Mavzu: Multisim dasturining yaratilish tarixi, xususiyatlari, bosh ishchi oynasi. Ishdan maqsad

Basic
asboblar panelida 


passiv komponentlar
(1.24-rasm) va 


kommutatsion 

elementlar 
joylashgan.
1.24-rasm. Passiv komponentlar 

---

---

Bir qutbli tumbler. 
«Probel» (Space) klavishasi yordamida ulab-
uziladi (xossalar oynasida boshqa klavishaga almashtirish ham mumkin).
Ulanib uzilish vaqti dasturlanuvchi vaqt relesi. 


Viklyuchatel
(rele), kirish kuchlanishining berilgan diapazonida 
ishlaydi.


Viklyuchatel
(rele), kirish tokining berilgan diapazonida ishlaydi.

Aktiv asboblar
diskret komponentlar sifatida kiritilgan: 
• diodlar (Diodes paneli);
• bipolyar, maydonli, MDP tranzistorlar (Transistors paneli); 
• analog (Analog ICs paneli);
• raqamli (Digital ICs, Logic Gates, Digital panellari); 
• analog-raqamli va raqamli-analog oʻzgartkichlar (Mixed ICs paneli).
Nazorat-oʻlchov asboblari
Electronics Workbench dasturiy kompleksining 
Instruments panelida quyidagi ettita asbobni oʻz ichiga oladi:
1) multimetr;
2) ostsillograf;
3) funktsional generator;
4) ACHX va FCHXlarning oʻlchagichi;
5) mantiqiy signallar generatori;
6) 16-kanalli mantiqiy signallarning analizatori;
7) mantiqiy oʻzgartkich.
Asbobning tasvirida sichqonchaning chap tugmasini toʻxtovsiz ikki marta
bosib asbobning kattalashtirilgan oynasi hosil qilinadi. Unda asbobning parametrlari 
sozlanadi.

1.25-rasm. Multimetr (Multimeter) 

---

---

Multimetr (Multimeter) (1.25-rasm) tok va kuchlanishning oʻrtacha kvadratik

(ta’sir qiluvchi yoki effektiv) qiymatlarini va qarshiliklarni oʻlchash uchun 
moʻljallangan. Oʻlchash rejimi mos knopkani bosish yoʻli bilan tanlanadi.
Kuchlanishni detsibellarda oʻlchash uchun dV knopkasi bosiladi. Bunda multimetr 
α=20Ig(|X|) formula bilan aniqlanuvchi (X-oʻlchanayotgan kattalik) α koeffitsientni
koʻrsatadi.
Multimetrning oldingi panelida (1.26-rasm) oʻlchash natijalarini aks ettiruvchi
displey, sxemaga ulash uchun klemmalar va boshqarish knopkalari joylashgan.
1.26-rasm. Multimetrning paneli 

Setting knopkasi bosilsa multimetr panelida dialog oynasi ochiladi, unda

quyidagi belgilanishlar mavjud:
- Ammer resistance — ampermetrning ichki qarshiligi;
- Voltmeter resistance — voltmetrning kirish qarshiligi;
- Ohmmeter current — nazorat qilinayotgan ob’ektdan oʻtayotgan tok;
- Decibel standard — kuchaytirish va pasaytirishni detsibellarda oʻlchash 
uchun V1etalon kuchlanishni oʻrnatish (sukut boʻyicha V1=1V).
Bunda uzatish koeffitsienti uchun
2
1

log

20
]
[


V

V

B

K
=


formuladan foydalaniladi, formulada V2 — nazorat qilinayotgan nuqtadagi 

kuchlanish.

1.27-rasm. Voltmetr va ampermetr 

Oʻzgarmas va garmonik tok va kuchlanishlarni oʻlchash uchun multimetrdan
tashqari voltmetr va ampermetrlardan (1.27-rasm) foydalanish mumkin. Ular 
Indicators boʻlimida joylashgan.