyə məsuliyyəti mərkəzləri - MMM), bank məhsulları. 
Mv =[ (Fb + Ka (ə)) x 100 : OQgga] - (Fbö x 100 : 
OQbö) 

---

91 
 
Bank tərəfindən gəlirliliyin itirilməsinin böhranlı göstəriciləri 3.3. cədvəldə 
verilmişdir. 
Bank tərəfindən gəlirliliyin itirilməsinin böhranlı göstəriciləri      (Cədvəl 3.3) 
Bankın 
idarə 
olunması 
səviyyəsi 
Bank tərəfindən gəlirliliyin itirilməsi göstəriciləri 
Kompleksli 
böhranlı 
göstəricilər 
Balanssız 
likvidlik 
riski 
 
Kredit riski 
 
Faiz riski 
 
Ə
məliyyat 
riski 
 
 
 
 
 
 
Ümumili
kdə bank 
ş
ləməyən 
aktivlərin 
ödənilməsi 
üçün 
ödənişli 
ehtiyatlard
an istifadə. 
Daha 
bahalı 
sabit və 
uzunmüdd
ə
tli 
ehtiyatları
n hesabına 
yüksək 
yüksək 
likvidlik 
qabiliyyətl
i aktivlərin 
formalaşm
ası 
Kredit 
portfelinin 
ayrı-ayrı 
seqmentlərin
in yüksək 
payı. 
Kredit 
portfelinin 
aqreqasiyalı 
keyfiyyət 
göstəricisini
n pisləşməsi. 
Vaxtı 
uzadılmış 
kreditlərin 
və faizli 
ödənişlərin 
payı və 
müddətinin 
artımı. 
Kredit 
qabiliyyəti 
olmayan 
borclu 
şə
xslərin 
payının 
artımı. 
Kredit 
sövdələşməsi 
riskinin 
Faizli 
marja 
ə
msalının 
enmə 
ə
nənəsi. 
Spredin 
enmə 
ə
nənəsi. 
Faktiki 
faizli 
marjanın 
kafi 
marjanın 
səviyyəsin
dən  aşağı 
düşməsi. 
Hesabat  və 
ya 
planlaşdırıl
an  dövrdə 
toplanan 
sıfra 
bərabər 
gepin 
yoxuğu. 
Gep 
ə
msallarını
n 
pisləşməsi 
"Yükün" 
artımı. 
Faiz 
marjasının 
yük 
və 
vergilər 
tərəfindən 
udulması. 
"Aktivlərə 
dair  gəlir" 
(G:A)  və 
"aktivlərə 
vergi 
qoyuluşun
aqədər 
gəlir" 
ə
msalları 
arasındakı 
fərqin 
artımı 
Gəlirlik 
və 
mənfəətlilik 
ə
msallarının 
azalması. 
Gəlirlik 
və 
mənfəətlilik 
ə
msallarının 
fəaliyyət 
planda 
müəyyən 
olunan  bank 
standartlarına 
uyğunsuzluğ
u. 

---