Merkezi Sınavların Öğretmenler Üzerinde Sosyal, Psikolojik Etkisi ve

2.5.Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları 
Nitel araştırmalarda geçerlik ve güvenirliği sağlanmasının ön şartı araştırmanın etik bir 
şekilde yürütülmesidir (Merriam, 2013, s.199). Bu araştırmanın etik bir şekilde yürütülmesi için 
Christensen, Johnson ve Turner’in (2015) önerileri dikkate alınarak öğretmenlerin gönüllü 
olmasına, öğretmenlere araştırma hakkında bilgi verilmesine özen gösterilmiştir. Öğretmenlerin 
kimlikleri gizli tutulmuş, öğretmenlere Ö1, Ö2 gibi kodlar verilmiştir (Berg ve Lune, 2015). 
Ayrıca araştırma süreci olduğu gibi yansıtılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın geçerliğini ve 
güvenirliğini sağlamak için Lincoln ve Guba’nın (1985) nitel araştırmalarda önerdiği dört 
stratejiden yararlanılmıştır. Bu stratejiler; inandırıcılık, aktarılabilirlik, tutarlılık, teyit 
edilebilirliktir. Bu kapsamda yapılan çalışmalar aşağıda özetlenmiştir. 
2.5.1. İnandırıcılık (Credibility) 
Nitel araştırmalarda inandırıcılığı artırmak için araştırma süreci ve katılımcılar hakkında 
ayrıntılı betimleme (Johnson ve Christinsen, 2004) yapılması gerekir. Bu durum okuyucunun 
çalışma hakkında karar verme sürecini kolaylaştırır (Creswel, 2016). Bu araştırmada araştırma 
süreci ve katılımcıların özellikleri ile ilgili ayrıntılı bilgi verilmiştir. Araştırmanın 
inandırıcılığını artırmak için yapılan bir diğer işlem ise uzman görüşüne sunmaktır (Merriam, 
2013). Bu araştırma nitel araştırma deneyimine sahip iki uzmanın görüşleri doğrultusunda 
düzenlenmiştir. Ayrıca bu araştırmada inandırıcılığı artırmak için verilerin doğruluğu ile ilgili 

---

310 
Abdullah Çetin, Serkan Ünsal 
e-ISSN: 2536-4758 
http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/ 
katılımcı teyidi(Merriam, 2013), kendisi de araştırmada katılımcı olan matematik 
öğretmeninden alınmıştır. 
2.5.2. Aktarılabilirlik (Transferability) 
Nitel araştırmalar ortam, olaylar, olgular, çevresel faktörler gibi çok fazla değişkenden 
etkilendiği ve sürekli değiştiği için belirli bir örneklem grubundan elde edilen sonuçları 
genellemek mümkün görünmemektedir. (Merriam 2013; Patton, 2014; Yıldırım ve Şimşek, 
2011). Bu yüzden nitel araştırmalarda“nakledilebilirlik” kavramı kullanılmaktadır. 
Nakledilebilirlik ise çalışmanın sonuçlarının başka çalışmalara hangi derece veya kapsamda 
uygulanabileceğini araştırmacılara bırakma işidir (Merriam 2013, s. 218;Yıldırım ve Şimşek, 
2011; Seggie ve Bayburt, 2015). Bu araştırmada aktarabilirliği sağlamak için Lincoln ve Guba’ 
nın (1985) belirttiği üzere araştırmanın her aşaması ayrıntılı bir şekilde betimlenmiştir, bulgular 
ayrıntılı bir şekilde açıklanmış ve okuyucular için anlaşılır bir dil kullanılmıştır.